#Luis Menéndez Pidal | Explore Tumblr Posts and Blogs

rosebudblog · 1 year

Text

MARIA TERESA LEÓN…CINEASTA Y RAFAEL ALBERTI… TORERO

67 AÑOS DESPUES EL POETA SIMULA DAR UN PASE EN LA PLAZA GALLEGA

A veces se encuentra uno con verdaderas sorpresas a través de nuevas lecturas. Para mí la pareja formada por María Teresa León y Rafael Alberti era un icono de la guerra civil y del exilio posterior. Rafael un poeta esencial de la generación del 27 y que con su longevidad tuvimos ocasión de ver y disfrutar durante unos años tras la reinstauración de la democracia; ella, María Teresa, una escritora que como ha ocurrido tantas veces, quedó opacada a la sombra de su pareja y que para mayor caída en el olvido, el Alzheimer la hizo desaparecer prematuramente de la actualidad cultural española.

De Rafael Alberti conocía su afición taurina y su amistad con el torero/intelectual/ humanista Ignacio Sánchez Mejías y conocía la anécdota que relataré al final este capítulo. Por otra parte, conocía que el exilio español – preferentemente en Hispanoamérica – se formó en base a todas las profesiones intelectuales y lógicamente el mundo del cine no fue ajeno a él. Cerca de 500 profesionales de todo tipo del mundo del cine desarrollaron en los años 40 y 50 su actividad en varios países americanos, especialmente en Méjico. Con Luis Buñuel a la cabeza, destacaron Carlos Velo o Luis Alcoriza en la dirección, mientras que como guionistas ejercieron su labor escritores como Max Aub o poetas como Manuel Altolaguirre; pero mi sorpresa fue mayor al leer Memoria de la melancolía, de María Teresa León – libro recomendable por lo demás – y encontrar que la escritora española ejerció de guionista para el cine argentino en varias ocasiones.

María Teresa León (Logroño, 1903-Madrid, 1988) nació en el seno de una familia acomodada y con grandes intereses culturales (su tía, María Goyri, era esposa de Ramón Menéndez Pidal). Estudió en la Institución Libre de Enseñanza y se licenció en Filosofía y Letras. Con 17 años la casaron con Gonzalo de Sebastián con quien tuvo dos hijos. Muy joven comienza a publicar artículos en varios medios de comunicación. Roto su matrimonio se une a Rafael Alberti y en 1932 se casan en ceremonia civil. Viaja en unión de Rafael por toda Europa y se posiciona políticamente en la izquierda.

Durante la guerra civil fundan la revista El mono azul y participa en la protección de los cuadros del Museo del Prado. Tras la guerra marchan a Francia y luego a Argentina donde permanecerán hasta 1963 en que se trasladan a Roma donde estarán hasta Abril de 1977 en que por fin regresan a España. Pronto el Alzheimer se ceba en ella y es ingresada en una clínica donde fallecerá en 1988. La obra de María Teresa León alcanza el teatro, la novela, los cuentos, el ensayo (Crónica General de la Guerra Civil, La historia tiene la palabra, Noticia sobre el salvamento del Tesoro Artístico de España). Está enterrada en Majadahonda y el epitafio de su tumba es un verso de Alberti: “Esta mañana, amor, tenemos veinte años”.

En el exilio argentino María Teresa escribe guiones radiofónicos, realiza adaptaciones teatrales y es llamada desde el mundo del cine para que escriba guiones o adapte obras clásicas de la literatura española para ser llevadas a la pantalla.

Su primera aportación al cine fue el guion de Los ojos más lindos del mundo, de Luis Saslavsky en 1943. El director, de gran prestigio por esos años en Argentina quedó muy satisfecho del trabajo de María Teresa y le propuso adaptar una comedia en verso de Calderón de la Barca. El resultado fue La dama duende en 1945 y que fue todo un éxito. El guion contó además con la colaboración de Alberti en forma de canciones que acompañan la acción de la película (no es de extrañar esta colaboración del poeta gaditano con el cine, pues muy tempranamente lo dejó claro en uno de sus versos: “Yo nací - ¡respetadme! - con el cine”).

Por fin, en 1946 realiza su última aportación al cine escribiendo el guion de El gran amor de Bécquer, de Arturo de Zavalia de la que no se encontró totalmente satisfecha pero que al menos le permitió recoger documentación para la biografía novelada que escribió posteriormente del poeta sevillano.

Por último, señalemos que Rafael Alberti llegó a vestir el traje de luces en una corrida de toros. Es bien conocida su buena relación con el torero Sánchez Mejías y su gran afición taurina (de hecho, Alberti le dedicó un gran poema tras la muerte de Ignacio que no ha llegado a alcanzar la fama mundial del que le dedicó su otro gran amigo Federico). El torero sevillano se empeñó en que le acompañara una tarde como subalterno en una corrida. Rafael logró evitarlo en varias ocasiones, pero al fin, el 3 de Junio de 1927 realizó el paseíllo en la plaza de toros de Pontevedra como banderillero a las órdenes del matador sevillano con un horroroso traje de luces en el que destacaba el color negro pues Sánchez Mejías se lo hizo a raíz de la muerte de Joselito 7 años antes. No he encontrado testimonio gráfico de aquella tarde, pero sí de un simulacro del poeta en dicha plaza casi 70 años después. Según contaba el mismo Rafael no se movió del burladero durante toda la corrida y su experiencia taurina la resumió en dos frases: "Menos mal que aquel público gallego no era de esos que piden 'hule', como el andaluz o el madrileño, y pude pasar desapercibido, dentro del callejón durante toda la lidia”; “A la salida de la plaza, me corté la coleta: quiero decir que di por terminada mi carrera taurina. Tan sólo había durado tres horas”.

10/2/2023

#MariaTeresaLeón

1 note · View note

enelecolombia · 2 years

Text

0 notes

condadodecastilla · 2 years

Text

Los reinos cristianos en los siglos XI y XII. Economías, sociedades, instituciones. Tomo II - Libro

Los reinos cristianos en los siglos XI y XII. Economías, sociedades, instituciones. Tomo II – Libro

Tomo X,2 de la serie de Historia de España de Ramón Menéndez Pidal editada por Espasa Calpe. Contiene: Organización política, administrativa y feudo-vasallática de León y Castilla durante los siglos XI y XII Hilda GrassottiLa sociedad portuguesa Luis Suárez FernándezOrganización política, administrativa y feudo-vasallática Luis Suárez Fernández311-332Aragón y Navarra: instituciones, sociedad,…

View On WordPress

#Historia de España de Menéndez Pidal

0 notes

joacomaduro · 2 years

Text

Naturaleza Muerta c. 1770 by Luis Menéndez Pidal (1860-1932)

0 notes

concdecultura · 2 years

Link

0 notes

amdd1990 · 2 years

Text

Artist: Luis Menéndez Pidal (Detail).

7 notes · View notes

edebiyatsoylesileri · 3 years

Text

Rafael Alberti / Garcia Lorca'nın şiirsel gelişiminde, Granada ve Fuente Vaqueros sokaklarında çalınan gitarların çok etkisi olmuştur

İspanya İç Savaşı'nda faşistler tarafından 38 yaşında öldürülen Federico Garcia Lorca, şair, oyun yazarı, ressam, piyanist ve besteciydi. 1927 kuşağının sembol ozanlarından olan Lorca'yı aynı kuşağın ozanlarından Rafael Alberti anlatıyor.

Madrid Öğrenci Yurdu'ndaydım.

Yurt, Madrid'in biraz dışında, yine bir zamanlar orada kalmış olan Juan Ramón Jimenéz'in, şiirlerinde "Uzun Kavaklar Tepesi" diye adlandırdığı yeşil bir tepenin üzerindeydi. Bu adı vermesinin nedeni, bahçeyi çevreleyen ve başkente su sağlayan bir kanalla kesilen kavaklıklardı.

Yurdun gösterişsiz yatak odaları ve ağaçları, yüzyılın başlarından Lorca'nın karanlıklara gömüldüğü trajik 18 Temmuz gününe dek, yeni ve özgür bir İspanyol ruhunun ve bu ruhun yarattığı en iyi yapıtların ortaya çıkmasına katkıda bulunmuştu. Özgür eğitim kurumlarının ortaya çıkışıyla doğan, 14 Nisan Cumhuriyeti'yle önem kazanan kültürün çekirdeğini oluşturan bu öğrenci yurdu, en büyük İspanyol sanatçılarının beşiği olmayı sürdürmüştü. Garcia Lorca'dan önce burada kalanlar arasında Ramón Menéndez Pidal, Antonio Machado, Juan Ramon Jimenéz, Miguel de Unamuno, Ortega y Gasset ve Américo Castro'yu sayabiliriz.

Hukuk öğrencisi olmak korkunç bir şeydi onun için

Federico, ailesi tarafından 1919'da bu yurda gönderildi. Madrid'e, -Granada rüzgarlarının ve ırmaklarının çok iyi bildiği gibi- kanının tek ve doğal eğilimini izleyen bir ozan olarak değil, bir öğrenci olarak gelmişti. Arada sırada kayıplara karışan bir felsefe, edebiyat ve hukuk öğrencisiydi. Ne var ki hukuk öğrencisi olmak korkunç bir şeydi onun için ve mezuniyeti ancak 1923 yılında, Granada Üniversitesi'nde gerçekleşecekti.

Garcia Lorca'nın kaldığı ve şiirin vatanına dönüştürdüğü bu yurt, on yıl boyunca, İspanyol entelektüel yaşamında yeni adlar ortaya çıkarmış ve bu yeni adlar, yarımadanın içinde ve dışında ün kazanmış ve saygı görmüş eski ustaların yerini almaya başlamıştı. Malagalı ozanlar José Morena Villa ve Emilio Prados; o zamanlar bile olgun yaşta sayılabilecek ressam Salvador Dali; sinemacı Luis Bunuel ozanın şen odasını her saat dolduran hayran öğrenciler topluluğunu oluşturuyorlardı ve Federico'nun en iyi iletişim kurduğu dostlarıydılar.

İki güçlü akıntının birbirine karışması gibi

İki ozanın ilk kez birbiriye tanışıp ellerini uzatması, iki güçlü akıntının karşı karşıya gelip birbirine karışması gibidir. Lorca'nın şiir konusundaki yeteneğini onunla karşılaşmadan çok önce biliyordum ve ellerimizi ilk kez birbirimize uzattığımızda belleğimde şu dizeler kanat çırpıyordu:

Ve ışıksız

yoksul yıldızlar,

-ne acı, ne acı,

ne yazık!-

terkedilmişler

solgun bir maviliğe.

Ne acı, ne acı,

ne yazık!

Yapıtlarına aldığını hiç görmediğim bu eski, dostluk öncesi dizeler! Bunlar benim için yüzü ve bedeni olmayan bir ozanın, ağaçsız bir esintinin, nereden geldiği belirsiz bir fısıltının imgesiydiler. Bu görünmez ozanla ve şiirleriyle ilk tanışıklığım 1922 yılında bir yaz günü, Guadarrama Dağları'nda olmuştu. Acaba nasıl biriydi Federico? Onu gören ve konuşan var mıydı? Ne zaman tanıyabilecektim kendisini? O zamanlar bunun iki yıl sonra gerçekleşebileceğini bilmiyordum kuşkusuz.

Yeşil, sana sevdalıyım yeşil.

Yeşil rüzgar. Yeşil dallar.

Önceki şiir nasıl gözümün önüne daima, düşte yaşatılan bir ozanın, Guadarrama çamlarının ve otlarının kokusuyla birlikte bir görüntüsünü getiriyorsa, Romancero Gitano'nun ("Çingene Romansı") bu dizeleri de yaşamım boyunca bana, dostluğumuza kapı açan Madrid Öğrenci Yurdu'nu anımsatacaktır. 1924 yılının sapsarı bir Ekim gününde, ozan Morena Villa mı yoksa ressam Salvador Dali mi olduğunu bugün tam anımsayamadığım biri tanıştırmıştı bizi:

- "Rafael Alberti..."

Federico, kahkahalar ve abartılı mimiklerle kesilen, tanımı olanaksız bir sözcük yığını içinde kucaklardı tanıştırılan kişiyi ve de tüm dünyayı.

-"Tanıyorum ben seni. Nasıl tanımam! İki yıl önce açtığın bir resim sergisine gelmiştim. -Bir yandan da sırtıma vuruyor ve soluk almamı engelleyecek derecede sıkıyordu beni-. Tabii ya! Murcia'da, La Verdad'da şiirlerini de okumuştum. Yalan mı? Söyle yalan mı? Granada'da yaşayan amcan sana 'Alberti, Küçük Alberti' derdi. Görüyor musun nasıl da biliyorum seninle ve ailenle ilgili her şeyi?"

Resimde çiçekli bir dere kıyısında uyuyor olayım

Ve kahkahalar atarak yeniden gülmeye başlıyordu. "Sana bir ödev vereceğim" diye sürdürdü konuşmasını, "Bu, ressam olan Rafael Alberti'ye vereceğim bir ödev. Bana bir resim armağan etmeni istiyorum. Bu resimde ben, çiçekli bir dere kıyısında uyuyor olayım. Ve bir Bakire -Güzel Aşk Bakiremiz- zeytin ağacının tepesinde görünsün. Bunu yatağımın başucuna asacağıma söz veriyorum sana. Ve bir gün Endülüs'ten, Fuente Vaqueros'dan geçersen -ki şu andan başlayarak davetlisin oraya- söylediklerimin doğru olduğunu gözlerinle göreceksin."

Şaşkın ve coşkulu bir biçimde onayladım. Hemen o gece başlayacaktım ödevime. Her ne kadar şiire olan ilgim resme duyduğum ilgiden fazlaydıysa da, onu geniş bir düzlükte, çiçeklerle çevrelenmiş olarak ve Bakiremize gülümserken resmetme düşüncesi sarıyordu kafamı...

Biz böyle konuşurken, öteki arkadaşlar kuşatmaya başlamıştı çevremizi. Bu öğrenciler, onun belki de tam anlayamadıkları şiirlerini daha sonra kahvelerdeki ve üniversitedeki edebiyat toplantılarında yineliyorlardı.

Şiir söylediğinde büyülü bir hava yayıyordu çevresine

O zamanlar Garcia Lorca ipince bir delikanlıydı. Alnı geniş ve uzundu. Siyah saçları bazan, Romancero'sundaki Antonio Camborio gibi alnına düşerdi. Teni esmerdi ve zeytinlikler açısından en zengin topraklar olan Endülüs'de çok kullanılan bir deyimle "zeytin yeşiline" çalıyordu. Yüzünde neşeli bir ifade yoktu ama ansızın kahkahaya dönüşebilen geniş bir gülümseme yayılıveriyordu hemen. Davranışlarında bir canlılık, bir sevecenlik vardı ve konuştuğunda, şiir söylediğinde, bir oyundan bölümler okuduğunda ya da piyano eşliğinde şarkı söylediğinde, dinleyicilerini sımsıkı kendine bağlayan büyülü bir hava yayıyordu çevresine. Garcia Lorca her yerde bir piyano bulurdu. Bu ahşap öğrenci yurdundaki konferans salonunda da kendisi için hep açık duran büyük bir kuyruklu piyano vardı. Eğer bugün hâlâ duruyorsa, kapağını kaldırdığımızda, İspanya'nın yıllardan bu yana süregelen romans ve şarkılarını içinde sakladığına tanık olabiliriz. Federico'nun sesi ve elleri o piyanonun kapağı içinde gömülüdür hâlâ.

İspanya'nın seslerini Lorca'nın derin ırmağından yükselirken duymak

Yurdun, hanımeli kokusunun sardığı o pencere kenarındaki köşesinde duran kuyruklu piyano, Federico'nun büyük yeteneğini herkesten daha iyi anımsayacaktır kuşkusuz.

Ah yurttaki güzel günler! Baharlarda ve yaz başlarında akşamüstleri ve geceleri piyanonun çevresinde toplanıp, İspanya'nın sayılması olanaksız gizli zenginliklerinin derin, hüzünlü, sabırsız ve neşeli tüm farklı seslerini, Lorca'nın derin ırmağından yükselirken duymak! Ulusal şiirimize, kendi kaynaklarımıza yönelmenin o coşkulu dönemi!

Bazan yine o piyanonun başında, öğrenciler arasında yapılan zevkli folklorik yarışmalara -ya da sınavlara- tanık oluyorduk.

-"Bu şarkı nereden, bilin bakalım!" derdi Federico, bir yandan da dizeleri okurken:

Mónléon'un gençleri

Erkenden gittiler saban sürmeye

- Ay, ay!

erkenden gittiler saban sürmeye...

Eski şarkı ve romanslarımıza giderek artan bir tutkuyla sarıldığımız o ilk yıllarda, bunların çıkış noktasını bilmek pek güç bir iş değildi bizim için.

-"Bu Salamanca bölgesindendir" diye yanıtlardı orada bulunanlardan biri.

-"Evet, bayım. İyi bildiniz" diye onaylardı Federico, yarı ciddi yarı şakacı bir tavırla.

Yine zaman zaman, bahçedeki kavakların ya da zakkumların altında şiir yarışmaları veya yeni şiirlerle ilgili söyleşiler yapılırdı. Ve ben ilk kez orada, gençliğin verdiği ürkeklikle, Marinero en Tierra'dan ("Karadaki Denizci") parçalar okumuştum. Arada sırada bazı yabancı ozanların, Paul Valéry, Claudel, Aragon, Eluard, Teixeira de Pascoaes gibi yabancı ozanların sesleri de karışırdı bizim seslerimize.

Federico, sonsuz tatilde olan bir öğrenci gibi, yaz iyice gelip de şiirlerinde onca sözünü ettiği Granada ve Fuente Vaqueros'a gidene dek, yılın büyük bölümünü işte bu ortamda geçirirdi. Gittiği yerdeyse kendisini bekleyen, Madrid'in piyanosu ve kültür ortamı değil, avlu ya da sokaklarda çalınan ve şiirsel oluşumuna büyük katkıda bulunan gitarlardı.

-"Kuzenim, ağaçlar başlarını salladığına göre yakında fırtına çıkacak. Hoşçakal."

"Kuzenim". İşte öğrenci yurdundaki o ilk tanışmamızda, o aydınlık Endülüslü yüzüyle ve hiç bırakmadığı o çingene tavrıyla böyle vedalaşmıştı benimle.

Federico Sevilla'da ya da Sevilla Federico'da!

1927'de, Cordobalı büyük ozan Luis de Góngora'nın üç yüzüncü ölüm yıldönümünün coşku içinde yaşandığı o yılda, kuşağımızın öteki yazarlarıyla birlikte Garcia Lorca ve ben de bu Endülüs kentine çağrıldık. Bizi orada buluşturan edebî bir toplantıydı ama, asıl çeken neden, büyük boğa güreşçisi dostumuz Ignacio Sánchez Mejias'dı. Edebiyata olan büyük tutkusu ve ilgisi nedeniyle bizi, Manzanares Irmağı'nın bomboş kıyılarından, Sevilla'daki Guadalquivir Irmağı'nın çiçekli kıyılarına çekmişti.

Federico'nun şarkı ve romansları Sevilla'da büyük bir ün yaptı. O sıralar henüz yayınlanmamış olan Romancero Gitano'yu okuması müthiş ve neredeyse boğa güreşçilerindeki kadar bir coşku ve alkış tufanı yarattı. Endülüs'ün onurunu yücelten ve şiirlerinde sürekli olarak Sevilla'dan ve Guadalquivir Irmağı'ndan söz eden Lorca'nın bu tutkusuyla kendilerinden geçen dinleyiciler, kravatlarını ve ceketlerini çıkarıp ona atma çılgınlığına kapılacak kadar ileri gittiler.

Camboriolar'ın hem oğlu, hem

yeğeni

Antonio Torres Heredia,

boğaları görmeye gidiyor

Sevilla'ya

elinde bir söğüt dalıyla.

Granada'nın iki ırmağından biri kandır, ağıttır öteki

Endülüs kentleri arasındaki masum çekişmeyi ateşlendiren daha sarsıcı, daha şaşırtıcı bir şey olamazdı. Federico "Romancesoru"sunu Sevilla'dan başlatmıştı! Bir boğa güreşinden söz ederken Sevilla'dan başlamak! Banamejili bir çingeneye, Cordobalı bir gence yeğlemişti bunu. Garcia Lorca'nın şiirsel amacı çok masumdu ve bölgesel çekişmelerden kesinlikle uzaktı ama, bu rastlantı, bir Granadalı'nın bu tutumu, kentlerini kıskanan Sevillalılar'ı sevinçten çıldırtmaya yetmişti.

Sonra Lorca, Granada'sının iki ırmağı olan Barro ve Genil üzerine yazdığı dizeleri okumuştu:

Guadalquivir Irmağı'nın

sakalları nar rengi.

Granada'nın iki ırmağından

biri kandır, ağıttır öteki.

Bugün onu Alcazar'ın kıraç bahçelerinde, müzenin Zurbaran beyazlıkları önünde ve Santa Cruz bölgesinin kireçli labirentinde anımsamanın büyük hüznü!

Bu yolculuk sırasında Garcia Lorca, o zamanlar Sevilla'nın en ilginç kişisi olan Fernandó Villalón Daóiz'i de tanıdı. Sığır çiftliği sahibi, kont, büyücü, tanrıbilimci, hipnotizmacı ve tek kitabı olan bir ozan. Bu ilk kitabını ancak kırk sekiz yaşında tamamlayabilmişti. Güç boğa güreşçiliği mesleğinin başlangıcında, Sanchez Mejias'ın koruyucusu da oydu. Birkaç ay önce bana yapılan tanıştırma işlemini şimdi Sanchez Mejias Federico'ya yineliyordu:

-"Don Fernando Villalón Daóiz, Endülüs'ün tek kitaplı ozanı."

Federico ile Villalón hemen arkadaş oldular. Villalón öğleden sonra ikimizi kenti dolaşmaya davet etti. Sevilla'nın karışık sokaklarından, tehlikeli dönemeç ve virajlarından Fernando'nun kullandığı arabayla geçtik. Zavallı Garcia Lorca'nın yüzündeki dehşet ifadesini hiçbir zaman unutamayacağım. Arabalara olan korkusu ancak Pablo Neruda'nın, ya da, ... ya da benim arabalara olan korkumla kıyaslanabilirdi. Çünkü Villalón bize, gelecekteki şiiri "El Kaos"un dizelerini okuyup açıklarken ellerini direksiyondan çekiyor, virajları çılgınca bir hızla dönüyordu.

Federico'nun güzelliklerden yaralı döndüğü yolculuk

Yine aynı gece, Ignacio'nun şehir dışındaki "Pino Montana" adlı villasında toplandık. Kahkahalar, bağırışlar, kucaklaşmalar, itişmeler, Federico'nun "Fernando'nun Başarılarını" kutlama yöntemleri olan tüm bu davranışlar, Sevilla'daki Giralda Kulesi'nden duyulabilirdi.

Sığır çiftliği sahibi -ozan Sanchez Mejias'ın kendisini oturttuğu köşede Lorca'ya Murillo'nun tablolarını keşfetme konusundaki gizli gücünü, tatlı sularda deniz kızı avlayabileceğini, boğaların gözlerini yeşile dönüştürebileceğini, pınarların suyunu kurutabileceğini anlatıyordu. Ve bu sonuncuya onu inandırabilmek için, Jerez de la Frontera yakınlarında küçük bir köy olan "El Cuervo"ya gidip kuruyan pınarları gözleriyle görmesini öneriyordu.

Ah Ignacio'nun evindeki o güzel ve etkileyici gece! Dost ozanların, iyi insanların gecesi! Çok içtik o gece ve şiirlerimizi okuduk. Góngora'nın büyük yorumcusu Dámaso Allanso, Don Luis Góngora'nın Primera Soledad ("İlk Yalnızlık") adlı kitabından 1091 dizeyi ezbere okudu. Daha sonra Ignacio, gitarist Manuel Huelva ile birlikte Cante Jondo'nun en büyük dehalarından Manuel Torres'in geldiğini bildirdi. Manuel Torres'in güzel sesi yanında sözcükleri de çok şaşırtıcıydı.

- Nereden buluyorsun bu sözcükleri? diye sordum.

- Bazılarını ben uyduruyorum, ötekileri de arayıp buluyorum.

Manuel Torres okuma yazma bilmiyordu ama şarkıcılığı kusursuzdu.

Federico o yolculuktan yaralanmış, hatta yaralanmıştan da beter döndü. Ancak, güzelliklerden yaralıydı.

İlk tiyatro yapıtını izleyicilerin anlamadığını gülerek anlattı

1920 ya da 1921'de Federico ilk tiyatro yapıtını sahneledi:

El Maleficio de la Mariposa. Bu yapıtını tanımıyorum, sanırım Garcia Lorca onu hiç yayınlamadı. Ancak kahramanlarının böcekler olduğunu biliyorum. Federico, bu oyunun gösterimiyle ilgili bir olayı gülmekten yerlere yatarak anlattı. İzleyicilerin büyük bir bölümü oyunu anlamamıştı. Oyundaki küçük böceklerden biri, "Bebek Curianito" ya da "Bebecik" diye adlandırılıyordu. "İşte" diye anlatıyordu Garcia Lorca kahkahalar arasında, "Bebecik çok neşeli bir biçimde 'Bugün kahvaltıda bir sinek yedim' dediğinde, izleyicilerden biri öfkeli bir sesle bağırdı: 'İğrenç!', 'Tiksindirici!'."

İyi bir ozan olan Federico aynı zamanda kendisine gülmeyi de bilirdi ve bu olay onu çok eğlendirmişti.

Sevilla, uyan kalk ayağa, / Uyan ki boğulmayasın ırmakta

Federico, Titeres de Cachiporra adlı oyununu İrene Lopez Heredia ile eşi bay Mariano Asquerino'ya okuyordu. Don Cristobal'in erotik tutkusu "Rosita"nın şarkısını piyano eşliğinde söylüyordu:

Sevilla, uyan kalk ayağa,

Uyan ki boğulmayasın ırmakta...

O sırada Heredia, anlama yeteneğinin büyüklüğüne güvenip büyük bir jestle zeki kocasına döndü ve bir yorum yaptı:

- Ama bu Dona Rosita ne kadar da numaracı bir kadın, Mariano! Ne kadar da numaracı!

Şarkısı kesilen Federico, şaşkın bir biçimde kalakalmıştı. Yine de nezaket gereği okumasını sürdürdü. Bu toplantıda çiftin çok sevdiği kocaman, Terranova cinsi bir de köpek vardı. Salonun ortasını kristal bir masa süslüyordu. Heredia'nın o beklenmedik yorumundan sonra daha yeni kendini toplayan Federico coşkuyla okumasını sürdürürken, derin bir dikkatle onu dinliyor gözüken Asquerino ansızın karısına bağırdı:

- Otuz iki, İrene, otuz iki! Ne harika!

- Ne diyorsun, Mariano? diye sıçradı zeki karısı.

Ve kültürlü, görgülü koca şöyle dedi:

- Köpek, İrene! Masanın çevresinde otuz iki tur attı! Her zamankinden daha çok!

İnanılmaz, aynı ölçüde hüzün verici ve yorum gerektirmeyen bir olay.

'Beş dere olmuş kan çeşmesi' yeryüzüne yayılıyordu

Sanki bunu bana daha yeni söylemişler gibi... Haberi dinliyorum ve sanırım bunu kulağımdan çok gözlerimle yapıyorum. Bu korkunç haberin sığması için geniş bir yere ihtiyaç var ve hiçbir şey, bir dehşet anında büyüyen gözlerden daha derin olamaz. Madrid'de, sanatçıların ve yazarların kaldığı bir evin bahçesinde vermişlerdi haberi. Şu anda yüzü anımsamıyorum, yalnızca sesi ve gözlerimin büyümesi aklımda. Granada'dan gelen bir işçiydi, adını da unuttum. Kaçıp gitmek isteyen birinin sesiydi...

- Doğru mu, doğru mu söylediğin?

Sessizce sorulmuştu bu soru ve az sonra, yalnız benim değil, bize yaklaşmakta olan herkesin sesi avluyu doldurdu.

- Doğru mu, doğru mu?

Hiçbirimiz inanmak istemiyorduk. Ancak o gece tüm kalemler büyük bir öfkeyle bu trajediyi haykırmağa başladı. İşte o günden başlayarak, Granadalı ozanın imgesi tüm dünyayı sardı. Romancero'sundaki 'beş dere olmuş kan çeşmesi' gibi yeryüzüne akıyordu.

Ertesi sabah, Federico'nun sesine çok benzediği için beni etkileyen bir ses, neredeyse onun sesi, telefonla beni aradı:

- Doğru değil, doğru değil. Hiçbir şey yapmayın. Hiçbir şey yazmayın. Federico'nun sağ olduğu ve bir yerde gizlendiği biliniyor.

Konuşan, ozanın çok sevdiği kızkardeşiydi.

Susacağımıza söz verdik. Hiçbir şey yazmayacaktık. Ancak tüm dünyayı bu sözün kapsamına alamazdık kuşkusuz. Korkunç haber, fısıltılarını en gizli köşelere ulaştırana dek her yana yayılıyordu. İçimiz öfke, protesto ve lanet doluydu ama yine de bir umut kırıntısı besliyorduk:

- Doğru olabilir mi?

Yine bu küçük umut kırıntısı, Pen Kulüp Başkanı H. G. Wells'i Granada askeri valisini aramaya yöneltti. Verilen yanıt, sıradanlığıyla, kesin olanın en iyi kanıtıydı ve hiçbir kuşku bırakmıyordu. Kaba ve küçümser bir tonla şöyle demişti Espinoza: "Bu bayın nerede olduğunu bilmiyorum".

Uzun bir süre, Garcia Lorca'nın, Sierra Nevada'nın güç ulaşılır bir bölgesinde veya bir konsoloslukta gizlendiği ya da İspanya dışında küçük bir İsviçre kasabasında olduğu fısıldandı kulaktan kulağa. Ancak gerçekten gizlendiği yer toprağın üstünde değil altındaydı. Ve yüreği orada, dünyaya yeşillikler katacak ve hiç solmayacak simgesel bir ağacın köklerini salıyordu.

(Rafael Alberti / İspanyolcadan kısaltarak çeviren: Tülin Şenruh / Yeni Düşün dergisi / Ekim 1988)

#garcia lorca #dunyaedebiyati #portre

0 notes

gogmstuff · 6 months

Text

Images from 1909 -

Left 1909 Lady, three-quarter length by Edward Patry (Christie's - Live Auction 4040 24May06, Lot 79). From their Web site; fixed spots & flaws w Pshop 2805X4256.

Right 1909 Portrait of a Lady (Elizabeth Perley Kinnicutt) by Benson (Worcester Art Museum). From the discontinued Athenaeum Web site 705X911.

Left 1909 Portrait of the Artist's Wife with Hat by Macke (Westfalisches Landesmuseum fur Kunst und Kultergeschichte). From Wikimedia 2024X3005.

Right 1909 Princess Helena Adelaide of Schleswig Holstein Sonderburg Glücksburg and Prince Harald of Denmark by Carl Sonne. From Wikimedia 1080X1765.

Left 1909 Promenade by the Sea by Joaquin Sorolla y Bastida (Museo Sorolla - Madrid, Spain). From the discontinued Athenaeum Web site 1039X1076.

Right 1909 Signora Diaz Albertini by Giovanni Boldini (auctioned by Sotheby's). From their Web site 2880 X 3111.

Left 1909 The Japanese Fan by Walter Ernest (private collection). From Gandalf's Gallery's photostream on flickr 1638X2000.

Right 1909 The Web of the Golden Spider by Harrison Fisher (location ?). From tycheantiques.tumblr.com/image/171350466136; doubled size 1664X2216.

1909 Une soirée au Pré-Catelan by Henri Gervex (Musée Carnavalet - Paris, France). From Wikimedia 3000X2002.

1909-1911 Victoria Eugenia, Reina de España by Luis Menéndez Pidal (Palacio del Senado - Madrid Spain) From spanishroyals.tumblr.com 1125X1920.

Left 1909/1911 Lyudmila Borisovna Rayvich (Severtsova) by Nikolay Petrov. From tumblr.com/russian-room/720937676224741376/portrait-of-lyudmila-borisovna-rayvich? 590X800.

Right Anita of New Jersey, Princess of Bragança seated removed captions with Photoshop 658X894. Her name was Anita Stewart.

Left ca. 1909 Georgine Shillard-Smith by Hugh Henry Breckenridge (Philadelphia Museum of Art - Philadelphia, Pennsylvania, USA). From their Web site via pinterest.com/sanushsergeev/художники 860X1472.

Right ca. 1909 Julia Fons by Ramon Casas (Museu Pau Casals, Fundació Pau Casals - Barcelona, Catalunya, Spain). From artsandculture.google.com 1058X2624.

Left ca. 1909 Princess Victoria Adelheid, Duchess of Saxe-Coburg Gotha. From eBay; fixed spots, scratches, & flaws w Pshop 970X1538.

Right ca. 1909 Queen Elena card. From eBay; removed spots & flaws with Photoshop and fixed mono-color tint 929X1511.

13 notes · View notes

bookolica · 5 years

Photo

Los escritores españoles que ganaron el Nobel de Literatura o estuvieron cerca de ganarlo

Hoy jueves se anunciará en Estocolmo la identidad de los dos autores que este año se llevarán el Nobel de Literatura (que este año será doble). Y dado que hoy es el día del Nobel de Literatura hemos decidido echar mano del archivo para recuperar cuántos escritores españoles han ganado el Nobel de Literatura y cuántos escritores estuvieron a punto de lograrlo.

Escritores españoles que han ganado el Nobel

José Echegaray (1904) (que sí, es posible que sea el Nobel de Literatura español que ahora menos leemos)

Jacinto Benavente (1922)

Juan Ramón Jiménez (1956)

Vicente Aleixandre (1977)

Camilo José Cela (1989)

En teoría, Mario Vargas Llosa también es un escritor español, porque tiene doble nacionalidad desde 1990, pero ¿estamos cuando lo metemos en la lista vampirizando en realidad a la literatura peruana? Al fin y al cabo, es en esa literatura en la que hay que enmarcar sus obras. Ganó el Nobel en 2010.

Escritores españoles que no han ganado el Nobel pero que han estado cerca

La lista de escritores que deberían haber ganado el Nobel de Literatura y que no lo hicieron es seguramente bastante larga. ¿Quién se acuerda hoy de José Echegaray (cuya victoria fue bastante polémica en su momento ya en el mundillo literario español) frente a nombres como Benito Pérez Galdós o Emilia Pardo Bazán? Ninguno de los dos ganó el premio, aunque al menos Pérez Galdós sí fue una suerte de eterno nominado. Emilia Pardo Bazán no llegó ni a eso y no es ni siquiera una de las escasas escritoras españolas nominadas al Nobel.

La lista de escritores nominados no abarca todos los años en los que se ha entregado el Nobel. La Fundación Nobel va ‘liberando’ sus archivos poco a poco. Por ahora solo podemos peinar de 1901 a 1966, que están accesibles en su (muy poco usable) web.

Gaspar Núñez de Arce (1901, 1902, 1903)

Ventura López (1902)

Marcelino Menéndez Pelayo (1903, 1905, 1907, 1910)

Angel Guimerà (1907, 1908, 1909, 1910, 1913, 1914, 1915, 1916, 1917, 1918, 1919, 1920, 1921, 1922, 1923,)

Andrés Manjón (1907)

Eduardo Benot (1907)

Salvador Rueda (1909, 1910, 1911, 1912, 1913, 1915)

Rafael Altamira y Crevea (1912)

Benito Pérez Galdós (1912, 1913, 1014, 1915, 1916)

Concha Espina (1926, 1927, 1928, 1929, 1930,1931, 1932)

Sofía Casanova (1926)

Armando Palacio Valdés (1928)

Blanca de los Ríos (1928)

Ramón Pérez de Ayala (1931, 1934, 1947)

Ramón Ménendez Pidal (1931, 1932, 1934, 1938, 1939, 1948, 1949, 1950, 1956, 1957, 1965, 1966)

José Ortega y Gasset (1933, 1951)

Miguel de Unamuno (1935, 1936)

Luis Nueda y Santiago (1944)

Reinaldo Temprano Azcona (1949)

Jacinto Grau Delgado (1949)

José María Pemán (1964, 1966)

Juan Antonio de Zunzunegui (1965)

La lista está elaborada partiendo de lo que la Fundación Nobel incluye buscando España como criterio, pero eso no implica que todos estos autores perteneciesen a la literatura española. Angel Guimerá es un autor de la literatura catalana, figura clave de la Renaixença.

Foto | Jacinto Benavente en los años 20, Wikimedia

The post Los escritores españoles que ganaron el Nobel de Literatura o estuvieron cerca de ganarlo appeared first on Librópatas.

https://ift.tt/312IXAW

#IFTTT #Librópatas

0 notes

juan1946 · 4 years

Video

vimeo

¿QUÉ ES ESPAÑA?. Luis Araquistáin y Cayetano Coll y Cuchí. España, 1926. from IVAC on Vimeo.

Documental sobre la cultura, la educación y la investigación científica en la España de los años 20 del pasado siglo, a través de la presencia e influencia de los postulados de la Institución Libre de Enseñanza y la actividad de la Junta para Ampliación de Estudios. Incluye imágenes de las más destacadas personalidades de estos ámbitos como Bartolomé Cossío, Ramón Menéndez Pidal, Leonardo Torres Quevedo, Santiago Ramón y Cajal o Severo Ochoa. Más información: ivac.gva.es/restauraciones/

0 notes

notihatillo · 4 years

Text

#No_a_la_pirotecnia

🎄El Hatillo 23 de Diciembre del 2019🎄

Este resumen de noticias llega a ustedes por cortesía de @NotiHatillo /La Ceiba de Ramón Muchacho /Alcaldía de el Hatillo.

A escasos días del advenimiento del niño Dios y del fin del año 2019 es nuestro mayor deseo que el 2020 sea un año de prosperidad, salud y esperanza para todos nuestros lectores.

Feliz año y un venturoso año 2020.

Titulares

@eliasayegh: Siguen los constantes apagones en #ElHatillo! Llano Verde, Caicaguana, La Unión, Oripoto entre las zonas más afectadas en las últimas horas! Los Hatillanos no queremos pasar las navidades #SinLuz! #CorpoelecNoSomosBuhos @CORPOELECinfo

@eliasayegh: El #Deporte es una herramienta fundamental para la formación y el crecimiento integral de nuestra gente! #ElHatilloPosible

@eliasayegh: Estuvimos compartiendo en un cuadrangular de kickingball en el Estadio Carlos Acevedo de #ElArroyo en donde nuestras muchachas compitieron y disfrutaron de un estadio que cada vez recuperamos más con el apoyo del sector privado. #LoHacemosPosible

Hatillanos a la espera del comienzo desfasado del ciclo de agua en el Hatillo. #NoSomosCamellos

Ayer en los Naranjos y otros sectores del municipio se registraron nuevos apagones segun informaron usuarios de redes sociales.

Asaltaron el Batallón de Infantería 513 en la Gran Sabana: Se llevaron más de 100 fusiles AK103, granadas y municiones.

Tal Cual: Un muerto y un herido deja asalto de instalación militar en Bolívar.

El Ministro de Defensa, Padrino López, confirmó la muerte de un efectivo del Ejército venezolano y la detención de un grupo de personas, tras el asalto a la sede del Batallón de Infantería 513.

Ministro Padrino López informó que el armamento fue recuperado y anunció la detención de varios implicados.

El Pitazo: Tupamaros matan a soldado alzado en enfrentamiento armado en Gran Sabana.

Jorge Rodríguez vinculó a Duque y Bolsonaro con el asalto al Batallón de Infantería 513.

Asesinan a la exconcejal Mara Valdez, dirigente de Primero Justicia en el Municipio El Callao del estado Bolívar.

La Patilla: Cinco abatidos tras enfrentamiento entre presuntos guerrilleros y militares en Amazonas.

Centro de Comunicación Nacional: Tras 48 horas de desaparición forzosa, diputado Gilber Caro y el periodista Víctor Ugas presentados de manera irregular ante los tribunales del régimen.

Comisionado Prado denunció que el diputado Caro y el periodista Ugas fueron presentados en tribunales sin abogados.

Periodista Elides Rojas no podrá salir de Venezuela y será enjuiciado “por instigación al odio”.

TV Venezuela Noticias. Departamento de Estado de los EEUU: No hay condiciones electorales en Venezuela.

Michael Kozak: Acciones de las FAES muestran la hipocresía del régimen de Maduro.

Mary Anastasia O’Grady en el Wall Street Journal: Venezuela busca dólares desesperadamente. Las sanciones impuestas por Estados Unidos no han sacado del cargo a Maduro, pero el régimen siente el pinchazo.

2001: Las remesas salvaron la Navidad de muchas familias venezolanas. Claro para algunos afortunados que las reciben.

Armando Info (reportaje): Los arroceros uruguayos nunca se fueron del festín revolucionario.

El Popular: Dos venezolanos detenidos por intentar robar una tienda en Perú.

Gobierno interino de Bolivia anuncia su adhesión al Grupo de Lima.

Comisionado Borges da la bienvenida a Bolivia al Grupo de Lima e informa que pronto irá a La Paz.

Jorge Arreaza: Michelle Bachelet y Josep Borrell están obsesionados con Venezuela.

EFE: Jair Bolsonaro critica a la Fiscalía por investigación contra su hijo.

El expresidente de Odebrecht, despedido después de salir de la cárcel. La compañía que se convirtió en el símbolo de la corrupción en América Latina aprueba la destitución de Marcelo Odebrecht, nieto del fundador de la constructora.

EFE: Cuba decidirá en 2021 si aprueba el matrimonio gay en nuevo Código de Familia.

AFP: Macron renunció a su jubilación de presidente en plena huelga contra las reformas.

El candidato socialdemócrata gana la primera vuelta de las presidenciales en Croacia.

El País: El nacionalismo hindú de Modi choca con una gran reacción popular.

El tren de alta velocidad Tel Aviv-Jerusalén une las dos caras opuestas de Israel.

El País: El efecto bumerán del ‘impeachment’. El cierre de filas de los republicanos en torno al presidente se reproduce entre las bases trumpistas. Algunos demócratas moderados temen un efecto 'boomerang' en las urnas.

El Nacional: Carolina Herrera invita a firmar petición para expulsar al régimen del Consejo de DDHH de la ONU.

Un Real Madrid sin pegada dejó escapar dos puntos ante el Athletic.

Lazio sorprende a Juventus y se lleva la Supercopa de Italia.

Deyna Castellanos, cerca de concretar su fichaje por el Real Madrid.

Venezolano Omar López a un paso de ser coach de los Astros de Houston.

El Pitazo: La casa que vence las sombras celebró este 22 de diciembre su aniversario 298. Profesores, alumnos y egresados manifestaron a través de Twitter el orgullo de ser ucevista.

Efemérides de hoy.

1292 - en Palencia (España), el Hospital de la Herrada otorga a la aldea Quintanilla de Onsoña la Carta foral.

1524 - en Valencia, la regente doña Germana de Foix, concede un indulto a los perayres.

1569 - en España, el corregidor Juan Rodríguez de Villafuerte Maldonado sale de Granada con 9.000 infantes a combatir con los moriscos rebelados, dirigiéndose a Güéjar Sierra.

1586 - en la localidad de Antigua Guatemala (Guatemala), un terremoto deja un saldo de «muchos» muertos.

1598 - en el Reino de Chile, el gobernador Martín García muere al ser emboscado por fuerzas mapuches dirigidas por Pelantaro (los españoles llamarían a este suceso el Desastre de Curalaba).

1715 - en Jadraque (Guadalajara) se celebra una entrevista entre la reina de España, Isabel de Farnesio, y la princesa de los Ursinos.

1783 - en Estados Unidos, George Washington depone sus poderes, una vez terminada la Guerra de Independencia.

1788 - en España, Carlos IV es proclamado rey.

1808 - en España, custodiado por el ejército francés, José I Bonaparte accede al trono, otorgado por su hermano Napoleón Bonaparte.

1876 - en Turquía, el sultán otomano Abdul Hamid II promulga una Constitución semejante a la de las monarquías europeas.

1889 - en la Casa Colón de Huelva es fundado el Huelva Recreation Club (actual Real Club Recreativo de Huelva), club decano del fútbol español.

1897 - en Filipinas, el general Fernando Primo de Rivera y el jefe independentista filipino Emilio Aguinaldo firman el Pacto de Biak-na-Bató que, de momento, pone fin a la insurrección.

1901 - Filipinas propone a Washington entablar negociaciones de paz.

1906 - el rey español Alfonso XIII resuelve mediante laudo el conflicto fronterizo entre Honduras y Nicaragua.

1907 - en Suecia, Gustavo V es proclamado rey.

1907 - en Barcelona estallan dos bombas en distintos lugares, hiriendo a cuatro personas.

1908 - Francia y Bélgica firmaron un tratado en el cual demarcaron los bordes en la parte baja del Congo Belga.

1909 - en Bélgica, Alberto I es proclamado rey.

1910 - en España, el Gobierno de Canalejas aprueba la «ley del candado», que impide el establecimiento en España de nuevas órdenes religiosas sin la autorización expresa del Consejo de Ministros.

1910 - en Chile, Ramón Barros Luco asume como Presidente de la República.

1912 - en Egipto se inaugura la presa de Asuán.

1913 - en Estados Unidos se crea el FED (Sistema de Reserva Federal).

1915 - en Chile, Juan Luis Sanfuentes asume como presidente de la República.

1919 - en México, graves terremotos causan más de 7000 víctimas.

1919 - Gran Bretaña promulga una nueva Constitución para la India.

1920 - en Chile, Arturo Alessandri asume como presidente, después de vencer por un reñido margen a su contendiente, Luis Barros Borgoño.

1925 - en Madrid, Ramón Menéndez Pidal es elegido director de la Real Academia Española.

1932 - en España se promulga la ley del Impuesto sobre la Renta.

1933 - el rápido de Estrasburgo choca con el expreso de Nancy, causando 210 muertos y 300 heridos.

1933 - en Uruguay se clausura la Conferencia Panamericana, a la que han asistido miembros de la Sociedad de Naciones.

1938 - en el marco de la Guerra Civil Española, tropas franquistas entran en Cataluña tras romper las líneas republicanas en diversos puntos.

1940 - en China, Chiang Kai-shek disuelve las organizaciones comunistas.

1941 - en la Isla Wake desembarcan las fuerzas especiales japonesas.

1942 - los civiles de la ciudad neerlandesa de Den Helder reciben un ataque aéreo británico.

1944 - Rodolfo Llopis es elegido secretario general del PSOE en un congreso celebrado en África.

1947 - en Panamá, Estados Unidos abandona las bases militares exteriores a la zona del canal.

1947 - en China entra en vigor la nueva constitución del Kuomintang.

1948 - el Estado cubano y la banca privada del país fundan el Banco Nacional de Cuba.

1952 - en Francia dimite el gabinete de Antoine Pinay.

1953 - en Madrid, Pedro Laín Entralgo es nombrado académico de la Real Academia Española.

1955 - José Félix de Lequerica es nombrado representante de España ante la ONU.

1967 - en Roma, el presidente estadounidense Lyndon B. Johnson es recibido por el papa Pablo VI.

1970 - en Bolivia es liberado el escritor francés Régis Debray.

1970 - Boca Juniors le gana a Rosario Central por 2-1 la final del Torneo Nacional de ese año y se consagra campeón una vez más de la Argentina.

1972 - un terremoto de 6.2 grados en la escala Richter destruye Managua (capital de Nicaragua), causando más de 10 000 muertos.

1973 - en Marruecos se estrella un avión Caravelle con un balance de 106 muertos.

1974 - en Cádiz, 5000 trabajadores de Astilleros Españoles son suspendidos de empleo y sueldo.

1975 - en Argentina falla un intento de golpe de Estado.

1978 - en España abolida la pena de muerte para los militares en tiempo de paz.

1985 - en Pamplona, la banda terrorista ETA asesina a Juan Atarés, general de la Guardia Civil.

1985 - Francia indemniza a Greenpeace por el hundimiento del buque Rainbow Warrior.

1985 - la Medina de Marrakech es declarada patrimonio universal.

1986 - el Premio Nobel de la Paz Andréi Sájarov regresa a Moscú tras ser autorizado a abandonar su exilio en la ciudad de Gorki.

1990 - Eslovenia vota a favor de la separación gradual de la Federación Yugoslava.

2005 - en la Plaza de la Ciudadanía (en Santiago de Chile) inaugura el nuevo Centro Cultural Palacio de La Moneda.

2007 - explosión en el metro de Bagdad.

2009 - Aviso de bomba falso por ETA en el BEC

La cita de hoy

La experiencia es algo maravilloso, nos permite reconocer un error cada vez que lo volvemos a cometer.

Franklin P. Jones

0 notes