De Algemene Verwarring #108 - 4 March 2024

Episode one hundred and eight of De Algemene Verwarring was broadcast on Monday, March 4, 2024, and you can listen to it by clicking on the link below that will take you directly to the Mixcloud page:

Pictured below is Bärchen Und Die Milchbubis! They are a band from Hannover, Germany, they released one album and two singles between 1980 and 1982, and now, in 2024, they are touring again! But that's not why I played them in the show, I played them because they are one of the bands that are featured in the fantastic Inner World 033 podcast, by the World Of Echo label, and compiled by the Famous Mammals. It's a three hour long feast of great great music, and I wanted to direct my listeners to this podcast, go listen and enjoy. Also, this episode of De Algemene Verwarring is a digital one, so as always I'm playing some tracks that I don't own on a physical lp or cd. Some of them are just ripped off the youtubes because unavailable on other places, and some others are from the Bandcamp vaults. Links below in the playlist when available. I particularly enjoyed making this episode, I think there are some real bangers in there. Oh and by the way sorry for the delay with the update here. And beneath the photo you can find the playlist for this show. Enjoy!

Playlist:

The Gories: Nitroglycerine (7” “Nitroglycerine/Makin’ Love” on New Rose Records, 1990)

Snooper: Company Car (digital release on Bandcamp, 2023)

Personal & The Pizzas: (Don’t Trust No) Party Boy (7” “I Want You” on Trouble In Mind Records, 2010)

Cuir: Gast (cassette “Promo Tape” on Offside Records & Forty Tapes, 2024)

Big Black: Rema-Rema (one-sided 7” “Rema-Rema” on Forced Exposure, 1985)

Geo: Elasticate (cassette “Geo”, self-released by the band, 2021)

Onyon:  Alien Alien (LP “Last Days On earth” on Trouble In Mind Records, 2023)

I.L.L.O.: Roses (cassette “10 Ill Songs” on Spared Flesh & U-Bac, 2024)

Dilemmas: Bomb The Clock (cd-r “Zero Work” on You Need To Practice More, 2017)

Bärchen Und Die Milchbubis: Muskeln (7” Muskeln” on Schalter Records, 1982, also on LP “Dann Macht Es Bum” on No Fun Records, 1981 and the compilation “Endlich Komplett Betrunken” on Tapete Records, 2021)

Would Be Goods: Cecil Beatons Scrapbook (7” “The Camera Loves Me” on Cherry Red Records, 1988) - UK indie pop rond zangeres Jessica Griffin, nu solo project

Pletyka: Aug. 31 (cassette & digital release on Szégyen Kazetták, 2023)

Desinteresse: Ver Weg Van Hier (Cassette “Voor Altijd” on Decadence, 2023)

Chalk: The Gate (12” “Conditions II” on Nice Swan Records, 2024)

番長 Taste: Fireflies In The Shrine (CD “Summer Nights” on Carbon Records, 2023)

LSD Fundraiser: Industrial Jazz Hands (Cassette “Fashionably Late For The Apocalypse” on Knotwilg Records, 2022)

Modelbau/Steffan De Turck: Kitchen Sink Realism (Bukhansan) (cd-r “Zweites Treffen (undefiniert)” on Kirigirisu Recordings, 2023) 

IN MEMORIAM:

Wilhelminus Otto Petrus Panter IEdéfix.

Geboren: 7 of 9 juli 2007, Broekop Langedijk, Noord-Holland.

Overleden: 23 oktober 2023, Hoorn, West-Friesland.

Grootmoeder: Mariska Steltenpool.

Beste vriend: Wenzel Fanvliet.

Lievelingskleur/eten: Muisgrijs.

Sommigen noemden hem Whoppy, of Woppey en een enkeling zelfs Woppie. Niemand noemde hem poes, katachtige of Wopperik. Wat vele niet wisten is dat hij een zij was. Gender was irrelevant voor de Wopster. Zo irrelevant als een verdwaald latrine vliegje (leptocera fontinalis) dat zich vastklampte aan juist dat éne grassprietje dat onze geliefde parttime omnivoor naar binnenwerkte - tijdens vleesvrije vrijdag wel te verstaan - om een haarballetje uit te kunnen braken. Zijn vacht noemde hij overigens haar, maar dát was dan ook de uitzondering op de regel. Genderaliseren was men/hen/hun/hemsie vreemd.

16 jaar lang, vrijwel tot de laatste snik, dartelde de lichtvoetige Woppie als een panter in tutu door zijn territorium dat de halve stad besloeg. Het CBS (Wuppie was geliefd in wetenschappelijke kringen) telde 73 koolmezen (of pimpelmezen, de data bleek minder nauwgezet dan gedacht), 34 merels, 13 eksters, 1 Haas, 3 barbies, een wandelende tak, 52 huismuizen, 15 bosmuizen, 7,4 spitsmuizen (mogelijk 0,6 vleermuis), 14 glazenmakers (waarvan 13 behorende tot het soort libelle), 1 halsbandparkiet, 3 (nep)gouden horloges, 5 roodborstjes, 3022 (langpoot)muggen en 2 winterkoningkjes én 1 naaktslak.

Deze nog niet officeel gepubliceerde lijst van slachtoffers - kun je je voorstellen - heeft veel tranen, nog meer conflicten en een aantal scherpe ethische discussies opgeleverd in huize W. De kinderen waren nochtans (meestal) veilig. In 16 jaar is dat een behoorlijke lijst, zeker de sakattical van 2014 in ogenschouw nemend.

Woppie had meer hobby's. Baardlikken en/of achterhoofd likken was daar één van. Iedere avond - tijdens de koffie in de kap/t schuur - wanneer we de dag doornemen, kon Woppie haar hobby belijden. Spinnen en dauwtrappen met steevast te scherpe nagels zorgden voor extra sjeu en verdieping. Het was een genieter, een écht mensen-mens. Behalve kinderen, die mocht ie niet graag. Drukke mannen met luide stem, niet oké. Zeurderige vrouwen welke schelle klanken produceren en/of teveel parfum dragen. Not done. Hij hield er gewoonweg niet van. Wopperick was wel beschouwd toch meer een einzelgänger. Maakte zijn eigen regels. Dronk water uit de pannen voor de vogels, spuugde vlooienpillen weer uit voordat men ze überhaupt uit de verpakking kon halen. Een wormentablet kon je direct tussen je beiden wenkbrauwen vandaan peuteren. Wop was autonoom. Autodidact en behoorlijk zelfvoorzienend. Één ogenblik met deze imposant grote kater - zoals zij zichzelf graag portretteerde in de verhalen aan de zich aan hem onderwerpende buurtkatten - leerde je de strekking van zijn wilsverklaring. Ik doe wat ik wil, ik poep waar ik wil, ik slik een pil wanneer ík wil, ik wíl wat ik wil en ik sterf al helemaal wanneer ík dat wil.

Toen hij z'n laatste avond in ging, het galgenmaal al niet meer genuttigd, was veel ons (ouders en/of verzorgenden) duidelijk. Onze kat was er klaar voor. Geen gezeik met pillen, getrut met wegwerphandschoenen, geen geneuzel van en zalvende woorden door witpakkigen. Woppie moet zwieren over schuttingen, spelend met een gehavend muisje dat hem smekend aankijkt 'm in WOPsnaam uit zijn lijden te verlossen. Hoewel het uiteraard juist ook een éer was om het dodelijke slachtoffer van W.O.P. (op z'n Engelands uitspreken) te mogen zijn! Woppie moét voor altijd 2 meter voor me (de schrijver) - óp het zanderige pad dat ik op dat moment in zijn geliefde jardin aan het bestraten was - uitgebreid gaan poepen. Het aangezicht van zijn parmantig poepend gaatje zal ik koesteren.

Woppie blijft bij voorkeur nachten weg, omdat hij dat wil. Omdat regels niet voor hem gelden.

Omringd door 4 van zijn grootste aanhangers - ietwat ongemakkelijk nat wordend door de tranen welke rijkelijk vloeiden en zijn rommelig geworden rastafari-aandoende pelsje besprenkelden - kreeg hij de dodelijke injectie. Het deed 'm allemaal niets. Voor hetere vuren hield hij stand. En zoals alleen onze kat dat kan ging de overgang geruisloos. Zachtvoetig als de pantertutu die hij altijd is gebleven, voor de laatste maal zuchtend. Trots negerend dat de minderjarige helft van het huishouden dat zoveel jaren de zijne was, aan het discussiëren was of er nu een nieuwe hónd of toch weer kát moet komen.

En toen was ie verdwenen. Met de snelheid en doeltreffendheid van z'n dodelijk effectieve instinct, en weer zo vrij als een door hem geliefde vogel...

In Kat Wie Trast

Op een dag in 2001, welke dag het precies was weet ik niet meer, maar wellicht zo'n maandag waar het in die tijd op straat opvallend vaak naar aangebrande karbonades met bonen rook, fietste ik naar mijn fietsenmaker en daar werd het onheil geveld over 'Mister Comanche', zoals ik mijn fiets noemde. Kort en bondig zei de fietsenmaker "hij is op.“ Ik moest afstand doen van mister Comanche. Mijn fietsenmaker deed of als het om een levend persoon ging.

Nou had ik ook best het één en ander met deze fiets meegemaakt. Na eerst drie jaar met een 'gewone‘ fiets op vakantie geweest te zijn kon ik in 1992 na lang sparen eindelijk een fiets aanschaffen waarmee ik comfortabeler op reis kon… een groene Batavus Comanche.

In augustus ’93 ging ik met hem naar Denemarken. Een voor mij nieuw land waar bleek alleen chocolademelk in blik werd gekocht en de overige dranken in teveel wegende glazen flesjes. Opmerkelijk genoeg begreep ik meestal de Deense opschriften goed. Zo hing in een jeugdherberg een bordje waarop stond: ’din mor arbedjer ikke her‘, oftewel 'je moeder werkt hier niet, ruim je eigen pröttel op.' Helemaal geweldig vond en vind ik het woord: 'tak!‘ In variaties met mange en tusind (uitspraak: toesen) waar bedankt en hartelijk dank mee bedoeld wordt. Ook bleek als je het Deens niet machtig was dit net zoals overal in Scandinavië geen probleem te zijn omdat toen al het Engels daar algemeen in zwang was.

Voor het eerst ging ik ook naar Kopenhagen. Hoewel ik meteen erg onder de indruk was van de stad, was ik echter ook bedrukt. Ik was er vanuit de stad Herning dat in het midden van Jutland ligt met de tog (= trein) naar afgereisd. In die tijd best nog een avontuur. Midden tijdens de reis stapte opeens iedereen uit en ik begreep niet waarom. Wat bleek? We zaten op een ferry zonder dat ik dat door had. Tegenwoordig is Jutland met Sjaelland waarop Kopenhagen ligt verbonden met een brug, maar toen dus nog niet. De reden dat ik bedrukt was, was dat even daarvoor mijn fiets gestolen was, gelukkig bracht de politie hem terug, maar toch had het geen goed uitwerking op mijn gemoed en ben ik eerder dan gepland was naar huis gegaan. Uiteindelijk werd het een grote bron van inspiratie voor het volgende jaar waarop ik besloot meer van Kopenhagen te gaan genieten.

En daar ging ik op zondag 24 juli 1994 op pad vanuit Enschede naar Kopenhagen, om er op 4 augustus aan te komen. Nog altijd kijk ik graag terug naar dit avontuur, waarbij ik uiteindelijk 4 weken op de fiets onderweg was. Rond de Deense hoofdstad ligt het kasteel 'Sorgenfri', en dat was zeker op deze reis van toepassing.

Vele omzwervingen volgden, mooie reizen zoals ook deze vakantie door Noorwegen, Zweden en Denemarken. En zo belandde ik afgelopen zondag, de tiende september die heet begonnen was maar geleidelijk afkoelde bij Amalienborg, het 'optrekje' van de dronning…koningin Margrethe. Een opmerkelijk personage die het niet kan schelen hoe ze is uitgedost is, haar oudejaarstoespraak nog gewoon van papier voorleest en zelf poppen en wandbekleding maakt. Zoals ik tijdens de voorgaande keer dat ik in Kopenhagen, in de herfst van 2013, ervaren heb. Daar hing in het koninklijk paleis een wandkleed met gebeurtenissen uit de geschiedenis van Denemarken. Ook Anders And was er afgebeeld. Niemand minder dan Donald Duck! De maakster van dit kunstwerk…de dronning.

Of de dronning zondag ook thuis was weet ik niet, misschien was ze ergens in Kopenhagen onderweg net als ik. Op de fiets werd het een feestje want er is zo ontzettend veel te zien. Veel mooie muurschilderijen, pracht behuizingen, water, bruggen, havens. Zo rond de binnenstad leek het wel even op Amsterdam met al die toeristen die niet fietsen konden, een uitzondering was een klein meisje met een helmpje op, hoe zij kon trappen naast haar moeder! Eenmaal in andere stadsgedeelten kon je prima terecht. Heel mooi om te aanschouwen was de Grundvingtskerk en de aanpalende huizen rondom een hof. Om op het hof te komen moest je enkele treden op, toen ik een foto wou maken bemerkte ik dat een klein wit hondje achter mij had plaatsgenomen. Het was nogal koddig omdat het beestje moest uitrusten, de bazin begon een gesprek met mij, en ik raadde waar het over ging. In de wijk Nørrenbro was één straat totaal bevolkt met motorrijders, zoveel had ik er nog nooit gezien. Zo fietste ik langs een demonstratie tegen dierenmishandeling en nu dit. Je mening verkondigen is in Scandinavië een groot goed. Alweer snel was het avond geworden, een machtig klokkengeluid dwarrelde over de straten. Het einde van de rit was in zicht. Ik smeerde mij nog maar eens in met zonnemelk. Een regenjas en zonnemelk was ik vergeten mee te nemen vanuit huis. Eerstgenoemde bleek niet nodig, laatstgenoemde had ik gelukkig bijtijds in Zweden gekocht. Zo ging ik als een niet uitziende Comanche de avond in, over straten waar het gelukkig niet naar aangebrande karbonades met bonen rook.

Uit “ik zal altijd”, van Toon Tellegen:

‘Ik moet op reis, eekhoorn’, zei de mier op een ochtend. Ze zaten op de tak voor de deur van de eekhoorn. De eekhoorn was nog maar net wakker en geeuwde nog. ‘En je moet niet vragen of het echt moet’, zei de mier, ’want het moet’. ‘Maar dat vraag ik helemaal niet’, zei de eekhoorn. ‘Nee maar je stond wel op het punt om dat te vragen, wees maar eerlijk’. De eekhoorn zweeg. ‘Het minste wat we kunnen doen,’ zei de mier, ‘is op een kalme manier afscheid nemen.’ ‘Ja,’ zei de eekhoorn. ‘Dus niet met gejammer en tranen en wat zal ik je missen en kom gauw terug en zo - daar heb ik toch zo’n hekel aan, eekhoorn, als je dat eens wist…’ De eekhoorn knikte. ‘Als jij nou in de deuropening gaat staan…’ zei de mier. De eekhoorn ging in de deuropening staan. De mier gaf hem een hand en zei: ‘nou, eekhoorn, tot ziens dan.’ ‘Dag mier,’ zei de eekhoorn. ‘Goede reis.’ Maar de mier was niet tevreden over het afscheid en bleef staan. ‘Die brok in je keel, eekhoorn,’ zei hij, ‘die hoorde ik wel!’ Ze probeerden het opnieuw en nu zei de mier dat hij een traan zag blinken in het oog van de eekhoorn en vond hij ‘Goede reis’ niet goed. ‘Je vindt het erg, eekhoorn, je vindt het heel erg, ik zie het wel!’ De eekhoorn zweeg. ‘Doe toch kalm!’ riep de mier. Ze probeerden het nog een keer met ‘Beste reis’, en een keer zonder woorden, zonder elkaar aan te kijken. De eekhoorn deed zo kalm als hij nog nooit gehad gedaan. Maar de mier vond het niet goed. ‘Zo kan ik niet op reis gaan,’ zei hij verongelijkt. ‘Terwijl het in feite moet. Echt moet!’ ‘Ja,’ zei de eekhoorn. Daarna zwegen zij en zaten in het licht van de opkomende zon op de tak voor de deur van de eekhoorn. Het bos rook naar dennenhout en in de verte zong de lijster.

Terkadang keburukan itu bisa berasal dari diri sendiri, dan itu terjadi ketika aku melihat sesuatu kepada seseorang yang pernah aku sayangi , dan sekarang sudah tidak lagi , khayalan seperti menyuruhku untuk kembali ke masa itu , tetapi sudahlah ik word gek, Maar ik herinner me het verleden Toen ik haar mooie gezicht zag, hanya saja , seketika aku merasa bahwa ia tak pantas bahagia, sesungguhnya di saat itu aku merasa bodoh , kenapa ? Karena aku merasa jahat , ya Tuhan sungguh kenapa aku seperti ini

Sungguh suatu yang aneh , Keburukan bisa datang dari diriku sendiri , dan aku tak menyadarinya ,

en het spijt me nog steeds Waarom zou ik met haar daten , Moge God me altijd zegenen,

25 febrari 2023

Het is warm, zo warm, dat ik even twijfel of ik mijn vestje wel aan zal laten. Ik fiets naar Barth, waar me een grote betonnen muur met een roze driehoek opvalt. Een oorlogsmonument voor slachtoffers uit een massagraf. Barth zelf is een prachtig plaatsje, met een wal eromheen. ‘Een Dammstift’ vertelt een inwoonster. ‘En er wonen vooral oude mensen’. Vandaag rijd ik naar Rügen, het grootste eiland van Duitsland. De weg ernaar toe volgt weer de Ostseeradweg. Maar het is stil onderweg. Geen fietsers. Waar zijn ze gebleven? Of hebben ze het weerbericht beter gelezen? Want inmiddels betrekt het, vallen er een paar spetters. Te weinig om heel nat van te worden, te veel om te negeren. De regenjas gaat aan. Het land is, na een wat heuvelachtiger stukje intussen heel vlak. Er doemt een fietser op, nog een paar, ik word ingehaald door twee mannen die van Travemünde naar Stralsund rijden. Dat staat op een T-shirt op hun rug. Een groepje van vier komt me tegemoet, en dat is het dan wel. Het wordt droog, windstil, de binnenzee is strak als een spiegel. Vogels, die ik eerst niet herken, blijken kraanvogels. Altijd weer fijn, die borden met uitleg. Een bakker is geen velden of wegen te bekennen. Bij een bushokje stop ik, om wat te eten. Een motorzaag verknalt de stilte. Ik hoor een donderslag, maar het is droog. Ik twijfel even, vertrek dan toch. Nog geen tweehonderd meter verder, valt er een druppel, nog een en dan komt in een klap het hemelwater omlaag. Ik trek in grote haast mijn regenjas weer aan en zoek beschutting onder een boom, om daar dan verder druipnat te worden. Hagelstenen komen omlaag, de weg verandert in een rivier. Het houdt zeker een kwartier aan. Doorweekt stap ik op, om te constateren dat er verderop nog droge stukken weg zijn. Op het verkeerde moment op de verkeerde plek, blijkbaar. Het wordt snel weer warm en ik denk al wat op te drogen, als een nieuwe bui nadert. Bij toeval kom ik bij een schuilhut, waar ook twee andere fietsers staan. Na zo’n twintig minuten houdt het regenen op en kan ik door, naar Stralsund. Mooi, ook een Hanzestad. Op het marktplein is een terras. Zekerheidshalve ga ik onder een grote parasol zitten en eet eindelijk eens ‘Matjes’. Haring, die ieder restaurant wel op de kaart heeft staan. Dan begint het weer te regenen. Enorme hoeveelheden water vallen omlaag, en deze keer houdt het aan. Ik overweeg nog naar de kerk aan de overkant te lopen, om daar wat tijd door te brengen, maar de markt oversteken is gewoon niet te doen. Uiteindelijk vlucht ik het restaurant in. De zorgzame ober adviseert me om Sanddornthee te drinken. Beetje zurig, maar inderdaad, het verkwikt wel. Na een uur zwakt de regen eindelijk af. Over mijn nog vochtige kleren trek ik nu mijn hele regenpak aan: broek, jas, sloffen, kapje over de helm, en verlaat Stralsund. Jammer van die stad, maar het is al laat en ik moet door naar Rügen. Via een brug bereik ik het eiland. Een grote tak verspert het pad. In de verte ligt Stralsund er treurig bij. De regen is nu nagenoeg opgehouden. Mijn route gaat eerst over erg slechte verharde paden, dan over onverharde stukken, met plassen waar ik doorheen moet. Een geasfalteerd pad is meer een hobbeldek, wortels van bomen steken er doorheen. Op een plek staat zoveel water, dat fietsen onmogelijk is. Ik probeer erlangs te lopen, maar evengoed reikt het water tot mijn enkels. Het is afzien. Dan, bij Bessin, verandert het wegdek, naar normaal te berijden wegdek. En dat houdt ook ineens op. Wegwerkzaamheden zonder aankondiging. Ik kom er toch. Nog een stukje over een 80 kilometerweg zonder fietspad, een heuvel op, een heuvel af. Het hotel is een soort jaren 60-relikwie, met sportzalen, zwembad, wellness en een welkomstdrankje. Mijn fiets mag overnachten in de sporthal. Wifi hebben ze niet. Het is half tien en ik kan mijn ogen niet meer open houden. Ik fietste 77 kilometer

View On WordPress

EEN KABINET MET LADEN, EEN PUNTZAK VOL SNOEP

Een dozijn vertoningen, dat is het Tekenkabinet nu sinds 2013, momentopnames van hedendaagse tekenkunst. In dat jaar richt Manja van der Storm het onafhankelijk podium voor grootse hedendaagse tekenkunst op klein formaat op. Simpelweg omdat zoiets nog niet bestond, en ze van mening is dat de kunst van het tekenen meer aandacht verdient dan er tot op dat moment sprake van is. Dat tekenen met potlood en krijt is altijd enigszins een ondergeschoven kind gebleven in de bedstee van de kunst. Werd het lange tijd slechts als schets gewaardeerd, een voorbereiding op het grote ´echte´ werk, tegenwoordig is het een volwaardige tak van sport. De tekening is het resultaat van inspiratie en bezieling, niet langer alleen om het beeld in de vingers te krijgen. En niet enkel en alleen meer met potlood en krijt. Om als tekenaar werkende kunstenaars meer voor het voetlicht te krijgen organiseerde Van der Storm 11 jaar geleden voor het eerst het zogenoemde Tekenkabinet. Nu dus voor de twaalfde keer.

Het Tekenkabinet, een kast met vele laden van overwegend eenzelfde formaat waarin een keur aan kunstenaars opgeborgen liggen. Eenmaal per jaar worden de laden opengetrokken en is het werk in salon stijl gehangen aan de wanden van de Amsterdamse Projectruimte BMB. En dit jaar is een tweede tentoonstelling in Galerie Art Singel 100 Amsterdam. Tijdens iedere voorstelling presenteren de deelnemende kunstenaars verschillend en ander werk. Een catalogus daarbij zet welgeteld 112 tekenaars alfabetisch gesorteerd op rij; een naslagwerk en collectors item ineen. Een souvenir om nog eens door te bladeren. Een zak snoep waaruit lastig te kiezen valt. Graag wil ik ieder zuurtje daarvan proeven. De één zal meer in de smaak vallen dan een ander. In de zak zoek ik eerst de mij bekende vormen, het snoep dat ik me al eens eerder lekker mocht laten smaken en waarvoor ik een voorkeur heb. En vervolgens probeer ik eens iets nieuws, een andere mij nog onbekende smaak om mijn zintuigen te prikkelen. Kunst is een kwestie van smaak. Maar als kritisch beschouwer zal ik de smaak uitschakelen en ieder snoepje op gelijkwaardige waarde schatten. Eerst zoek ik onwillekeurig de voor mij bekende namen eruit om vervolgens uit het andere werk aansprekende vormen te kiezen.

Eigenlijk geeft iedere la die ik van het kabinet opentrek een nieuwe verwondering. Een ander helder zicht op de kunst van het tekenen. Ieder snoepje uit de zak heeft een eigen meug, geeft een persoonlijk genot. Het Tekenkabinet houdt van tekenkunst zoals ik van al het lekkers in die puntzak snoep houdt. Het toont daarom jaarlijks een selecte collectie, want uit de aanmeldingen zoekt het Tekenkabinet representatief werk waarin het tekenen tot recht komt. Het Tekenkabinet biedt een onafhankelijk podium zonder vaste locatie aan professionele, autonome kunstenaars. Ieder jaar opnieuw vinden deze een lade geschikt om in opgeborgen te worden. De laden zijn niet gelabeld en kunnen door ieder ander worden ingenomen. Het kabinet is geen galerie, kunstenaarscollectief, vereniging of stichting. Kunstenaars worden geen lid maar deelnemer per editie - resultaten uit het verleden geven geen garantie voor de toekomst. Dit is de derde catalogus die mij voorligt en ook nu weer ontdek ik ander werk en voor mij nieuwe kunstenaars. Zo wijst het Tekenkabinet mij de weg door de wereld van de tekenkunst.

Tekenkabinet XII bestaat uit 3 delen. Er zijn twee tentoonstellingen, waarvan de eerste op dit moment tot 19 mei loopt in Projectruimte BMB. Een tweede expositie is in de zomer van 2024, van 2 augustus tot 15 september, in Galerie Art Singel 100. De online webshop waarvan de catalogus een verslag is vormt de derde poot onder het atelierkrukje. Op deze manier zullen er van de meeste deelnemende kunstenaars in totaal drie tekeningen te zien zijn, maar niet tegelijk. Het is dus zaak de locaties in Amsterdam te bezoeken, de webshop te bekijken en de gids aan te schaffen. De catalogus geeft aandacht aan diverse stijlen binnen de tekenkunst. Een goed ogend beeld van handschriften, gedachten, gebruikte materialen en fantasieën met als drager dienende papiersoorten op klein formaat. De tekeningen worden puur en kwetsbaar zonder inlijsting getoond en verkocht. Zo zoals het van de tekentafel is gekomen. Aldus kan de toeschouwer de werken zuiver beleven, op reis gaan naar nieuwe werelden. Zoals de kunstenaar in de fantasie, de beleving van de werkelijkheid, in gedachten en op papier op reis ging. Waar de tentoonstelling de weg wijst is de gids het navigatiesysteem, de webshop de handleiding.

De omslag van deze gids, editie XII, toont een verkreukeld stuk papier. De prop is het beeldmerk van hoe er eeuwenlang naar het tekenen gekeken is. Als een artikel om weg te gooien. Te schetsen en uit te werken, waarna de functie verloren is en het werk als een prop in de prullenmand kan. Maar de werken in het boekje krijgen erdoor waarde en bestaansrecht. Het is een plezier te zien hoeveel middelen aangewend worden om een tekening te maken. Dat er legio stijlen en technieken binnen de tekenkunst ingevoerd zijn. Ieder jaar weer kijk ik uit naar welke nieuwe smaken zijn geselecteerd. Want het Tekenkabinet innoveert en toont mogelijkheden en schijnbare onmogelijkheden. Het tekenen is uitgegroeid tot kunst, mede door het Tekenkabinet en initiatiefnemer Manja van der Storm. En ik vind nog een lekker snoepje in één van de laden. Een smaak die ik nog niet eerder proefde.

Catalogus Tekenkabinet, editie XII. Concept, vormgeving en productie Manja van der Storm. Eerste druk, april 2024.

In memoriam Jocelijn (Jos) Delano Romeo Ho-Sack-Wa

Maandag 11 maart j.l. hadden we nog een bezoek gebracht aan de zieke Jos in het Diaconessenhuis. Daarbij waren ook aanwezig dhr. Lesley Zeewijk, dhr. Iwan Lindveld en Mevr. Merselin Sarikromo. Het was best wel een gezellig gesprek dat gevoerd werd, terwijl de heer Zeewijk Jos assisteerde met het aantrekken van de “compression socks”. Na aan uur of anderhalf verliet het gezelschap het ziekenhuis, Jos enigszins verdrietig achterlatend. Toch wel onverwachts kregen wij op donderdag 14 maart j.l het droevige bericht dat Jos het tijdelijke met het eeuwige had verwisseld. Jos is op 29 september 1953 geboren te Paramaribo. Tijdens zijn verblijf in Frans-Guyana had Jos zich de basisvaardigheden en kennis van het Shotokan karate eigen gemaakt.Toen hij zich definitief vestigde in Suriname heeft hij zich toegelegd op de beoefening van de Taekwondo gevechtssport (6e Dan behaald). In deze tak van sport, waar hij bijzonder veel aanleg voor had, heeft hij zich in de loop der jaren ontwikkeld tot een bekwame en geduchte vechter. Zijn kwaliteiten kwamen onder andere tot uiting in het behalen van het nationaal kampioenschap. De kwaliteiten van Jos kwamen ook tot uiting tijdens het begeleiden van het nationale Taekwondo team naar internationale toernooien. Zo nu en dan vonden er gezamenlijke trainingen/sparringpartijen plaats tussen de selectie onder zijn leiding tegen de karateselectie onder leiding van Sensei Cecil Tirion. De vriendschap tussen deze twee instructeurs is in de loop der jaren uitgegroeid, zo zelfs dat Jos als mede-examinator toetrad tot de Dangraden examencommissie van de nationale karatebond, de Amateur Karate Unie. Ook in deze setting toonde Jos zijn degelijke kennis van gevechtssporten en zijn technische vakkundigheid. In deze commissie is hij tot zijn dood adviseur geweest. Tijdens de vijftigjarige herdenking van de Karatesport in Suriname werd hij door het Organiserend Comité gewaardeerd met een Certificate of Appreciation. Het was dan ook een eer voor ondergetekende toen hij de rood-witte band uit handen van Jos mocht ontvangen tijdens zijn bevordering tot de 8ste Dan. Op regelmatige basis vond er tussen Jos en ondergetekende uitwisseling plaats van videobeelden van bijzondere momenten uit de gevechtssportwereld. Steeds weer demonstreerde Jos zich als een breed denkende martial arts sportman met een grote kennis van zaken. Jos was naast het beoefenen van de gevechtssport een enthousiaste deelnemer en kenner van de vogelzangsport in ons land. Hij is zelfs voorzitter geweest van de Surinaamse Zangvogel Bond in Suriname. Als mens kan zonder meer gesteld worden dat Jos een eerlijke, breeddenkende en kritische sportman is geweest. Ondanks zijn bijzondere kwaliteiten is hij altijd bescheiden gebleven. Dat sierde hem als mens. Met het heengaan van Jos verliest Suriname een uitstekende sportman die de waarden en het begrip”sportsmanship” MET ERE WIST UIT TE DRAGEN. Jos, hartelijk dank voor je warme en eerlijke vriendschap, je oprechte medewerking tijdens het samen boefenen en beleven van de vele momenten in het kader van de gevechtssport - ontwikkeling in dit ons land. We gaan je ontzettend hard missen. Moge de Heer jou een verdiende plaats toekennen in zijn paradijs. Namens de hele karategemeenschap in Suriname en (waarschijnlijk) mede namens alle beoefenaren en fans van de gevechtssporten in ons land: Waka boeng mi mattie. OESH!! CECIL TIRION -Grondlegger van de karatesport in Suriname -Voorzitter van de Amateur Karate Unie -Voorzitter van de Dangraden examencommissie van de nationale bond AMATEUR KARATE Unie. Read the full article

Bitcoin mining als passief inkomen - Buy low mine high

Inmiddels ben ik alweer 11 jaar actief in de crypto industrie en een tak van Bitcoin die mij altijd gefascineerd heeft is mining. Bitcoin mining is de ruggengraat van het netwerk waar machines ingewikkelde berekeningen oplossen op zoek om nieuwe Bitcoin te delven. Bitcoin mining is het proces waarbij nieuwe bitcoin worden gezocht en transacties worden geverifieerd op het Bitcoin-netwerk. Vergelijk het met goud zoeken en delven. Einde van het artikel vind je meer technische uitleg over mining, maar daar wil ik niet iedereen mee vermoeien. Gedurende mijn carriere is mining verschillende keren op mijn pad gekomen als optie om in te investeren of meer mee te doen. Echter is dat nooit concreet geworden vanwege flinke nadelen als: - Dure stroom - Enorm veel geluidsoverlast - Bizarre hitte vanaf de machines - Hoge investering en kosten zoals transport - Onderhoud en apparatuur continue monitoren Daarna heb ik het fenomeen cloud mining onderzocht, maar dat is in 70% van de gevallen gebakken lucht en de andere 30% van de gevallen te duur, niet winstgevend en dergelijke bedrijven zijn niet weerbaar tegen een bear market. Dit komt doordat ze veel (zelf) financieren om mining machines te kopen en hashrate (rekenkracht) te kunnen verhuren. Ze kopen machines in met het risico van daling van de Bitcoin koers en verdienen niet meer genoeg tijdens een bear market om kostendekkend te zijn. Toelichting Cloud mining:Cloud mining is een dienst waarbij particulieren rekenkracht huren van bedrijven om namens hen cryptocurrencies te delven. Ze hoeven de hardware niet zelf te bezitten of te beheren. De cloud mining provider handelt de mining operaties af en verdeelt de beloningen onder de deelnemers op basis van hun gehuurde rekenkracht. Het is een manier voor mensen om cryptocurrencies te delven zonder dure apparatuur of technische expertise nodig te hebben. Toen die optie afgestreept was bleef er steeds minder over qua mining opties, maar eigenlijk wil ik er ook met crypto-gids graag iets mee. Onlangs heb ik via een kennis iemand ontmoet die de uitkomst biedt voor wat ik zoek. Namelijk Mitchell Weijerman. Hij biedt met Epic mining de mogelijkheid om mining apparatuur aan te schaffen die je met verschillende klanten in bulk inkoopt voor een gunstig tarief. Deze Bitcoin miners worden opgestuurd naar een farm in Ethiopië en binnen 6-8 weken zijn deze voor jou aan het minen (delven) met een stroomtarief van 5.2 eurocent inclusief hosting, beveiliging en onderhoud. Ik ben onlangs zelf in Ethiopië geweest om het geheel te bewonderen en dit was een indrukwekkende trip. Je krijgt maandelijks een factuur met deze 0.052 Euro (0.055 USD) per KWH op basis van wat jouw mining apparatuur gaat verbruiken. Je koppelt een wallet aan je miners en elke keer wanneer je 0.01 BTC hebt gemined wordt het naar je wallet gestuurd. Op die manier spaar je goedkoop Bitcoin op voor wanneer de koers ‘explodeert’ wat traditioneel 7 maanden na de halving gebeurt. Dit is een enorm interessant verdienmodel. Als jij gelooft in stijging. Mitchell kwam met de mooie quote. “Buy low, mine high”. Dit slaat op het laag inkopen van de machines en de kosten zo laag mogelijk houden en maximaal profiteren tijdens een bullmarkt. Daarnaast stijgen de machines ook nog eens in waarde als de Bitcoin omhoog gaat. Dat biedt dus perspectief voor een tweedehands handel in machines. Blackrock en bitcoin mining: een duurzame combinatie? Blackrock, de grootste vermogensbeheerder ter wereld, heeft onlangs aangekondigd dat het bitcoin mining gaat toevoegen aan zijn portfolio. Waarom heeft Blackrock deze beslissing genomen en wat zijn de voordelen van deze strategie? Blackrock ziet bitcoin mining als een goede investering om verschillende redenen. Ten eerste gelooft Blackrock in de toekomst van bitcoin als een alternatief voor traditionele valuta's en als een bescherming tegen inflatie. Door te investeren in bitcoin mining, kan Blackrock zijn blootstelling aan de cryptomarkt vergroten en profiteren van de stijgende vraag naar bitcoins. Ten tweede ziet Blackrock bitcoin mining als een kans om duurzamer te worden. Blackrock heeft zich gecommitteerd aan het verminderen van zijn ecologische voetafdruk en het ondersteunen van de transitie naar een koolstofarme economie. Bitcoin mining kan hieraan bijdragen door gebruik te maken van hernieuwbare energiebronnen, zoals zonne-energie, windenergie of waterkracht. Blackrock kan zo zijn elektriciteitskosten verlagen en tegelijkertijd bijdragen aan de vermindering van de CO2-uitstoot. Blackrock heeft dus ontdekt dat bitcoin mining een goede investering is, zowel financieel als ecologisch. Bitcoin mining stelt Blackrock in staat om te profiteren van de groeiende cryptomarkt en om zijn duurzaamheidsdoelstellingen te bereiken. Als de grootste institutionele partij van de wereld de grootste aandeelhouder wordt in 4 van de 5 grootste mining bedrijven lijkt het wel een hele goede investering te zijn op dit moment. Bestel hier voordelig de Bitmain S19J XP Pro 151TH Bitcoin miner Hoe komt Epic aan dergelijke ‘superlage’ stroom tarieven? Door te minen in gunstige gebieden in landen als Siberie en Ethopie bij verschillende Hydro Dammen voor goedkope en groene energie en daarnaast zitten ze gesitueerd in een mining facility waar ruim 80.000 apparaten staan ofwel 5% van de totale wereldwijde mining. Dit zorgt voor extreem lage tarieven door de gezamenlijke inkoop van alle faciliteiten met andere mining farms. Voordelen om via Epic Mining te Bitcoin te minen: - Geen herrie en of warmte. - Goedkope energietarieven. - Enkel Bitcoin miners inkopen. - Geen onderhoud. - Geen hoofdpijn. Alles wordt voor je geregeld. Het enige wat jij hoeft te doen is kijken hoe je vermogen toeneemt en maandelijks de stroom rekening betalen. Waarom Bitcoin mining in plaats van Bitcoin kopen? Hoe je dat moet zien is als volgt. Met Bitcoin minen kan je Bitcoin onder de productiewaarde produceren. Hoe hoger de prijs van Bitcoin wordt, des te meer winst jij kan realiseren, omdat je productiekosten onder de marktwaarde liggen. Dus als jij gelooft dat Bitcoin naar 100 of 200 k kan schieten in de komende 2,3,4 jaar dan wordt Bitcoin minen exponentieel interessanter dan Bitcoin kopen. Als de prijs van Bitcoin omhoog gaat worden de kosten om te kopen ook steeds hoger. Terwijl met minen kan je ze onder de marktprijs produceren. Dat is het spelletje wat er met minen wordt gespeeld. Waarop is de Bitcoin prijs gebaseerd? Factoren die de vraag naar Bitcoin vergroten: - Het falen van het traditionele financiële systeem. - Er is meer en beter onderwijs beschikbaar. - Netwerk-effecten. - Bitcoin is qua rendement de beste asset van het decennium/ooit. - Landen kopen Bitcoin op. - Bedrijven voegen Bitcoin toe aan de balans. - Grote beleggingsfondsen kopen Bitcoin op zoals BlackRock. Factoren die Bitcoin schaarser maken: - De nieuwe voorraad Bitcoin wordt elke vier jaar gehalveerd (halvings). - Houders verkopen niet, maar kopen bij (hodlers) - Grote mijnbouwbedrijven hebben betere toegang tot financiering en daardoor verkopen ze BTC niet meer om hun activiteiten te financieren. Nu de vraag toeneemt en het aanbod schaarser wordt, kan dit maar één ding betekenen. De prijs gaat stijgen! Wat gebeurt er traditioneel na een Bitcoin halving?  - Nadat de markt crashte in 2010 schoot de prijs van Bitcoin omhoog met 11.645%. - Nadat de markt crashte in 2014 steeg de prijs van Bitcoin met 7.382%. - Nadat de markt crashte in 2017 steeg de prijs van Bitcoin met 1.991%. Rekenvoorbeeld mining verdiensten: Natuurlijk willen we allemaal weten wat het dan kan opleveren uiteindelijk. Dit zijn voorbeelden per Bitcoin prijs. De total profit is per machine na 4 jaar met de halving erin meegenomen. Stel Bitcoin wordt 150k binnen 4 jaar kijk je naar een rendement van 27.230 USD per machine en bij een bescheiden 100k alsnog bijna 15.000 USD. Bestel nu de Bitmain S19J XP Pro 151TH Bitmain S19J XP Pro 151TH vs Bitmain S19K Pro 120TH: De vorige generatie machine S19K Pro 120TH kan je de opbrengst vergelijken middels deze link. Je kan zelf het aantal machines aanklikken in de originele Google Spreadsheet en dan krijg je een voorbeeld te zien van het rendement van het aantal machines dat je invoert middels de dropdown. Hieronder staat een voorbeeldje met 1 machine en verschillende Bitcoin prijs scenario's, scenario 1 is de live prijs en die past zich automatisch aan op de huidige Bitcoin prijs. Tweedehands Bitcoin machines: Bij elke Bitcoin miner krijgt de eigenaar een uniek certificaat dat hij aan iemand anders kan verkopen. Die persoon wordt dan de eigenaar van de machine en moet zich bij Epic Mining identificeren om het adres van de portemonnee waarnaar wordt gemined en de natuurlijke persoon naar wie de elektriciteitsrekening wordt gestuurd, te wijzigen. Dit is iets anders dan het bestellen van nieuwe miners, aangezien dat nieuwe machines zijn die vanuit de fabriek naar Ethiopië worden verscheept. Wanneer je een nieuwe miner koopt, kan het koop- en verzendproces tot 8 weken duren. Sommige mensen willen gewoon de volgende dag al beginnen met minen en dan zijn tweedehands machines een goede keuze. De machine in onze webshop is bijvoorbeeld pas sinds 13 november in gebruik. De nieuwprijs van Bitcoin miners vliegt snel de lucht in. Dus deze tweedehands machine met een levensduur van 3 jaar en 9 maanden is een enorm interessante deal! Koop een tweedehans Bitcoin miner Interview met Mitchell Weijerman: https://www.youtube.com/watch?v=bbocnSXTi5I Persoonlijk interview Mitchell Weijerman Uitgebreide uitleg over de technische kant van Bitcoin mining: Bitcoin mining is het proces waarbij nieuwe bitcoins worden gemaakt en transacties worden geverifieerd op het Bitcoin-netwerk. Het is een cruciaal onderdeel van de infrastructuur van de cryptocurrency. Bitcoin werkt op een gedecentraliseerd netwerk, wat betekent dat er geen centrale autoriteit is die de valuta controleert. In plaats daarvan worden transacties geverifieerd door een netwerk van computers (nodes) verspreid over de hele wereld. Miners zijn deelnemers aan dit netwerk die gespecialiseerde hardware en software gebruiken om complexe wiskundige problemen op te lossen en transacties te valideren. Hier volgt een vereenvoudigde uitleg van het mining proces: - Verificatie van transacties: Wanneer iemand een Bitcoin-transactie initieert, wordt deze uitgezonden naar het netwerk. Miners verzamelen deze transacties in blokken. - Hashing: Miners concurreren om het oplossen van een wiskundige puzzel, bekend als een cryptografische hashing functie, door herhaaldelijk een specifieke waarde (nonce) te raden totdat de gewenste uitkomst is verkregen. Het hashing proces zet het blok transacties om in een unieke tekenreeks die een hash wordt genoemd. De rekenkracht van miners speelt een rol bij het vergroten van hun kansen om de juiste nonce te vinden en de puzzel op te lossen. - Proof of werk: De succesvolle miner die de puzzel oplost, zendt eerst het nieuw gemijnde blok uit naar het netwerk. Andere mijnwerkers verifiëren dan de geldigheid van het blok en de transacties. - Blok Toevoeging: Zodra het blok is geverifieerd, wordt het toegevoegd aan de bestaande blockchain, waardoor een permanente en onveranderlijke registratie van transacties ontstaat. Miners ontvangen een beloning voor hun werk in de vorm van nieuw geslagen bitcoins en transactiekosten voor de transacties in het blok. Het is goed om te weten dat het mining proces na verloop van tijd steeds uitdagender wordt. Dit komt door het ontwerp van het Bitcoin-netwerk, dat de moeilijkheidsgraad van de wiskundige puzzel aanpast om ervoor te zorgen dat er ongeveer elke 10 minuten nieuwe blokken worden toegevoegd, ongeacht de totale rekenkracht van het netwerk. Bitcoin mining vereist aanzienlijke rekenkracht en elektriciteit. Daarom wordt gespecialiseerde hardware, ASIC's (Application-Specific Integrated Circuits) genaamd, vaak gebruikt om bitcoins efficiënt te delven. Daarnaast worden mining farms met talloze ASIC's vaak opgezet op locaties met goedkope elektriciteit om de winstgevendheid te maximaliseren. Over het algemeen speelt bitcoin mining een vitale rol in het beveiligen van het Bitcoin-netwerk, het verifiëren van transacties en het in omloop brengen van nieuwe bitcoins. Bitcoin mining is verdeeld over verschillende bedrijven die miningpools beheren, dat zijn groepen miners die hun rekenkracht delen en de beloningen verdelen. - Foundry USA: gevestigd in Amerika, met 30% van de hash rate van het netwerk. Foundry USA is een dochteronderneming van Foundry Digital, een bedrijf dat financiering van apparatuur en adviesdiensten voor mijnbouw biedt aan institutionele investeerders en ondernemingen. - Antpool: gevestigd in China, met 23% van de hash rate van het netwerk. Antpool is eigendom van Bitmain, een van de grootste fabrikanten van Bitcoin mining hardware en chips. - F2Pool is ook gevestigd in China, met 18% van de hash rate van het netwerk. F2Pool is een van de oudste Bitcoin mining pools, opgericht in 2013. - Poolin: nog een Chinese pool, met 12% van de hash rate van het netwerk. Poolin werd in 2017 opgericht door voormalige werknemers van Bitmain. - Slush Pool: gevestigd in Tsjechië, met 7% van de hash rate van het netwerk. Slush Pool is de eerste Bitcoin mining pool, gelanceerd in 2010. Deze vijf pools zijn goed voor ongeveer 90% van de totale Bitcoin-mijnkracht, wat betekent dat ze een aanzienlijke invloed hebben op de veiligheid en decentralisatie van het netwerk. Read the full article

Niet iedereen is blij met de biografie van Loesje, het mysterieuze en snedige postermeisje

Biograaf Fleur van der Bij bij Loesje-teksten op de wc-deur van een voormalig kraakpand in Zevenaar. Beeld Marcel van den Bergh / de Volkskrant

De Volkskrant - Pieter Hotse Smit10 november 2023, 15:22

Veertig jaar geleden ontstond Loesje, het mysterieuze postermeisje met haar snedige kijk op de wereld. Nu is er een biografie, maar de Loesje-makers zijn daar niet blij mee. ‘Haal je Loesje uit de anonimiteit, dan breng je schade toe aan de transformerende uitwerking van haar glimlach.’

In Café Meijers aan de Beekstraat in Arnhem herinnert niets aan het beroemde meisje dat er precies veertig jaar geleden ‘werd verwekt’. Terwijl een van haar meest legendarische uitspraken toch niet zou misstaan in een kroeg: ‘Aan het eind van m’n geld houd ik altijd een stuk maand over’.

Het zijn de woorden van Loesje, het vrolijke postermeisje dat bijna iedereen kent, maar tegelijkertijd niemand.

Met snedige, immer actuele teksten zoals ‘Leven is meervoud van lef’ tot ‘Sociale zekerheid, dat je zeker weet dat je buren je teruggroeten’, kleuren de zwart-wit beletterde posters van Loesje al sinds 1983 straten en pleinen. Nu is er een biografie van Loesje. Of eigenlijk: van het activistencollectief achter de mysterieuze postergirl – en daar is niet iedereen blij mee.

Reactie op tijdgeest

Loesje was begin jaren tachtig de opgewekte reactie op de grimmige sfeer van die tijd. Die van ‘anti’ (kernenergie), ‘stop’ (met oorlog) en ‘tegen’ (kruisraketten). In de ‘sfeer van negativiteit, agressie en geweld’, zo schrijft biograaf Fleur van der Bij in haar boek, opperden zes activisten van een Arnhemse woongroep op een dag aan de keukentafel: ‘Wat als we nu eens ergens vóór zijn?’

De activisten besloten hun positieve geluid via posters te verspreiden. Om hun boodschap te laten beklijven, moest een raadselachtige figuur worden bedacht, luidde de conclusie aan de keukentafel. Iemand die prikkelde, scherp was en aan het lachen maakte. Over een ding zou het zestal het eens zijn geweest: het moest een meisje worden.

De woongroepleden hadden zich van de keukentafel verplaatst naar Café Meijers toen ene Loes van Schaaijk, kunstacademiestudent, binnen kwam lopen. Haar grote bos zwarte krullen en vrolijke uitstraling gadeslaand wisten de zes het onmiddellijk: ‘Loesje’, dat moet het worden.

Een jarenlange fascinatie

De vele Loesje-teksten die al snel tot ver buiten Arnhem illegaal in de publieke ruimte werden geplakt, wisten biograaf Van der Bij al jong te raken. Dat ze in het Friese dorp waar ze opgroeide werd gepest vanwege haar Loesje-agenda, weerhield haar er niet van haar grote voorbeeld te citeren in de havo-almanak: ‘Wees jezelf, er zijn al zoveel anderen’.

Op latere leeftijd sloot Van der Bij zich in Groningen aan bij een van de Loesje-regiogroepen, die toen nog in het hele land waren gevestigd. Nog weer later schreef ze kortstondig voor de Berlijnse tak van Loesje. Gefascineerd door de mythe die Loesje desondanks voor haar bleef, begon Van der Bij vier jaar geleden met wat Loesje. De biografie zou worden.

Het boek ligt op een zaterdagmiddag op tafel in een gebouw in Zevenaar, een ander mythisch Loesje-bolwerk. Een pand dat destijds werd gekraakt door onder meer Loesje-schrijvers van het eerste uur. Op zolder is een wc-deur met de eerste spreuken bewaard gebleven.

‘Er staat te veel in waar ik niet achter sta’

Inmiddels is in het pand restaurant Eet-Lokaal gevestigd. Net als Van der Bij vanachter een kop thee begint te vertellen over de Loesje-schrijvers van het eerste uur, loopt er, stomtoevallig, eentje binnen. Gelijktijdig met het interview blijkt een verdieping hoger een krakersreünie gaande. De vrouw, die Yoeke Nagel (61) blijkt te heten, stapt op Van der Bij af en zegt: ‘Ik kom niet naar je boekpresentatie. Er staat te veel in waar ik niet achter sta.’

Nagel is een van de mensen die door Van der Bij werden geïnterviewd, maar heeft daar nu spijt van. Ze leest in de biografie te veel een poging tot ‘scoopen, onthullingen doen’, licht ze later telefonisch toe. ‘Maar het maakt niet uit of wij aan een keukentafel zaten of voor mijn part in een golfslagbad. Ook niet dat wij tekstuele methoden van Lenin toepasten.’

Van der Bij zocht en vond voor haar biografie dé Loes van Schaaijk uit Café Meijer. Ook daar is Nagel niet over te spreken, omdat een biografie over Loesje volgens haar niet zou moeten gaan over of er iemand was die Loes heette, maar over wat de kracht is van Loesje ‘als gereedschap in het verwoorden van een verlangen voor verandering’ en of die nog werkt in deze tijd.

De oorspronkelijke leden van het postercollectief menen van wel, blijkt uit de ‘Vooruitblik van vijf Loesje-oprichters’, die als tegemoetkoming door de uitgever is opgenomen als bijlage in het boek. Hierin geeft de generatie die ‘van de dijk bij Dodewaard werd weggespoten’ zeven tips aan de generatie die nu op de A12 hetzelfde overkomt. Het zijn handvatten om de moed erin te houden. Te beginnen met wat gelezen kan worden als eerste medicijn tegen de polarisatie van deze tijd: creëer ‘een plek waar mensen welkom zijn, ook met ‘ongewone’ gedachten’.

Vrijheid van meningsuiting

De kritiek op haar boek steekt Van der Bij. Ze wordt nu bekritiseerd door uitgerekend de mensen achter het medium dat haar als enige wildplakker in het dorp ‘Fucking vrijheid van meningsuiting, Tjalleberd!’ deed roepen. ‘De makers van Loesje waren voorvechters van vrijheid van meningsuiting, maar nu ineens niet als het over Loesje zelf gaat’, concludeert ze cynisch.

Yoeke Nagel noemt die kritiek onterecht. Waar het haar om gaat: ‘Haal je Loesje uit de anonimiteit, dan breng je schade toe aan de transformerende uitwerking van haar glimlach.’ De huidige schrijvers van Loesje werkten om die reden niet mee aan het boek. ‘We koesteren het mysterie dat de afgelopen veertig jaar is opgebouwd’, zegt Daan, die niet met zijn achternaam in de krant wil. ‘De kracht is dat dan iedereen haar kan zijn.’

Aston Martin Aramco Cognizant F1 Team zal vanaf 2024 afscheid gaan nemen van Cognizant als titelsponsor. Het team van Lawrence Stroll blijft wel samenwerken met het bedrijf, maar zal geen titelsponsor blijven van het Formule 1-team. Tegenover de Britse tak van RacingNews365 heeft een woordvoerder van Aston Martin vertelt dat het F1-team afscheid gaat nemen van Cognizant als teamsponsor. Toch is het team erg te spreken over de samenwerking, die op een andere manier wel voortgezet gaat worden. "Cognizant was onze eerste titelpartner en zij gingen in zee met Aston Martin om de reputatie van hun merk op te bouwen. Cognizant is een bedrijf van 35 miljard dollar met 300.000 werknemers, maar drie jaar geleden was het geen bekende naam. Door de eerste fase van hun samenwerking met ons, hebben ze dat bereikt - nu weten veel meer mensen wie Cognizant is en wat ze doen." Verder maakt de woordvoerder van Aston Martin duidelijk dat alles tijdens de samenwerking volgens plan is verlopen en dat het wijzigingen van de samenwerking ook onderdeel van het plan is. "Dit was altijd gepland als fase twee van die relatie. Na het bereiken van wereldwijde naamsbekendheid, verdiepen ze hun samenwerking met ons, passen ze hun digitale transformatie toe op ons bedrijf - zowel op als naast het circuit - en bouwen we nu aan een diepere, bredere relatie met hen." Het Saudi-Arabische Aramco, dat actief is in de olie markt, zou de favoriet zijn om de nieuwe titelsponsor van het team te worden. De nieuwe teamnaam zal begin 2024 bevestigd worden.

Nahdlatul Ulama: Meniti "Karang" Pada Masa Pendudukan Jepang

Jayabaya-seorang raja dari Kerajaan Kediri-tak sedang mengigau saat ia meramalkan bahwa “Pulau Jawa kelak akan diperintah bangsa kulit putih (Belanda), kemudian dari arah utara akan datang bangsa Katai, kulit kuning bermata sipit. Pemerintah dari bangsa kulit kuning tidak lama, hanya seumur jagung. Dan sesudah itu Jawa akan merdeka”. 

Ratusan tahun kemudian, bukan kebetulan kalau prediksi Jayabaya menjadi kenyataan. Imbas Perang Dunia II antara blok sekutu (Amerika Serikat, Inggris, dan Uni Soviet) melawan blok poros (Jerman, Italia, dan Jepang) sampai juga ke Indonesia. 

Barangkali Belanda tak akan menyangka, bala tentara berkulit kuning dengan perawakan tak terlampau tinggi itu berhasil merangsek ke nusantara. Keterkejutan ini menjawab pernyataan Gubernur Jenderal Hindia Belanda Cornelis de Jonge, tujuh tahun sebelumnya. 

De Jonge pada tahun 1935 pernah mengatakan secara angkuh “Als ik met nationalisten praat, begin ik altijd met de zin: Wij Nederlanders zijn hier al 300 jaar geweest en we zullen nóg minstens 300 jaar blijven. Daarna kunnen we praten.” (Apabila saya berbicara dengan para nasionalis, saya selalu memulai dengan kalimat: Kami Belanda telah di sini 300 tahun dan kami bahkan akan tinggal paling sedikit 300 tahun lagi. Kemudian kita bisa bicara).

Barangkali benar kata-kata bijak yang berbunyi, “Keangkuhan datang menjelang kejatuhan.” Terompet dan kembang api tahun baru mungkin masih terngiang, atau bisa jadi tak ada hura-hura di saat pergantian tahun, ketika Jepang bertandang ke Tarakan pada 11 Januari 1942. Tarakan yang sarat sumur minyak bumi, menjadi incaran pertama sebelum bergerak menuju Jawa sebagai “kunci” dan tentu Sumatra. 

Gongnya terjadi di Kalijati, Subang, Jawa Barat, pada 8 Maret 1942 ketika Gubernur Jenderal Tjarda van Starkenborgh menyerah tanpa syarat kepada Jenderal Hitoshi Imamura. Imamura mengunci Jawa. Ia dengan cerdik mendaratkan pasukannya di Teluk Banten, Eretan Wetan, dan Kragan.

Praktis sejak saat itulah wilayah Hinda Belanda (Indonesia) jatuh ke tangan pemerintahan militer (Gunseikanbu) Jepang. Dengan masygul, Bert Garthoff, penyiar radio NIROM, memutar lagu berjudul Wilhelmus berbarengan menutup siaran terakhirnya pada hari itu pukul 23.00. Ia mengucapkan kata-kata perpisahan dalam bahasa Belanda yang artinya, “Selamat Berpisah! Sampai berjumpa di waktu yang lebih baik.”

Waspada Sejak Mula

Bergantinya tampuk pemerintahan berdampak pada seluruh sendi kehidupan bangsa Indonesia. Nahdlatul Ulama (NU) sebagai salah satu ormas Islam yang sudah berdiri di tahun 1926, dan telah memainkan peranan penting dalam kehidupan kebangsaan dan kemasyarakatan juga tak luput dari dinamika masuknya Jepang ke nusantara. Benarlah sebuah pepatah. Keluar dari mulut harimau, masuk ke mulut buaya. 

Daoed Joesoef dalam Rekam Jejak Anak Tiga Zaman menuliskan kenangannya, “Kedatangan Jepang di Medan mula-mula disambut meriah oleh penduduk. Mereka bersorak-sorai, bertepuk tangan, berdiri di tepi jalan, dan berusaha menyalami serdadu yang sedang tegak berjaga di nyaris setiap persimpangan jalan. Orang dari kampung-kampung di sekitar Kota Medan yang kerjanya sehari-hari memasok pisang dan buah-buahan lainnya ke pasar-pasar kota, berbondong-bondong menyumbangkan pisang mereka ke tangsi tentara Dai Nippon yang mereka pahlawankan. Rumah-rumah Belanda diteriaki oleh penduduk dan dilempar batu kalau ada penghuni bule berani tampil ke luar.” 

Dan tipu muslihat itu tak bertahan lama. Slogan Gerakan Tiga A (3A) yang mempunyai semboyan Nippon Pelindung Asia, Nippon Pemimpin Asia, dan Nippon Cahaya Asia hanyalah hiasan mulut tak berotot dan lidah tak bertulang. 

Menyebut Indonesia sebagai saudara muda rupanya taktik belaka dalam merebut simpati, demi kepentingan terselubung di belakangnya. R.E Elson dalam The Idea of Indonesia: Sejarah Pemikiran dan Gagasan menuliskan, bahwa nyatanya memerdekakan Indonesia bukanlah prioritas utama bagi Jepang, dan Jepang menolak mentah-mentah upaya para pemimpin Indonesia berperan sebagai pemerintah langsung di bawah pengawasan Jepang. 

Sebelumnya, janji-janji manis nan licin dilontarkan Jepang dalam maklumat nomor satu tertanggal 7 Maret 1942, yang dikeluarkan Gunseikanbu. Dengan kata-kata yang tercantum didalamnya semisal, “memperbaiki nasib rakyat Indonesia”, “yang sebangsa dan seketurunan dengan bangsa Nippon, “mendirikan ketenteraman yang tangguh untuk hidup dan makmur bersama-sama dengan rakyat Indonesia”, atau “mendatangkan keamanan yang sentosa dengan segera.”

Maklumat nomor satu itu serta merta menjadi perbincangan menarik di sana sini. Tak terkecuali para aktivis NU wilayah Banyumas, tepatnya di Sokaraja. KH Saifuddin Zuhri dalam Berangkat dari Pesantren mengisahkan bagaimana sebuah rapat NU menanggapi tentara Dai Nippon yang mengambil alih wilayah Indonesia. “Kalimat memperbaiki nasib rakyat Indonesia saya kira cuma bujuk rayu kalau bukan kata-kata tipuan. Apalagi kalimat...’yang sebangsa dan seketurunan dengan bangsa Nippon’ rasa-rasanya kok baru sekarang ini mendengarnya...itu cuma muslihat. Jangan lupa: alharbu khid’ah, perang itu penuh tipu muslihat.” kata Ustadz Mursyid, seorang penggiat NU Sukaraja. 

Kekhawatiran Ustadz Mursyid bahwa perang penuh tipu daya sebagaimana dikisahkan oleh KH Saifuddin Zuhri dalam bukunya itu tak salah. “Kesewenang-wenangan Jepang,” tulis Andrée Feillard dalam bukunya NU vis-à-vis Negara, “Terutama penghormatan terhadap kaisar Jepang yang dipaksakan dengan cara membungkukkan badan ke arahnya pada waktu-waktu tertentu, mulai menyulut reaksi penolakan dari pihak kiai, antara lain Kiai Hasyim Asy’ari yang dijebloskan ke penjara selama beberapa bulan tahun 1942 lantaran perkara ini.”

Bersiasat Demi Umat

NU yang berpandangan bahwa membela tanah air adalah sebagian daripada iman, tak tanggung-tanggung membela Indonesia, apalagi jika hal itu selaras dengan pandangan tauhid. Pengalaman NU di masa kolonial Belanda yang melakukan perlawanan kultural lewat pesantren dan organisasi yang dibangunnya tak mudah gentar dengan siapapun. Jejak sejarah mencatat bagaimana KH Zainal Mustofa dari pesantren Sukamanah yang sekaligus pengurus NU Tasikmalaya berjibaku dan menjadi martir melawan penindasan Jepang. 

Amirul Ulum dkk menulis dalam buku Rekaman Biografi 23 Tokoh Pendiri NU, bahwa akibat keteguhan NU memegang prinsip, KH Hasyim dituduh mengobarkan semangat anti penjajah. Tak lama kemudian, KH Mahfudz selaku ketua PBNU juga ditangkap Jepang dengan tuduhan yang sama seperti KH Hasyim. Atas ulahnya itu, Jepang mendapat kemarahan dari banyak kiai dan rakyat waktu itu. 

Apakah saat itu Pemerintah Militer Jepang sedang cek ombak atau tidak terhadap NU, yang jelas lobi-lobi intensif yang dilakukan oleh KH Wahab Hasbullah berhasil membebaskan KH Hasyim Asy’ari beserta kiai-kiai lainnya dari tahanan Jepang. 

Cengkeraman kebijakan militer pendudukan Jepang membuat hampir seluruh organisasi massa dan pergerakan dipaksa bertiarap. Termasuk NU yang walaupun sudah lama berdiri pada zaman Belanda dilarang melakukan kegiatan. Menurut Amirul Ulum dkk dalam buku Rekaman Biografi 23 Tokoh Pendiri NU, kecuali NU keresidenan Banyumas yang berhasil mempertahankan eksistensinya. 

Akibatnya tak ada tempat yang cukup leluasa menjalankan roda organisasi. Larangan beraktivitas dengan massa mencolok dimaklumatkan, dan apabila melanggar, Kempetai Jepang sudah barang tentu akan menindaknya. 

Dalam catatan di Berangkat dari Pesantren, KH Saifuddin Zuhri mengenang bahwa tahun-tahun pertama di masa pendudukan tentara Dai Nippon, Maret 1942-Maret 1943, ditandai oleh tumbuhnya kebencian rakyat kepada tingkah serdadu-serdadu Nippon dan rasa muak terhadap propaganda Nippon seperti romusha, saikerei, jugunianfu, dan lain-lain. Keadaan kemudian berbalik. Jepang yang butuh dukungan rakyat Indonesia, terutama umat Islam sebagai mayoritas, pelan-pelan didekatinya. 

“Meskipun pada mulanya menutup semua organisasi pribumi, termasuk organisasi-organisasi Islam,” tulis Kevin W. Fogg dalam Spirit Islam pada Masa Revolusi Indonesia, “Jepang mendukung aktivitas organisatoris Islam. Terutama untuk mendapatkan persekutuan dengan kaum muslim., dengan berharap dapat membangun kekuatan yang dapat dimobilisasi dalam perang jika diperlukan. Diantara aksi-aksi pertama mereka dalam hal ini pada 1942, Jepang mendirikan kantor urusan Islam dengan staf yang diisi para tokoh muslim lokal maupun Jepang, di lapangan pusat Jakarta.”

Mula-mula yang terlibat sebagai kepala kantor urusan agama (Shumubu) adalah Prof. Dr. Hoesein Djajadiningrat. Lalu KH. Hasyim Asy’ari, yang kemudian karena alasan sudah lanjut usia dialihkan pada anaknya, KH Wahid Hasyim. Tentu tak mudah mengemban amanah tersebut. Tak pelak, bagaimanapun KH. Wahid Hasyim adalah representasi NU dan juga umat Islam Indonesia di mata Jepang. 

Hal ini menunjukkan bahwa NU adalah salah satu reperesentasi mayoritas di Indonesia dengan tokoh-tokohnya yang sudah mengakar. Fakta sosiologis ini tak bisa kita ingkari. Dan yang kedua, mungkin saja ini adalah strategi Jepang merebut hati rakyat Indonesia pada masa perang supaya lebih mudah dimobilisasi. 

Peran KH. Wahid Hasyim tak sebatas berkiprah di NU saja. Walaupun masih berusia muda, radius pergaulannya sudah sangat luas. Wahid Hasyim berkawan dengan Bung Karno, Bung Hatta, KH Mas Mansur, Natsir, Wondomiseno, Prawoto, Tan Malaka, dan lain sebagainya. Ia terbiasa pulang pergi antara Jombang Jakarta via kereta api, untuk merapikan barisan keumatan dengan-sepengakuan KH Saifuddin Zuhri-memanfaatkan karcis kereta malam kelas I secara gratis. Ia kemudian menjadi salah satu motor dari meleburnya Majelis Islam ‘Ala Indonesia (MIAI) menjadi Masyumi. 

Wahid Hasyim dalam karangannya yang bertajuk “Menyongsong Tahun Proklamasi Kemerdekaan yang Kedelapan”, dan kemudian dimuat oleh H. Abubakar di Sejarah Hidup KH. A. Wahid Hasjim menulis ihwal Masyumi yang lebih berpihak rakyat Indonesia ketimbang menjadi corong propaganda Jepang. “Dan sejak itu Masyumi lebih banyak menjadi saluran untuk menyatakan keluh kesah rakyat daripada menjadi alat propaganda Jepang. Bahkan rencana mereka untuk membawa Masyumi guna menggerakkan pengerahan romusa telah dapat digagalkan sama sekali dengan tegas. Selanjutnya Masyumi tidak lagi giat, artinya di lapangan propaganda, bahkan sengaja tidak berusaha, kecuali untuk memperlunak dan memperingan ketajaman pisau rencana Jepang yang ditujukan kepada rakyat, dan lagi dalam mengisi tentara Peta pada umumnya dan mengisi Hizbullah pada khususnya.”

Kalau masa penjajahan Belanda melahirkan elit dan intelektual pribumi lewat kebijakan politik etis dan sekolah-sekolah yang didirikan pemerintah kolonial seperti HIS, MULO, AMS, HBS, GHS, RHS, MOSVIA, dan THS, maka berkah dalam musibah pada masa pendudukan Jepang adalah munculnya lapisan kaum santri-terutama yang berada di Jawa dan Madura-ke permukaan melalui latihan-latihan kemiliteran yang diinisiasi oleh Jepang. 

Kosakata santri dalam konteks ini adalah pemimpin pesantren, ulama lokal, dan ustadz-ustadz muda aktivis organisasi keislaman. Mungkin tujuan jangka pendeknya sebagai cadangan guna mobilisasi perang Asia Timur Raya, namun nyatanya pendidikan kemiliteran ini kelak sangat berguna di kemudian hari saat Indonesia bersiap merdeka dan sesudahnya. 

Harry J. Benda dalam Bulan Sabit dan Matahari Terbit: Islam Indonesia Pada Masa Pendudukan Jepang menuliskan keadaan bahwa pada tanggal 1 Juli 1943 dimulailah kursus latihan pertama bagi para kiai dan ulama dalam satu upacara yang mengesankan oleh Kolonel Kawasaki selaku perwakilan Gunseikan dan juga Kolonel Horie sebagai kepala Shumubu. 

Aiko Kurasawa secara rinci mencatat hal ihwal latihan alim ulama ini dalam bukunya yang klasik dan otoritatif, Kuasa Jepang di Jawa: Perubahan Sosial di Pedesaan 1942-1945. Menurutnya, jumlah seluruh alim ulama yang menjalani latihan ini diperkirakan sekitar lebih dari seribu orang. Dengan memperhitungkan fakta bahwa menurut statistik tahun 1943 yang dipersiapkan oleh Gunseikanbu jumlah seluruh kiai di Jawa ialah 18.466 maka mereka yang ikut dalam pelatihan mencapai sekitar 5,5% dari jumlah seluruh kiai. 

Aiko juga mendaftar afiliasi organisasi peserta yang mengikuti latihan alim ulama tersebut. Dalam buku tersebut Aiko mengemukakan bahwa sangat mengesankan bahwa hampir 40% dari seluruh peserta latihan adalah anggota NU. Karena menurut catatan keanggotaan NU pada Agustus 1942 berjumlah 178.436 orang. Ini menjelaskan bahwa kiprah NU tak menyia-nyiakan setiap kesempatan walaupun pada masa sulit, yang mungkin saja akan berguna di masa mendatang. 

Benar saja. Jepang hanya berkuasa seumur jagung. Hiroshima dan Nagasaki yang luluh lantak pada Agustus 1945, menjadi pertanda berakhirnya kekuasannya Jepang di Indonesia. Kemerdekaan yang menurut Bung Karno disebut sebagai jembatan emas, ditatap penuh harapan oleh generasi muda NU pada waktu itu seperti KH Wahid Hasyim, KH Masykur, KH Muhammad Ilyas, KH Wahib Wahab, KH Saifuddin Zuhri, Zainul Arifin, dan lain-lain. 

*Asep Imaduddin AR, alumnus Pondok Pesantren Darussalam Ciamis

Hallo lieve ouders,

Vandaag stond in het teken van de tentakeldieren. 🦑🐙

We begonnen de dag daarom met een boekje over octopussen 🐙 . Nadien hebben we samen geprobeerd om eens een octopus te tekenen.

Toen de zon nog een beetje scheen hebben we buiten met de parachute gespeeld. Ook hebben we tik tak boem en zakdoek leggen gespeeld, maar dan met een krab in plaats van een bal.

Maar als het begon te regenen, hebben we een poppenkast gemaakt. Nadien hebben ze nog een zandtekening gemaakt en de dag was al om.

Ook al was het niet altijd zonnig, we hebben er toch het beste van gemaakt!

Tot morgen!

Mirte (moni van de schelpjes 🐚)

“Het zijn de moeilijke lessen die je leven een diepere betekenis geven. Je groeit hierdoor als mens.”

Ik draag de naam Angelique Schildt-Gooijer. Mijn vader draagt de naam Cor Gooier en mama draagt de naam Selina Tamaela. Ik zeg dit bewust aangezien de naam die je draagt niet degene is die je bent. Je eigen “ik” moet je zelf definiëren en staat los van de schillen die je met je meedraagt. Ik ben 3e generatie Molukse en ben altijd in Huizen opgevoed geweest. Ik heb als kind best veel strijd gezien maar ook meegemaakt. Of het nu met mezelf was, of de strijd van mijn moeder als 2e generatie orang Maluku, in de Nederlandse samenleving je plek te moeten zoeken, maar ook in de Molukse samenleving je plek te moeten zien te vinden. Ik heb een eigen praktijk in Verlies- en Rouwverwerking en heb ik voor de uitvaartbranche gekozen omdat het veel dankbaarheid met zich mee brengt. Ik mag naast iemand staan en begeleiden in zijn/haar meest kwetsbare en gevoelige periode in het leven. Wat ik in mijn branche zie is dat de Nederlandse uitvaartondernemingen bij Molukse begrafenissen verwend worden en ontzorgd omdat wij bangsa Maluku alles zelf doen. De kracht van het Molukszijn is de samenwerking en samenhang. In de Molukse context vind ik ‘t mooi dat bij overlijden mensen van heinde en ver komen om hun medeleven te betuigen. Wat een kracht en wat een bezieling. Het Molukszijn betekent voor mij dat ik vanuit mijn hart denk weliswaar met de nodige valkuilen. Omkijken naar je naasten is wat we basaal tijdens onze opvoeding en in onze cultuur hebben meegekregen. Wij, bangsa Maluku, zijn één grote familie of we nu dezelfde achternaam dragen of niet. Hulp bieden en uitdragen is een mooi gegeven. Wegkijken zou me een schuldgevoel geven. De huidige generatie zou ik willen meegeven dat je trotsheid in je Molukszijn moet belonen met dankbaarheid en je dankbaarheid toon je weer met je inzet. Op deze manier is het proces, de strijd die we allemaal hebben moeten leveren, niet voor niks geweest. Wat zou onze grootouders hebben gezegd als we onze talenten, wat je nu aan kennis en wijsheid in pacht hebt, niet zouden gebruiken. Het verleden kan je niet veranderen en heb je daar geen grip meer op. Nu mag en kan je je verantwoordelijkheid nemen door slagvaardig te zijn en als trotse Molukker je eigen geschiedenis in te gaan. Dit ben ik, Angelique Schildt-Gooijer voortkomend uit de Molukse tak van familie Tamaela. En wat ik vind bangsa Maluku? Puur en authentiek.

ZORGELOOS

De lente is voor vogels een zorgeloos seizoen Mezen voelen zich kiplekker in het verse groen Kwiek kwekken kwikstaarten van de hak op de tak Het is nog niet te warm geen mus valt van het dak Konden ze deze tijd altijd maar zo houden Alle vogels fief hooguit een snip verkouden

IN TSJILP! LATEN EPPIE DAM EN LIENKE BOOT VOGELS KWETTEREN EN KWINKELEREN

Ooit heb ik weleens meegedaan aan de nationale tuinvogeltelling. Daardoor weet ik dat het eigen erf diverse soorten gevederde vrienden herbergt. Heb ik zo een gedeelte van de dag iedere vogel gespot die mijn grondgebied betreed, ontdek ik opeens hoeveel leven de tuin eigenlijk kent. Daarvoor was het besef daarvan nauwelijks aanwezig. In de bomen en tussen de struiken is het een rumoer van belang wanneer je er aandacht voor hebt. Een arendsoog en een luisterend oor. Luister ik beter, zie ik meer. Want het tjilpt en piept, fluit en krast er niet alleen. Het zoemt en bromt, fladdert en vliegt er ook nog eens. De bloeiende bloemen trekken vlinders en bijen, muggen en andere insecten aan.

Met de tuinvogeltellijst in de aanslag deed ik het aantal vogels aanvinken. Misschien zag ik minder mussen dan een voorgaand jaar, maar meer mezen. Een vink nestelde zich op een tak en een kraai vloog over. Telt deze dan wel mee? Een gaai liet zich schuchter zien en de specht keek eerst de kat uit de boom. Geen vinkje. Er schijnen mensen te zijn die aan de zang de soort herkennen, want ieder vogeltje zingt toch altijd zoals het gebekt is. Het kwaken schrijf ik toe aan de wilde eend en het gekras aan de roek of kraai, maar verder reikt mijn klankenschat niet. Daarin ben ik ongeletterd.

Eerlijk moet ik toegeven dat veel van de 25 vogels die dichter Eppie Dam bezingt in de uitgave “Tsjilp!” mijn tuin nog nooit hebben aangedaan. En ook nooit zullen aan doen. Maar andere kan ik wel spotten door het jaar heen. De huismus en de spreeuw, de roodborst en de koolmees zijn vertrouwde gasten. De kauw daarentegen en de ekster zijn minder aangenaam. Voor het baardmannetje en de vink veer ik op van mijn stoel. De bonte specht en de vlaamse gaai maken mij meer dan enthousiast. Op mijn wandelingen met de hond tref ik dan de fuut, de zwaan, de waterhoen en de turkse tortel aan. Boven mijn hoofd cirkelen zilvermeeuwen die afkomen op het brood dat ik strooi voor de wilde eend. Gierzwaluwen pikken behendig insecten uit de lucht. In de verte hoor ik een grutto roepen: gritogriit. Hij heeft op zijn beurt een biddende torenvalk gespot en probeert deze af te leiden van zijn nest. Opeens wordt er krachtig aan de lijn getrokken en kan ik nog maar amper mijn arm in de kom houden. De hond heeft een reiger tussen het riet ontdekt en wil de vogel de stuipen op het lijf jagen. De ielreager wordt echter niet door Dam met een gedicht vereerd, wel de earrebarre - de ooievaar.

Het zijn vrolijke verzen die Eppie Dam aan de diverse vogels heeft toegedicht. Veelal zingt hij ze toe, maar ook eens trekt hij het verenkleed zelf aan. Is hijzelf de zanglijster die slakken op het aambeeld hakt. Is Eppie het pulletje van de fuut, dat bij onraad op de rug van moeder kruipt. En ziet hij zichzelf als ijsvogel in het spiegelbeeld van de sloot. Hij bevraagt de vogels retorisch omdat hij kennis wil over hoe en waarom. De vogels zullen niet antwoorden. Maar het zet de lezer wel tot nadenken. Of de ooievaar vanuit zijn hoge nest wel naar de grond durft te kijken en of het daarboven wel veilig is met een harde wind. Hoe vindt de vlaamse gaai zijn voorraad eikels terug in de harde wintergrond. En hebben zwanen gedachten. Waar heeft de kokmeeuw zijn kop in gestoken, in de stront of in de chocola.

En hij dicht een enkele vogel wel menselijke trekken toe. Zoals de kauw, die in het Fries kortweg Ka heet. K. als van het intitaal van een verdachte. Maar wat heeft K. misdaan. Een ieder getuigt dat hij op een paard zat om een haar te stelen en de wol van een slapend schaap pikte. Eppie Dam weet het eigene van de vogel in zijn spitsvondige gedichten te bevriezen. Het zijn geen koude constateringen, maar warme waarnemingen. Even speels en dynamisch als de vogels zelf zijn. Zij kunnen de verzen zelf bedacht hebben, zelf gezongen en gekwinkeleerd in de vroege morgen en de late avond. Dam verstond de taal en noteerde de spraak.

De zanglijster, de houtekster en de ijsvogel hebben een laagje aandacht meer nadat ik de woorden van Dam heb gespeld. Die woorden overkomen mij niet vreemd hoewel deze in geef Frysk zijn geschreven. Ik beheers deze minderheidstaal in luisteren, lezen en spreken. Het schrijven gaat mij slecht af en zal nooit zo helder zijn als het lyrische schrift van Eppie Dam. Door het gebruik van de Friese taal heeft deze uitgave een beperkte actieradius. Het grondgebied van de provincie Friesland en dan alleen nog de mensen die de taal kunnen lezen, want er is veel import die het Frysk niet machtig zijn. En dan is er nog een grote groep Friezen om utens die zich overal ter wereld bevinden. Maar er schijnt een vertaling in het Nederlands te zijn, hoewel deze aan levendigheid en kracht inboet. De memmetaal, de moerstaal waarin je denkt en leeft zoals Dam in het Fries doet, kan maar moeilijk in een vertaling de waarde krijgen die het van nature heeft. Want woorden en uitdrukkingen zijn taaleigen en laten zich niet of niet eenvoudig in een andere taal overzetten.

Goed beschouwd kan elk zich wel verlustigen in de gebonden “Tsjilp!”. De vogels twitteren en tjilpen, krassen en kwaken, roffelen en roepen in en door de gedichten van Eppie Dam. De betekenis van die woorden hoef je echter niet te kennen. Fonetisch zingen de verzen als vanzelf. Het Fries is naast een ruig boers dialect een lyrisch poëtische taal. Maar ik ben natuurlijk bevooroordeeld, dat is een ding dat zeker is. De kleurige afdrukken van de uit linoleum gesneden afbeeldingen daarbij kennen geen taalgrenzen. Deze zijn voor een ieder waar dan ook te beschouwen. De vogels stappen en scharrelen, zweven en zwieren door de composities en over de bladzijden van het boek. De platen zingen als het ware in het gehoor. Lienke Boot heeft de door haar afgebeelde vogels met aandacht bekeken en met vaste hand gesneden. Elke karakteristiek, oogopslag en beweging, is door haar vastgelegd in de meerkleurige afdrukken. Het maakt het boek naast leesbaar zeker kijkbaar.

Tsjilp! 25 fûgelgedichten foar grutte en lytse protters. Eppie Dam. Mei lino’s fan Lienke Boot. Utjouwerij De Ryp, 2017 – derde druk 2023.