#reisverslag | Explore Tumblr Posts and Blogs

franavu · 6 months

Text

On today's episode of what the absolute fuck, turns out the Dutch security service spent literally decades spying on Dutch holocaust survivors and the Dutch Auschwitz Committee, a support and advocacy group for concentration camp survivors.

They were marked as an extremist organization and a possible threat to society with "communist" sympathies. And this happened until the 1980s; reading the article, it's worse than I expected after hearing about it, and absolutely disgraceful. Like, they reported on memorial services for the holocaust, and sent informers along on memorial trips to concentration camps. Because these were obviously severe threats to Dutch society /s.

Links to the story in English, it's a pretty good summary of the main article in Dutch:

In Dutch, from the national news service, and the investigative article that broke the story, it's paywalled, so I'll put the text under a cut:

Leden van het Nederlands Auschwitz Comité jarenlang gevolgd door de veiligheidsdienst: ‘Niemand heeft dit ooit geweten’

Teun Dominicus23 december 2023, 03:00

11–15 minuten

Joodse Amsterdammers die betrokken waren bij het Nederlands Auschwitz Comité, werden na hun terugkeer uit de kampen bespioneerd door de voorloper van de AIVD, blijkt uit onderzoek van Het Parool. Nabestaanden en het Auschwitz Comité zijn ontsteld. ‘Het feit dat je verslag doet van de mensen die stil kwamen staan bij hun familie die was afgeslacht, tart elk idee van beschaving.’

Berooid en beroofd: zo kwamen Joodse overlevenden van de vernietigingskampen in 1945 terug in Nederland. Familie en vrienden waren door de nazi’s vermoord. In hun huizen woonden vreemden die niet op hun terugkeer hadden gerekend. De gemeente Amsterdam presenteerde hun ook nog een erfpachtschuld voor de jaren die ze in de onderduik of kampen hadden gezeten. Kil en koud, was de ontvangst in het naoorlogse Nederland. Niemand had oog voor deze Holocaustslachtoffers.

Daar komt nu bij dat de Binnenlandse Veiligheidsdienst (BVD), de voorloper van de AIVD, Joodse Amsterdammers na terugkeer decennia scherp in de gaten heeft gehouden, zo blijkt uit archiefonderzoek van Het Parool. Vele Holocaustoverlevenden werden tot in de jaren tachtig door de dienst gezien als ‘extremisten’ en als een potentieel gevaar voor de democratie. Teruggekeerdenuit het kamp kwamen terecht in de kaartenbak van de veiligheidsdienst.

Lange tijd deed de BVD verslag van Holocaustherdenkingen: of die nou in het Joods Cultureel Centrum in Buitenveldert waren, in kamp Westerbork of op de Nieuwe Oosterbegraafplaats. Genoteerd werd wie aanwezig waren.

Marechaussee

Zo vertrok met een dag vertraging op donderdag 8 april 1965 van Schiphol een vliegtuig met Auschwitzoverlevenden naar de Poolse hoofdstad Warschau, zo blijkt uit het verslag van een informant die mee was op de reis. De groep van twintig personen reisde door naar het voormalige vernietigingskamp om daar aanwezig te zijn bij de twintigste bevrijdingsdag van het kamp. Kampoverlevende Jacques Furth legde er namens het Nederlands Auschwitz Comité een krans.

Op 13 april ging de groep ‘per autobus naar Krakau, kamp Majdanek en Lublin. Daar werden zoutmijnen, kerken, kastelen enz., bezichtigd’, aldus het reisverslag dat door de BVD is opgesteld.

Niet alleen de BVD bespioneerde het reisgezelschap. Zodra ze de douane op Schiphol waren gepasseerd, gaf de marechaussee reisgegevens door, onder vermelding van ‘lijst met personen die hebben deelgenomen aan de herdenking van de bevrijding van het concentratiekamp Auschwitz’, waarna de geheime dienst notities maakte voor de individuele dossiers.

Verzetsmensen over de vloer

Bestuursleden Jos Slagter en Annetje Fels-Kupferschmidt zijn twee van de mensen die door de BVD werden gevolgd. Samen waren zij opeenvolgend vanaf 1958 tot 1994 voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité.

Niemand van de generatie van de oprichters van het Comité leeft nog, maar sommige van hun kinderen wel. Bijvoorbeeld Chaja Polak. Geboren in 1941 was Polak twee jaar oud toen haar moeder Annetje Fels-Kupferschmidt en haar vader Hans Polak in april 1944 door de nazi’s werden opgepakt. Haar vader stierf in Dachau, maar haar moeder overleefde Auschwitz. De jonge Chaja bleef op het nippertje uit handen van de nazi's.

Ze heeft nu voor het eerst inzage in het BVD-dossier van Fels-Kupferschmidt en kan moeilijk geloven dat de veiligheidsdienst haar moeder in de gaten hield. “Zij kwam vooral op voor nazislachtoffers en hielp waar het kon,” zegt de inmiddels 82-jarige Polak.

Aan het gezin waarin ze opgroeide heeft ze warme herinneringen. “Thuis was veilig,” zegt ze. “Daar waren mensen die in het verzet hadden gezeten. Mijn tweede vader was niet-Joods en had in het verzet gezeten. Er kwamen veel verzetsmensen en Joden van over de hele wereld over de vloer: familie en vrienden die de kampen hadden overleefd.”

Dossiers vermelden wat het Auschwitz Comité tijdens vergaderingen besprak. Van alledaagse regelzaken – wie schrijft een brochure? – tot aan het opzetten van politieke acties. Zoals de protesten tegen de vrijlating van Willy Lages, de nazi die verantwoordelijk was voor de deportatie van 70.000 Joden. Een vergadering daarover vond in september 1966plaats bij bestuurslid Eva Tas thuis, in haar woning op de Amsteldijk. ‘Allen vonden het een schande, want deze man had tot aan zijn dood in de gevangenis behoren te blijven,’ schetst een informant de stemming binnen het comité.

Voor Polak is het wrang dat haar moeder is bestempeld als extremist, maar dat oorlogsmisdadiger Lages géén BVD-dossier heeft: ‘Dat zie ik als een heel groot onrecht.’

Inlichtingen van lokale politiekorpsen

Een andere zaak waar het Nederlands Auschwitz Comité zich hard voor maakte, was financiële tegemoetkoming voor Joodse overlevenden van de oorlog en nabestaanden. Pas in 1973, 28 jaar na het einde van de Tweede Wereldoorlog, kwamen zij in aanmerking voor een uitkering.

Met voorlichtingsbijeenkomsten lichtte het comité slachtoffers in over hun financiële positie. Op 25 april 1971 was er zo’n samenkomst in het Anne Frank Huis: een kleine vijftig mensen kwamen luisteren naar twee ambtenaren van de sociale dienst, aldus het BVD-verslag. Izak Stibbe, de penningmeester van het comité, vertelde daar dat hij ‘gedurende de oorlog in een aantal Duitse kampen was geweest’ en dat daardoor zijn gezondheid ‘geknakt’ was.

Voor zijn surveillancepraktijken kon de BVD ook rekenen op de politiekorpsen. Eva Furth, de secretaris van het Auschwitz Comité, zat op Bevrijdingsdag 1982 in een panel over ‘vrouwen in het verzet’, schrijft de inlichtingendienst van de Leidse politie aan de geheime dienst. De discussie was georganiseerd door het lokale 5 meicomité.

‘Dit is schandalig’

In het café naast het Namenmonument leest Jacques Grishaver voor het eerst hoe de BVD het Nederlands Auschwitz Comité heeft bespioneerd. Sinds 1998 is hij voorzitter van het Comité, op zijn revers zit de koninklijke onderscheiding die hij kreeg voor zijn inzet voor het Holocaust Namenmonument.

“Onder de aanwezigen veel Israëlieten,” leest hij zachtjes voor als hij de stukken onder ogen krijgt. Op tafel ligt het verslag van de Auschwitzherdenking in 1965 in de Haagse zaal Diligentia, met een lijst namen van Joodse aanwezigen. “Het is schandalig, eigenlijk.” Hij kijkt nog eens naar het blad. “Nee, het ís schandalig.”

“Niemand heeft dit ooit geweten,” vervolgt hij. “En als je het leest, is het eigenlijk om te huilen. Al die namen die je leest, dat zijn mensen die zo veel hebben meegemaakt. Ze hebben bijna allemaal hun familie verloren. En vervolgens werden ze als vijand van de staat in de gaten gehouden.”

“Ik denk dat dit aangeeft hoe men aankeek tegen Joden die waren teruggekomen. Ze hadden beter kunnen blijven en niet kunnen terugkomen. Dat is eigenlijk wat met deze dossiers wordt gezegd: vijfduizend Joden zijn teruggekomen en we hadden er eigenlijk niet op gerekend. Dat blijkt hier duidelijk uit.”

Communistische invloeden

De grote vraag is: waarom achtte de BVD het noodzakelijk het Nederlands Auschwitz Comité tientallen jaren te volgen? De AIVD laat desgevraagd schriftelijk weten niet in te gaan op vragen over individuele dossiers. De dienst wijst erop dat de BVD tijdens de Koude Oorlog onderzoek deed naar het communisme en dat ‘mogelijk onderzoek naar personen’ van het comité ‘in dat licht [kan] worden gezien’.

Blom en Slagter werden, als leden van de CPN, al voor de Tweede Wereldoorlog in de gaten gehouden door de Centrale Inlichtingendienst, de voorloper van de BVD. Beiden zaten tijdens de oorlog in het verzet, waren Joods, werden naar de kampen gedeporteerd en overleefden de Holocaust – Blom als enige van zijn familie, Slagters eerste vrouw werd in Auschwitz vermoord.

Als bestuurslid van de communistische verzetsstrijdersorganisatie Verenigd Verzet probeerde Blom via Slagter inderdaad invloed uit te oefenen op het Nederlands Auschwitz Comité. Het zette echter weinig zoden aan de dijk: steeds weigerden de niet-partijleden zich voor het karretje van de CPN te laten spannen, wist ook de BVD.

Grishaver vindt het onterecht dat het Nederlands Auschwitz Comité als communistische mantelorganisatie werd weggezet. “Ja, sommigen waren lid van de CPN, maar anderen ook niet.”

Hij wijst erop dat er door die beschuldiging lang weinig aandacht was voor het leed van de kampoverlevenden. Ook van het argument dat het optreden van de BVD ‘in de tijd’ gezien moet worden, moet hij weinig hebben. “Het waren andere tijden, maar het feit dat je van Auschwitzherdenkingen een verslag gaat maken, van de mensen die ernaartoe kwamen om stil te staan bij hun familie die was afgeslacht, om daar de BVD op te zetten, tart elk idee van beschaving. Dat is niet goed te praten, ook niet met de tijd.”

Als twintigjarige in het dossier

Aan het einde van het gesprek moet Chaja Polak bijkomen. Zij las dat de BVD gesprekken in de winkel van Cor Fels, haar tweede vader, afluisterde. Dat de dienst in 1958 Joodse communistische verzetsgroepen uit de Tweede Wereldoorlog in kaart bracht: ‘Joodse antifa-groeperingen’ staat erboven, gevolgd door namen van familie en vrienden van haar ouders, enkelen in Sobibor vermoord. En ze hoorde dat de BVD een dossier over háár heeft aangelegd: ze was amper twintig jaar oud toen ze in Israël familie ging opzoeken, een reis waar de dienst verslag van deed.

Maar uiteindelijk gaat het Polak niet om haar, maar om al die leden van het Nederlands Auschwitz Comité. “Ik vind dat al deze mensen,” zegt ze, verwijzend naar de bestuursleden van het comité, “die zich zo hebben ingezet om Auschwitz op de kaart te zetten en de wereld te laten weten wat daar is gebeurd, die zich hebben ingezet om de overlevenden financieel te steunen omdat ze na de oorlog voor het overgrote deel in armoede leefden, dat hun namen gezuiverd moeten worden van deze blaam.”

#jumblr #antisemitism

10 notes · View notes

misdruif · 2 years

Text

ik ga hier vlieland reisverslag maken denk ik

9 notes · View notes

peterpijls1965 · 19 days

Text

Morgen in het Boeddhistisch Dagblad: een reisverslag uit Ladakh, de Himalaya van India.

0 notes

jurjenkvanderhoek · 2 months

Text

MEESTERLIJKE MENSELIJKHEID IN DE RUIGHEID VAN MALAGA

“Nog steeds ga ik graag naar Malaga. We verblijven er iedere winter een paar maanden. De sfeer is aan het veranderen, dat wel.” Mariët Meester trekt met levensgenoot Jaap de Ruig graag de grens over de wijde wereld in. Dat is wat zij het liefst doen: rondreizen, onderweg schrijven, fotograferen en tekenen. En als het even kan daarvan leven. Een nomadenbestaan met ‘vrijheid’ in het vaandel. Het beleven van een andere streek wordt genoteerd, de beschrijving is echter geen reisverslag. Beeldend verhaalt Meester over haar verblijf in de voor mij als lezer vreemde omgeving. Uit bestaande taal met gangbare woorden houwt zij als het ware haar vertelling. Met beschrijvende details stelt zij de sfeer van leven en werken vast. Het is alsof ik als derde wiel aan de wagen de dingen uit de eerste hand mee beleef, getuige ben. Meester wijst mij niet op zonnige stranden en de beste restaurants, maar laat mij het dagelijks zijn in de smalle straten zien. De armoedige maar gelukkige omstandigheden van de plaatselijke bevolking waarvan zij op dat moment onderdeel uitmaakt. Want het beeldend schrijven geeft mij een lezend kijken. Ik zie voor mijn ogen het alles gebeuren, als in een film trekt het aan mij voorbij.

Mariët Meester is op zoek naar de waarde van het leven. In armoede worden zij en haar partner als allochtonen opgenomen door de autochtonen. Op zoek naar woonruimte stuurt men het duo in eerste instantie van het kastje naar de muur. De bewoners van Malaga moeten wennen aan deze nieuwkomers. Maar al snel worden ze geïntegreerd in de eigenheid van Andalusië. Hoe dat gaat en op welke manier Mariët en Jaap aansluiten in handel en wandel van hun thuis voor enkele maanden per jaar, beschrijft het boek “De tribune van de armen”. Waar deze titel de herkomst vindt blijkt gaandeweg de uitgave. Het boek heeft een eerste druk in 2017. Deze mij voorliggende heruitgave, de derde druk in 2023, heeft een verklarende ondertitel gekregen, namelijk “Menselijkheid in Malaga”. Want, lees ik in het nawoord bij de nieuwe uitgave, “nog steeds is de menselijkheid het belangrijkste dat mij naar Malaga trekt”. In de vriendelijke, ontspannen manier waarop de mensen elkaar er behandelen ga je als buitenlander vanzelf mee, schrijft Meester. Op je medemens letten in het besef dat het leven voor niemand makkelijk is.

Door haar beschrijvende en verbeeldende manier van vertellen, leer ik al lezende de mensen van de straat kennen. Het echte leven van in dit geval Spanje. Ik bezoek geen hotel of boulevard, maar ga op in kleine winkels en smalle straten. Dat leven dat de toerist niet zoekt, maar wel een land levend maakt. Het verhaal over een voettocht door Andalusië heeft als kern het vrijlaten van een gevangene tijdens een processie met Pasen. Het is een ritueel dat mijns inziens stamt uit het lijdensverhaal van Jezus in de bijbel. Waar moordenaar Barabbas vrij man is en Pilatus de onschuldige Jezus laat kruisigen. Dit religieuze gebruik, dat in deze een meer seculier karakter heeft, wordt in het boek gedetailleerd beschreven. Van voorbereiding tot uitwerking. Ik ben erbij, bij de Semana Santa.

Het boek is niet enkel een beschrijving van de omgeving, een omschrijving van de gebruiken, het heeft tevens autobiografische elementen. De jeugd doorgebracht in gevangenisdorp Veenhuizen schuurt aan de gebeurtenissen rondom de processie in Malaga. De ziekte en het sterven van haar broer krijgen plaats door datzelfde Semana Santa. De heilige week roept emoties op.

Meester en De Ruig trekken rond en proeven van de omgeving. Ezel Sevillana draagt de lasten terwijl Mariët en Jaap zich laven aan de lusten. Om de kosten van hun verblijf te dekken verkoopt Mariët door haar geschreven artikelen en columns aan Nederlandse tijdschriften en maakt Jaap illustraties voor een Spaans blad. Ze moeten wennen aan de omgeving en de gebruiken in deze totaal andere wereld, maar haken aan door meerdere malen terug te komen omdat de plek magnetisch trekt. De verschillende gebruiken en diverse gewoonten worden eerst met verbazing, met afkeer en in bewondering, tegemoet getreden. Ook bij mij valt tijdens het lezen de mond meerdere keren open. Want, ik zie het al voor mijn ogen gebeuren, sta in de rij achter Meester en de Ruig. Vergaap me dus aan het onbeschaafd beschaafde, het alledaags dagelijkse, de ordinaire banaliteit. Die onopvallende doorsnee is door Mariët Meester in een gebeeldhouwde roman gegoten. Maar zonder versieringen, het gewone leven is zonder opsmuk uitgeschreven. Enkel de decoraties die een jaarlijks ritueel kenmerken hebben de pagina’s van de tribune van de armen gehaald.

“Olijfbomen, een weids uitzicht op een stuwmeer. Oleanders in bloei. Een kloof met loodrechte wanden, een trein die zich als een worm door de rotsen bewoog. Vervallen huizen, een vervallen kerk. Amandelbomen, braamstruiken, kruiden, grote gele distels. Wonden op een eucalyptusboom die waren vergroeid tot schaamlipachtige vormen.” (…) “Vanaf de balkons van het sociale complex werden met regelmaat papiertjes en blikjes naar beneden gegooid, en eenmaal zag ik uit een open raam een heel pakket naar buiten zeilen dat neerplofte op het plaveisel: een volle luier.” Wanneer ik me losmaak van de regels en opkijk uit het boek zie ik dat zo voor me; de volle luier die langs mijn raam zeilt, de bloeiende oleanders in mijn voortuin. De film die buiten werd afgedraaid verveelde nooit merkt Meester ergens op. De rolprent waarvan haar boek het script is verveelt niet maar prikkelt juist de fantasie.

De tribune van de armen. Menselijkheid in Malaga. Mariët Meester. Uitgeverij Caprae, 3e druk 2023 (Uitgeverij De Arbeiderspers, 1e druk 2017).

#Mariët Meester #Malaga #Uitgeverij Caprae #Andalusië #Semana Santa #reisverhaal #boekbespreking

0 notes

euroadventure · 7 months

Text

Af en toe schrijf ik voor Mountainreporters een verslag over een reis waar ik ben geweest. Dit keer over de Dolomieten in de herfstvakantie 😁! Lees hem hier...👇🏻

#mountainreporters #renonritten #dolomieten #italy #cyclingdestination

1 note · View note

camperpunt · 9 months

Text

Uitbreiding netwerk

Ons grote en drukbezochte netwerk hebben we uitgebreid met de groep Campervrienden, ( die behoort bij de pagina Campervrienden die al sinds 2016 op facebook te vinden is). Op deze groep mag u informatie uitwisselen en een link naar uw reisverslag zetten. Camperplaatsen in binnen en buitenland mogen éénmaal per jaar gratis reclame maken. Andere reclame is niet toegestaan. Camperpunt bevat het…

View On WordPress

#camper #camperen #campervragen #campervrienden #Campings #caravan #gestolen #Kampeerauto #netwerk #Overwinteren #parkeren

0 notes

boekbabbel · 10 months

Text

Bestemming: bib – een reisverslag

Ik ging op zomerse boekenreis met #bestemmingbib en kwam thuis met een koffer vol nieuwe ideeën. Ik deel ze graag met jullie.

Aan het begin van de zomer vertelde ik jullie over Bestemming: bib. Nu we de laatste week van de vakantie ingaan, wil ik jullie graag meenemen in mijn leesreis. Verwacht geen opsomming van wat ik allemaal gelezen heb, want dat krijg je traditiegetrouw in het maandoverzicht. Vandaag vertel ik jullie welke boeken me getriggerd hebben en dus mijn wil-ik-lezen-lijst tot ongekende hoogten gebracht…

View On WordPress

#Bestemming: bib #Iedereen Leest #Wil ik lezen #Zomerlezen

0 notes

kampeerwijzer · 10 months

Text

Niet naar Noorwegen

Dit had een reisverslag moeten zijn van onze fietstocht van Oslo naar Trondheim over het Olavspad. Helaas hebben we echter onze fietsreis dit jaar moeten uitstellen. We hadden er zo’n zin in, het retourtje met de boot van Kiel (Duitsland) naar Oslo was al geboekt en de trein terug vanuit Trondheim naar Oslo ook. We verheugden ons op de bergachtige tocht van 633 kilometer en vele hoogtemeters en…

View On WordPress

#fietsreis #voorbereiden

0 notes

seizoenenblog · 1 year

Text

Reisverslag van een trip naar Rome

Reisverslag van een trip naar Rome. In het voorjaar hebben we met vrienden een lang weekend in Rome verbleven.

Reisverslag van een trip naar Rome. In het voorjaar hebben we met vrienden een lang weekend in Rome verbleven. Voor mijn vrouw en mezelf was het de eerste keer dat we deze prachtige oude stad bezochten. We hadden geluk dat 1 persoon in ons gezelschap er al meerdere keren was geweest en zich opwierp als reisleider. Op die manier hebben veel highlights gezien en ook nog eens een stukje historie en…

View On WordPress

0 notes

bemmelanonymous · 1 year

Text

youtube

Reisverslag van een Engelsman. Via Turkije is Moskou nog prima te bereiken. Je hebt wat uit te leggen, want vijandig land. Maar daarna prima verblijf.

Ook Rostov wordt aangeraden. En een uitstapje naar Lugansk.

#tourism #russia #lugansk #Youtube

0 notes

bartwatching · 1 year

Photo

Opnieuw onderweg ;-) met Jack Kerouac met zijn boek “Eenzame reiziger”. Op 12 maart 2022 was het honderd jaar geleden dat Jack Kerouac werd geboren. Op die dag verschijnt het nog niet eerder in het Nederlands vertaalde Eenzame reiziger, waarin Kerouac in ‘jazzy impressionistisch proza’ (The New Yorker) verslag doet van zijn omzwervingen door de VS, Mexico, Marokko, Londen en Parijs. Eenzame reiziger (voor het eerst gepubliceerd in 1960) is een tijdloos reisverslag en een jubelende viering van de menselijke ontdekkingsdrang. Terwijl hij door de VS, Mexico, Marokko, Parijs en Londen zwerft, legt Kerouac in poëtisch proza het leven onderweg vast. Staande op de locomotief van een trein die langs velden met stekelige cactussen raast; zijn eerste stierengevecht in Mexico terwijl hij high is van opium; bijpraten met de jongeren van het beat-nachtleven in New York; zichzelf begraven in de met sneeuw bedekte bergen van Noordwest-Amerika; mediteren op een zonovergoten dak in Tanger; of verliefd worden op Montmartre en de prachtige basilique du Sacré-Cœur – Kerouac schrijft zowel over de eindeloze diversiteit van het menselijk leven als over zijn eigen levenslustige filosofie van zelfontplooiing. #Kerouac #leestip #reisverhalen #BeatGeneration https://www.instagram.com/p/CmUmyzvNbprTpLvDtcYM8p0YA0hTKyIvfokH8c0/?igshid=NGJjMDIxMWI=

#kerouac #leestip #reisverhalen #beatgeneration

0 notes

peterpijls1965 · 22 days

Text

Komende woensdag in het Boeddhistisch Dagblad: mijn reisverslag over een verblijf in Leh en Ladakh, in de Himalaya van India.

In de weken erna nog twee reisverslagen over India: Boddghaya, waar de Boeddha verlicht raakte. En een lang stuk over mijn verblijf in de voormalige Portugese minikolonie Goa, later een hippieparadijs.

#leh #ladakh #india #goa

0 notes

jurjenkvanderhoek · 3 years

Text

Geluiden uit het diepe zuiden: hèt boek ter bestrijding van de corona-blues

Een breed grijnzende Trenton Ayers, gitarist van de Cedric Burnside Project, siert de omslag van het boek "Geluiden uit het Diepe Zuiden". Schrijver Johan Spin fotografeerde hem in 2016 in Hernando MS op één van zijn vele reizen door de zuidelijke Staten van Midden-Amerika. De gezonnebrilde cowboyhoed dragende donkere muzikant is de vlagdrager van de uitgave die beloofd vooral over muziek te gaan. Maar dat blijkt, gelukkig misschien wel, niet zo te zijn. Muziek is voor Spin wel de drijfveer om de staten per auto te doorkruisen, maar hij duikt ook bibliotheken in om achtergrondverhalen over muziek en maatschappij bijeen te zoeken. Niet alleen de muziek inspireert hem van vroeger uit, maar ook maatschappelijke zaken geven hem stof tot schrijven vanwege zijn werk als onder meer beleidsadviseur bij de gemeente Lelystad. Het geeft het boek alleen maar meerwaarde, en kent daardoor een breder publiek dan enkel de fervente bluesman en -vrouw.

Er worden door de schrijver voor het boek verschillende, voor Europese muziekkenners vrijwel onbekende, blues en gospel artiesten uitgelicht. Op eerdere reizen heeft Spin al veel kunde en kennis in die richting opgedaan. Achter iedere deur van elke juke joint, bar of villa is wel een nieuw verhaal te halen. De mededeling dat hij van Holland komt opent deuren en slecht drempels. Uit lokale voorbijgangers trekt hij interessante voorvallen en anekdotes. Door zijn open trant van schrijven blijven de karakters van de mensen overeind. Want het zijn niet zijn verhalen, Spin tekent ze op uit levende monden. Met die kennis in zijn achterhoofd graaft hij dieper in de geschiedenissen van de muzikanten, maar ook diept hij andere wetenswaardigheden op.

De eerste hoofdstukken van het boek behandelen vooral de muziek uit het zuiden. Van Lightnin' Hopkins tot Robert Johnson om bekende namen te noemen. En van Fletcher Davis tot James Burton om over in de vergetelheid weggegleden musici te spreken. Opeens lees ik een verhaal over cultheld Kinky Friedman. De man die op veel vlakken in en naast de muziek van alle markten thuis is, en waarvan ik indertijd via popjournalist Harry de Jong een elpee in de verzameling kreeg – “do hast no in echt collectors item yn hannen”.

In de geluiden van het zuiden klinken ook klanken van overzee door. Op de rock’n’roll highway kom ik de jongens van The Beatles tegen. En natuurlijk kan Johan niet om de helden Johnny Cash, John Lee Hooker en John Hiatt heen. Het maatschappelijke aspect, dan vooral de scheiding tussen blank en zwart, komt onder meer aan de orde in de hoofdstukken ‘Wij gaan niet opzij’ en ‘Zwart zus en zwart zo’. Het tekent de beleving op van sharecropper en activiste Myrtle Lawrence en schenkt aandacht aan James Meredith, die de zwarte burgerrechtenstrijd en de kloof tussen rijk en arm probeert te slechten. De spiritual ‘We shall not be moved’, het lijflied van de arbeidersbeweging werd door Jan Rot hertaald in ‘Wij gaat niet opzij’. Ter illustratie is deze Nederlandse tekst afgedrukt in het boek. Het is het zout in de pap.

Spin graaft diep in leven en dood van zijn helden. Ik stel me hem voor zittend, voorovergebogen bladerend in dikke boeken en door rafelige kranten. Zijn wijsvinger volgt regels en stuit op nieuwe woorden om op zijn reizen na te lopen en uit te diepen. En inderdaad, achterin het boek staat een ruime lijst geraadpleegde literatuur. Het blijkt dat de meeste muzikanten blues maken vanuit de gospel, op het slechte pad raakten vanaf de kerkbanken. Maar ook terug keerden naar die blijde boodschap en dat met verve uitdroegen en nog doen. De min of meer religieuze opvoeding van Johan Spin, thuis in Heerenveen, verloochent zich niet. Zonder vroom te zijn laat hij het geloof spreken in zijn boek, maar het overheerst de verhalen niet. Het is er, een gegeven waarin de bevolking van de zuidelijke staten is geworteld. Het geeft troost, zoals de muziek dat ook doet.

Ik vraag me af hoe Spin toch telkens weer op dergelijke verhalen stuit. Met een grote interesse schrijft hij over de kwajongens in de platenbusiness, kom ik door zijn verhalen meer te weten over het feit dat Scott Dunbar een leven op een afgelegen plek aan de Mississippi verkoos boven de internationale podia. Spin neemt mij mee in zijn verhalen. Niet als gids, maar wel als begenadigd verhalenverteller. Een storyteller uit het goed hout gesneden. Het relatief dunne boek lees ik in één adem uit. Het is boeiend, wanneer gekwelde geest Townes van Zandt zijn zelfmoordsong toonzet, en wanneer de mysterieuze bluesman Eli Green zijn magische botje kwijtraakt, en tijdens de triomftocht van Mahalia Jackson naar internationale erkenning. Aardig te lezen is de anekdote over de beeltenis op het twintig dollarbiljet, waarvoor Donald Trump een stokje steekt.

Het boek eindigt waar het vorige boek “Reizen door het land van de blues” begon, bij de wandelende prediker Michael Stuckey. Het karakter legde vele mijlen af voor de goede zaak, maar blijkt achteraf toch niet zo vroom als dat hij zich voordeed. Zo is de muziek de rode draad in het boek, maar zeker ook de religie. Wil ik nog eens de muziek van de genoemde helden beluisteren dan activeer ik de Spotify afspeellijst, deze staat achterin het boek opgeschreven en volgt de hoofdstukindeling. “Geluiden uit het Diepe Zuiden” is van foto’s en tekeningen voorzien om het geheel nog meer aantrekkelijk te maken. Foto’s zijn meestal van Johan zelf, genomen tijdens zijn reizen. Andere opgeduikeld uit de geschiedenis. Sprekende tekeningen zijn van de hand van Nina Born.

En zo is het, wat Johan Spin als opdracht in mijn exemplaar van het boek schreef: ‘ter bestrijding van de corona-blues’.

Boek “Geluiden uit het Diepe Zuiden”, verhalen over muziek en maatschappij door Johan Spin. Eigen uitgave, 2020. Welcome to the South y’all!

#johan spin #geluiden uit het diepe zuiden #blues #gospel #verenigde staten #muziek #reisverslag

0 notes