#astronoom | Explore Tumblr Posts and Blogs

sapidetaqawi · 4 years

Text

Geschiedenis Canon PO

Canon van Nederland:

Leeractiviteit 2:

- Trijntje was een vrouwelijke jager-verzamelaar waarvan haar skelet in 1997 is opgegraven. het oudste menselijke skelet die is gevonden in Nedeland is die van Trijntje! Hoe trijntje er precies uitzag is niet bekend, maar uit DNA- onderzoeken blijkt dat de mensen in de vroege tijd een donkere huid hadden en blauwe ogen. (vrouw getint)

- Willibrord (658-739) was de engelse monnik. Hij was zeer christelijk. hij stierf in het jaar 739 (man)

- Karel de Grote (742-814) was een blanke man en hij was een van de grootste heerders in de Vroege Middeleeuwen. Karel wordt in 768 na de dood van zijn vader en broer, koning van de Franken. (man)

- Erasmus (1469-1536) was een mannelijke kritische denker in Europa. Hij was een voorstaande humanist. (man)

- Maria van Bourgon (1457-1482) was een vorstin tussen Bourgondie en Habsburg. Ze is pas 25 jaar oud als zij sterft. toch is de korte tijd waarin ze regeert als hertogin een belangrijke omslagpunt in de geschiedenis van de Lage Landen. (vrouw)

- Jeroen Bosch (1450-1516) was schilder in een middeleeuwse stad. Hij was een blanke man en zijn bekendste schilderij is de Tuin der Lusten. (blanke man)

- Willem Van Oranje (1533-1584) werd gezien als de grondlegger van een nieuwe Nederlandse staat. Deze blanke man erft in 1544 het Franse prinsdom Oranje. (man)

- Johan van Oldenbarnevelt (1547-1619) was een raadspensionaris. (Blanke man)

- Michiel De Ruyter (1607-1676) is een van de bekendste zeehelden in de Nederlandse geschiedenis. (man)

- Rembrandt (1606-1669) was de bekendste schilder. Zijn kunstwerk "'De Nachtwacht'' was ook zeer bekend. (blanke man)

- Hugo de Groot (1583-1645) was een briljante jurist en legt de basis voor het volkenrecht. (blanke man).

- Christiaan Huygens (1629-1695) was een belangrijke wiskundige, natuurkundige en astronoom en ziet als eerste de ring rond de planeet Saturnus.(blanke man)

- Spinoza (1632-1677) wordt nu gerekend tot de invloedrijkste filosofen van het westerse denken. (man).

- Eise Eisinga (1744-1828) was een hoogbegaafde man. (man)

- Sara Burgerhart: De schrijfsters Betje Wolff en Aagje Deken publiceerden in 1782 een opmerkelijk en vernieuwd boek. Het gaat over de 19jarige Sara Burgerhart: een jonge vrouw op zoek naar geluk en liefde. Sara Burgerhart is representatief voor de Nederlandse Verlichting.

- Willem Koning l (1772-1843) is de eerste koning (man)

- Napoleon Bonaparte (1769-1821) speelde een rol in de Europese geschiedenis. (man)

- Vincent van Gogh (1853-1890) bekend geworden door zijn bijzondere schilderijen. Hij had psychische problemen. (man)

- Aletta Jacobs (1854-1929) is de eerste vrouw in Nederland die werd toegelaten op de universiteit. Had veel invloed op de vrouwenrecht. (vrouw)

- Anne Frank (1929-1945) opgegroeid in een joods gezin. Zij duikt tijdens de Duitse bezitting onder met haar familie en 4 anderen in het achterhuis in Amsterdam. (vrouw)

- Anton de Kom (1898-1945) is een Surinaamse antikoloniale schrijver, activist en verzetsheld. Ging strijd tegen racisme en kolonialisme aan. (gekleurde man)

- Marga Klompe (1912-1986) is een van de belangrijkste architecten van de verzorgingsstaat. (vrouw)

- Annie M.G Schmidt (1911-1995) succesvolle schrijfster. (vrouw)

Zoals hierboven eigenlijk ook al te zien is, zijn de mannen natuurlijk in meerderheid! Wat mij ook erg opvalt is dat het ook alleen maar blanke mannen zijn! de gekleurde personen zijn in de minderheid.. En er zijn maar 4/5 vrouwen. Hierdoor kun je indirect ook goed zien dat er destijds veel onderscheid werd gemaakt, wat erg jammer is want de vrouwen verdienen het ook om gezien en gehoord te worden. Gekleurde vrouwen EN mannen ook!

Leeractiviteit 3:

Het meisje van Yde:

Het meisje van Yde is een meisje dat ongeveer 2000 jaar geleden dood ging. Door het veen is ze een soortgelijke mummie geworden, dit noemt men een veenlijk. Ze is gevonden op 12 Mei 1897, geboren en gestorven rond de ijzertijd. Dus Het meisje van Yde leefde in de tijdvak Grieken en Romeinen oudheid.

Het meisje van Yde (lijk) bracht wel verandering in Nederland. Doordat ze haar lichaam hebben gevonden en hebben kunnen onderzoeken, weten wij nu in Nederland meer over de geschiedenis! Hoe ze er toen uitzagen, hoe en wat er met haar is gebeurd en hoe het vroeger dus aan toe ging! Dat is dus in feite ook wat voor invloed Het meisje van Yde op ons had. zelf had ze natuurlijk niet veel kunnen doen, want zolang geleden is zij overleden. De vondst van haar lichaam heeft veel invloed gehad! Dit is een wetenschappelijke verandering vind ik.

Beschrijvende vraag: Wat voor kleur haar en ogen had zij?

Verklarende vraag: Hoe is zij volgens onderzoek vermoord?

Waarderende vraag: Vind jij persoonlijk dat Het meisje van Yde een belangrijke rol speelt voor de geschiedenis in Nederland? Waarom wel of niet?

Bronvermelding: Auteur onbekend, (Datum onbekend), "Meisje van Yde" https://in-de-tijd-van.webnode.nl/tijdvakken/tijd-van-jagers-en-boeren-tot-3000-v-chr/meisje-van-yde-noa/ (Geraadpleegd op 6 September 2020)

Catherina van Hemessen:

Catherina werd geboren in 1528 in Antwerpen. Overleden in 1567. Catharina is de eerste schilderes waarvan gesigneerd werk bewaard gebleven is. Zij leefde in de tijd van Ontdekkers en Hervormers (Renaissance, ontdekkingsreizigers).

Catherina heeft hoogstwaarschijnlijk niet erg veel verandering gebracht, wel was ze erg bekend geworden door haar kunstwerken, maar ze had niet veel invloed op de mensen en ze veranderde ook niet veel in de samenleving. Naast het feit dat ze wel gewoon bekend werd en een goede schilderes was.

Beschrijvende vraag: Wat voor schilderijen maakte zij?

Verklarende vraag: Waarom was zij zo bekend?

Waarderende vraag: Hoe vind je haar schilderijen? Waaraan denk je als je ze ziet?

Bronvermelding: De Brouwer. Martin, (2020 4 Maart) "Catherina van Hemessen - De eerste schilderes"

https://historiek.net/catharina-van-hemessen-de-eerste-schilderes/132806/ (Geraadpleegd op 6 September 2020)

Kenau van Hasselaer

Kenau is geboren in 1526 en overleden in 1588. Zij werd bekend in de tijd van Ontdekkers en Hervormers (Renaissance, ontdekkingsreizen).

Kenau was eerst een scheepsbouwer maar toen de Spanjaarden aanvielen en er geen leger was, was zij degene die een leger had opgesteld vol vrouwen. Zij was degene die de Spanjaarden maanden buiten wist te houden! Tijdens Het Beleg van Haarlem werd zij gezien als een uitzonderlijk moedige vrouw. Er werden wel veel mensen beinvloed, vooral de vrouwen dus, omdat Kenau dus bewees dat vrouwen het ook kunnen! Dat vrouwen ook onafhankelijk kunnen zijn en dit soort dingen kunnen handelen. Gedeeltelijk door haar is Nederland ook een vrij land. Ze heeft wat ik al noemde, laten zien dat vrouwen ook iets anders kunnen doen dan alleen voor de kinderen zorgen en in de keuken staan! Zij heeft door deze actie van haar laten zien dat mannen en vrouwen toch wel gelijk zijn! En dus dat vrouwen hetzelfde kunnen verrichten, of in haar geval zelfs BETER dan de mannen 😊 Dus het is indirect wel blijvend en Dit een goede sociale verandering.

Beschrijvende vraag: Waarom was ze bekend geworden?

Verklarende vraag: Tegen wie vocht zij?

Waarderende vraag: Vind jij wat Kenau heeft gedaan dapper?

Bronvermelding: Auteur onbekend, (2020, 4 mei), ‘’Kenau van Hasselaer”, https://nl.wikipedia.org/wiki/Kenau_Simonsdochter_Hasselaer (Geraadpleegd op 6 September 2020)

Jacobus Capitein

Jacobus is geboren in 1717 en overleden in 1747. Hij werd bekend doordat hij de eerste donkere persoon was die gedoopt werd in Nederland! Hij liet hier mee zien dat ondanks je kleur, achtergrond etc. je alsnog christen kan zijn. Hoe je er ook uitziet! Hij heeft dus zeker wel verandering gebracht in Nederland. En waarom precies: Hij kwam namelijk van heel ver, hij werd in 1725 op 18jarige leeftijd bij zijn ouders weggeroofd in Ghana en als slaaf verkocht aan de zeeuwse kapitein Arnold Steenhart. Op elf jarige leeftijd kwam Jacobus naar Nederland, hij ging uiteindelijk naar school en bleek een goede student te zijn in tekenen, wiskunde etc. uiteindelijk koos hij voor een opleiding om dominee te worden en het is hem gelukt!!! Hij is dus echt ook een voorbeeld voor alle mensen met kleur! Kijk van hoe ver hij kwam en wat die allemaal heeft kunnen bereiken! Dit is zeker ook blijvend en een goede sociale verandering. Hij leefde in de tijd van Pruiken en Revoluties (verlichting).

Beschrijvende vraag: Waar komt Jacobus vandaan?

Verklarende vraag: Wat wilde hij laten zien dmv het bekeren?

Waarderende vraag: Wat vonden de mensen ervan dat hij de eerste donkere man was die werd gedoopt?

Bronvermelding: Auteur onbekend, (2018, 21 Maart), “Jacobus Capitein”, https://nl.wikipedia.org/wiki/Jacobus_Capitein (Geraadpleegd op 6 September 2020)

Wilhelmina van Oranje

Wilhelmina is geboren in 1890 en gestorven in 1962. Ze leefde in de tijd van Burgers en Stoom machines, Tijd van Wereldoorlogen en de Tijd van Televisie en Computer.

Ze was van 23 November 1890 tot 4 September 1948 Koningin der Nederlanden en regeerde onder de naam Wilhelmina. Ze heeft veel invloed gehad op, omdat ze Nederland goed heeft geleid en geholpen. Anders waren wij geen vrij land geweest. De veranderingen die ze maakte zijn blijvend want tot nu zijn wij nogsteeds een vrij land. Het is dus een sociale verandering aangezien iedereen vrij is om te doen wat diegene wilt.

Beschrijvende vraag: Hoe is ze koningin geworden.

Verklarende vraag: Waarom werd ze zo jong koningin.

Waarderende vraag: Vind jij dat ze een goede koningin was persoonlijk?

Bronvermelding: Auteur onbekend, ( Datum onbekend), “Wilhelmina der Nederlanden”.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Wilhelmina_der_Nederlanden

(Geraadpleegd op 6 September 2020)

Suze Groeneweg

Suze is geboren in 1875, overleden in 1940 en zij leefde in de Tijd van Burgers en Stoommachines + De tijd van Wereldoorlogen. Suze was de eerste vrouw in de tweede kamer! Op 3 juli 1918. Ze zat in de partij SDAP. Nog voor de kiesrecht voor vrouwen is ingevoerd , betreedt Suze als eerste vrouw als kamerlid in de tweede kamer! In 1914 wordt Suze Groeneweg gekozen tot het partijbestuur. In 1918 staan 2 vrouwen op verkiesbare plekken op de kieslijst van de SDAP voor de Tweede kamer, te weten Suze Groeneweg en Carry Pothuis. Suze Groeneweg is de enige die genoeg stemmen binnenhaalt en als enige vrouw een zetel in de Kamer krijgt. Zij heeft zeker veel invloed gehad op mensen in een politieke manier EN zij heeft ook zeker de Nederlandse samenleving veranderd. Ze streefde namelijk ook naar gelijke rechten voor vrouwen en vrouwenkiesrecht en voor de arbeiders. Dit is natuurlijk een blijvende verandering gedeeltelijk door haar, want zoals je ziet hebben vrouwen nu (in het algemeen) net zoveel rechten als de mannen. Natuurlijk zijn er ook uitzonderingen hoor!! Je zou Suze ook zeker kunnen vergelijken met Aletta Jacobs in de canon!

Beschrijvende vraag: Hoe zag ze eruit?

Verklarende vraag: Hoe is zij in de tweede kamer terecht gekomen.

Waarderende vraag: Wat vind jij persoonlijk van de dingen die zij heeft bereikt.

Bronvermelding: Schrijver onbekend, (2018, 3 Juli) “Suze Groeneweg, De eerste vrouw in de Tweede kamer”. https://www.maxvandaag.nl/sessies/themas/terug-naar-toen/suze-groeneweg-de-eerste-vrouw-in-de-tweede-kamer/ (Geraadpleegd op 6 September 2020)

Steve Mokone

Steve is geboren in het jaartal 1932 en overleden in 2015. Hij leefde in de tijd van Wereldoorlogen en televisie en computers.

Steve Mokone was een Zuid Afrikaanse voetballer, die onder meer bij Heracles, Olympique Marseille, Valenvia CF en FC Barcelona speelde. Ook kwam hij uit voor het zwarte elftal in Zuid Afrika. Wat Steve dus zo bekend en bijzonder maakte was, omdat hij de EERSTE buitenlandse en zwarte profvoetballer in Nederland was!

Hij heeft invloed op mensen gemaakt, meer om het feit dat hij dit heeft kunnen doen en bereiken! Je kunt wel min of meer zeggen dat hij een voorbeeld was voor de black community en/ of gewoon mensen met een buitenlands afkomst! Hij speelde super goed bij Heracles, ze werden zelfs kampioen en hij was heel goed met zijn teamgenoten die dus blank waren. Hierdoor gingen de mensen ook steeds meer anders denken. Deze verandering is zeker blijvend! Tuurlijk! Je kunt je Nederland nu niet voorstellen zonder gekleurde spelers erbij! Persoonlijk vind ik dat hij niet veel te maken heeft met de canon.. Maar dat stopt het feit niet dat hij een super goede voetbalspeler was en dat hij wel een verandering gemaakt!

Beschrijvende vraag: Hoe is hij terecht gekomen bij heracles?

Verklarende vraag: Hoe is hij zo’n goede voetballer geworden?

Waarderende vraag: Vind jij dat hij een belangrijke verandering heeft gebracht?

Bronvermelding: Auteur onbekend, (Datum onbekend) , “Steve mokone”.

https://nl.wikipedia.org/wiki/Steve_Mokone (Geraadpleegd op 6 September 2020)

Mauro Manuel

Mauro is geboren op 18 November 1992 en hij is een uitgeprocedeerde asielzoeker. Manuel werd geboren in Angola en in 2002 werd hij door zijn moeder alleen op een vliegtuig naar Europa gezet. Na een korte verblijf in Portugal kwam hij in 2003 naar Nederland. Zijn halfzus ving hem op en na een half jaar meldde Mauro zich op 10jarige leeftijd op als alleenstaande minderjarige asielzoeker bij de politie! Mauro werd toen gezet in een pleeggezin. Zijn oorspronkelijke asielaanvraag werd afgewezen helaas. Een adoptie procedure werd ingezet, de moeder had daar toestemming op gegeven. De rechter kon niet vaststellen dat de moeder ook daadwerkelijk toestemming had gegeven en het was dus afgewezen. Ook zijn verzoek op een verblijfsvergunning in 2009 was afgewezen. En Bij het beoordelen van de aanvraag van een studievisum bleken de gegevens die namens Mauro waren aangeleverd niet overeen te komen met in 2002 en 2010 afgegeven Angolese paspoorten. Als achternaam zou daarin de naam van Mauro's vader Estêvão vermeld zijn en de geboortedatum zou enige dagen afwijken. Op 20 december 2011 maakte Mauro's advocaat bekend dat de aanvraag voor een studievisum was ingewilligd. Mauro krijgt een verblijfsvergunning die geldig is tot het einde van het studiejaar 1 September 20212 en dat verlengd kan worden. Hij heeft nederland niet persoonlijk veranderd, maar hij werd dus letterlijk het land uitgegooid en dat is natuurlijk niet oke.

Beschrijvende vraag: Hoe denk je dat het met hem gaat?

Verklarende vraag: Waarom koos hij ervoor om naar nederland te komen?

Waarderende vraag: wat vind je van de situatie waarin hij was beland?

Bronvermelding: schrijver onbekend, (2019,16 April), “Asielzaak Mauro Manuel”, https://nl.wikipedia.org/wiki/Asielzaak_Mauro_Manuel (Geraadpleegd op 6 September 2020)

Leeractiviteit 4:

Suze Groeneweg

Suze Groeneweg is geboren op 4 Maart 1875 en is overleden op 19 Oktober 1940. Zij leefde in twee tijdvakken, namelijk De Tijd van Burgers en Stoommachines en in de Tijd van Televisie en Computers. Dit noemen we De Moderne Tijd.

Waarom Suze zo belangrijk is en waarom zij in de canon hoort, is omdat zij graag gelijkheid voor vrouwen en arbeiders wilde! Zij was de eerste vrouwelijke lid van de Tweede kamer. Zij vond dat vrouwen beter behandeld moesten worden, wat natuurlijk erg belangrijk is! en mooi dat zij dat vind en er ook wat aanging doen. Suze werd in 1903 lid bij de SDAP, dit staat voor Sociaal Democratisch Arbeiders Partij. Zij heeft samen met Aletta Jacobs veel verandering kunnen brengen. Dus Suze heeft eigenlijk best veel invloed gehad op Nederland. De veranderingen die ze bracht waren groot en politiek gerelateerd natuurlijk. Dus Suze Groeneweg heeft veel betekent voor de samenleving die wij in het heden hebben! Vooral voor alle vrouwen was Suze een inspirerende dappere vrouw! Wat natuurlijk duidelijk is, is dat in die tijd het niet normaal werd gezien als er vrouwen in de tweede kamer zaten. 1917 was het jaar waarin vrouwen passief kiesrecht kregen met heel veel moeite. Na jaren strijden was het eindelijk gelukt. Suze Groeneweg werd de eerste vrouw die in de tweede kamer kwam nadat de grondwetswijziging plaatsvond!! Groeneweg had voor elkaar gekregen om zich te verhogen naar een grote beroepspolitica als vrouw zijnde! > Dit was waarom heel veel vrouwen naar haar opkeken. Zij heeft zoveel bereikt in een tijd waar dit bijna onmogelijk is om van te dromen, als vrouw! Zij inspireerde veel vrouwen daardoor. Veel vrouwen kregen hierdoor hoop en weer de zelfvertrouwen die ze keer op keer weer verloren. Zij heeft zelfs ook nog niet alleen voor vrouwen maar ook arbeiders gestreven en voor de gelijkheid voor hun. All the respect!

Wat al bekend was, is dat Groeneweg in 1903 lid werd van de partij SDAP en dat ze natuurlijk de eerste vrouw in de tweede kamer was!. Ze kreeg al snel respect. Er was zelfs een toilet gemaakt helemaal voor haar.

Dit vind ik persoonlijk een mooie bron dat wijst naar Suze Groeneweg. Waarom? Omdat je hier bijvoorbeeld ziet een soort uitnodiging naar de herdenkingsfeesten en dan zie je eronder in grote zwarte blokletters Suze’s naam staan! Dat zij spreker is. Wat hier mooi aan is, is dat het dus wel een effect heeft gehad. Ze is de eerste vrouw in de tweede kamer en krijgt in deze bron alle shine, om het zo te noemen. Deze bron laat zien dat zij een belangrijk persoon was.

Een standbeeld van haar hoofd. En dat is niet het enige wat van haar is overgebleven, maar ook gedeeltelijk de vrijheid, de vrouwenrecht die we nu hebben.

Wat Suze Groeneweg nou precies heeft betekent voor ons (Waarom op Canon van Nederland)?!

Zij was eigenlijk de eerste vrouw die echt succesvol was. In het heden merken wij nog altijd iets van de veranderingen die Groeneweg maakte, namelijk zoals je kunt zien zijn er in deze tijd vrouwelijke figuren in de Tweede Kamer! Nou bij wie zou dat begonnen zijn?! 😊 Zij werd in 1918 na een moeilijke strijd de eerste vrouw in de tweede kamer, maar dat niet alleen! ze was ook gelijk de eerste vrouw in de gemeenteraad. Daarnaast was zij de eerste vrouwelijke ambtenaar van de Burgerlijke stand!! Vanaf het begin van haar Kamerlidmaatschap moet ze als enige vrouw opboksen tegen de vooroordelen van 99 mannen in de tweede kamer!! Tijdens haar Speech zijn de andere Kamerleden meer bezig met het zoeken naar dubbelzinnigheden in haar toespraak dan naar te luisteren wat ze te zeggen heeft.. Door haar doorzettingsvermogen, kennis, alsmede haar talent voor het spreken in het openbaar, weet de eerste vrouw in de Kamer haar lidmaatschap tot een succes te maken!!! De veranderingen die zij bracht waren erg zinvol en blijvend! En politiekgericht. Haar veranderingen zijn grotendeels ook te vergelijken met die van Aletta Jacobs Dus dan is nu mijn vraag… Waarom Aletta wel en Suze niet op de canon van Nederland…!

Bronvermelding: Auteur onbekend,(2018,3 Juli), “Suze Groeneweg, de eerste vrouw in de tweede kamer”. https://www.maxvandaag.nl/sessies/themas/terug-naar-toen/suze-groeneweg-de-eerste-vrouw-in-de-tweede-kamer/ (Geraadpleegd op 6 September 2020)

Bv: hoe zag ze eruit? > Mooie Oudere vrouw, blonde haren, een wat vollere vrouw.

Vv: hoe is zij in de tweede kamer terecht gekomen? > Doordat zij vond dat vrouwen beter behandeld moesten worden, ze was dus heel erg voor vrouwen recht. En uiteindelijk werd zij lid van SDAP. En zo werd zij uiteindelijk gekozen!

Wv: persoonlijk vind ik de dingen die zij heeft bereikt super mooi! En ook dat ze de eerste vrouw is in Nederland die zoiets moois kan bereiken! EN de eerste vrouw in tweede kamer EN ook nog is voor vrouwen rechten! What more do u want. Heel mooi hoe ze dat voor mekaar heeft gekregen.

Suze begon als lerares op een school en uiteindelijk had ze zo te zien veel in zich, zoals te zien was namelijk, ze is uiteindelijk een van de grootste namen als het om de tweede kamer gaat uit die tijd. Ze zat in de partij SDAP. Allemaal dingen in over vrouwen rechten waar zij dus zeker weten voor stond! Vb: Gelijke rechten voor vrouwen op het gebied van moederschap en werk, nijverheidsonderwijs etc. Suze Groeneweg is een naam die we nooit gaan vergeten en die als een dappere vrouw in onze geschiedenis boeken staat In 1937 stapte ze uit de politiek omdat ze ziek was geworden. Ze overleed helaas in 1940.

Wat heb ik geleerd in deze leereenheid Ik heb oprecht super veel kunnen leren van deze leeractiviteiten! Ik heb het gevoel alsof ik over al deze mensen die we hebben besproken nu veel meer weet! Wat eigenlijk ook de bedoeling was 😊 Ik heb door deze opdracht meer kunnen leren over hoe mensen vroeger dachten en hoe ze ten werk gingen! Ook om te zien dat bijvoorbeeld bijzonder is dat een donkere man zich bekeert is voor mij anders om te zien, voor ons is dat natuurlijk een dood normale zaak. Ik heb de leeractiviteiten gewoon zorgvuldig gelezen en de gestelde vragen opgezocht waardoor ik er ook echt van heb geleerd en ook mijn mening gegeven. Ik vond het zeker interessant om me hierin te verdiepen en wat meer erover te weten komen!!

Feedback: De PO heb ik doorgestuurd naar 2 andere leerlingen en ik kreeg gelukkig positieve reacties terug! Zij vonden allebei dat mij po er goed uitzag en dat mijn informatie ook klopte alleen dat ik misschien wat meer tekst kon toevoegen. Ik heb dit vervolgens gedaan en opnieuw gestuurd en ze vonden het goed! Wel kreeg ik te horen dat ik teveel moeite heb gestoken in leeractiviteit 2 aangezien ik er geen punten voor krijg. Heb helaas inderdaad lang daarover gedaan en zag later pas dat het niet meetelde. :( ,, Maar goed! heb er wel van geleerd !!!!!

Praktische Opdracht, Sapide Taqawi,

Docent: Dhr bor , inleverdatum: 6Sep2020

2 notes · View notes

tekstshop · 5 years

Text

Gelukkige verjaardag, Margaret Burbidge!

De astronome die ons leerde dat we allemaal van sterrenstof zijn, viert haar 100e verjaardag, vandaag op 12 augustus 2019.

"Je kunt geen telescooptijd afstaan voor deze rommelwetenschap! Wie denkt ze dat ze is?" brulde een jonge beginneling toen hij hoorde dat een oudere astronome een halve nacht met een van de gloednieuwe Keck-telescopen objecten wilde observeren die misschien wel de oerknaltheorie konden weerleggen.

Observatoriumdirecteur Joe Miller zette de jongeheer snel op zijn plaats: "Je verzet je gewoon tegen Margaret Burbidge, dé Margaret Burbidge, en je weet wie zij is", zei hij. "Als Margaret Burbidge een halve nacht wil om beelden van Mars te maken, zal ik het haar geven — of we nu denken dat het gek is of niet, we gaan respect tonen aan een van de grootste astronomen van de 20e eeuw."

Hoewel de nacht bewolkt bleek en zij toch geen bewijs zou hebben gevonden om een alternatief voor de Big Bang te ondersteunen, is dit feit halverwege de jaren 1990 — toen Burbidge al in de 70 was -, maar een van de vele in een carrière die meer dan 60 jaar duurde, en die een vastberadenheid beklemtoonde om de grenzen van menselijke kennis te verleggen.

Burbidge werd geboren als Eleanor Margaret Peachey in Davenport, het Verenigd Koninkrijk en kreeg al vroeg de astronomie-passie. "Ze raakte geïnteresseerd in de sterren toen ze drie of vier jaar oud was", legt haar dochter, Sarah Burbidge, uit. "Haar familie nam een nachtelijke veerboot naar Frankrijk voor een vakantie en voor het eerst waren de sterren duidelijk zichtbaar voor haar; ze was meteen verkocht."

Deze fascinatie, gecombineerd met een talent voor wiskunde, ontwikkelde zich tot het punt waarop ze op 12-jarige leeftijd de boeken las van astronoom en wiskundige Sir James Jeans, een ver familielid langs moederszijde. Ze ging astronomie studeren aan de London College universiteit en studeerde in de zomer van 1939 af met een kleine ceremonie vanwege de dreigende oorlogswolk.

In de loop van de jaren die volgden verdeelde ze haar tijd tussen het handhaven van het Observatorium van de Universiteit van Londen in Mill Hill tijdens de afwezigheid van de vele wetenschappers en technici die in de oorlog werden gezogen, en het vervaardigen van optische instrumenten voor de strijdkrachten en de afstudeerklas.

Voor haar proefschrift analyseerde ze spectra van de variabele ster Gamma Cassiopeiae. Ze observeerde in de zwaarste omstandigheden, vaak alleen, 's nachts in een krappe ruimte onder een koude open koepel, soms met de verstijvende geluiden van rondvliegende bommen. Maar ze klaagde nooit en toonde een eerste hint van de ijzeren vastberadenheid en dorst naar kennis die haar later zouden typeren: "Die nachten, staand of zittend op een ladder in de koepel van de Wilson-reflector. . . vervulde mijn vroege dromen", herinnerde Burbidge zich later in haar memoires uit 1994.

De jaren direct na de Tweede Wereldoorlog zouden carrièrebepalend zijn voor de jonge astronome. Naast het geven van lessen op het observatoriumdak over praktische astronomie — aan studenten, onder wie een enthousiaste student, genaamd Arthur C. Clarke — volgde ze ook lezingen voor afgestudeerden in de natuurkunde. Daar kon ze het meteen goed vinden met 'een interessant persoon', Geoffrey (Geoff) Burbidge genaamd, met wie ze zes maanden later zou trouwen.

Van buitenaf maakte het paar een onwaarschijnlijke indruk. Geoff was een grote man met een strijdlustig, ongeduldig karakter, terwijl Margaret zo ingetogen en stil was dat Miller beweerde: "Mijn vrouw zegt altijd: "Als koningin Elizabeth ooit een stand-in zou nodig hebben, zou Margaret het kunnen doen"."

Maar schijn bedriegt. Hoewel Geoff sterke wetenschappelijke opvattingen had en een voorliefde voor de verhitte discussie, was hij eerlijk, loyaal en hield hij vriendschappen met collega's met wie hij het niet eens was en promootte ze zelfs. En wat Margaret betreft: “Het was de klassieke ijzeren vuist onder een fluwelen handschoen”, zei Miller. "Ze wist wat ze wist en geloofde daar sterk in en ze zou vasthouden aan haar principes."

In feite was het Margarets passie voor en kennis van de astronomie en spectroscopie — de analyse van sterrenlicht door golflengte — die Geoff ertoe bracht om snel na hun huwelijk van fysica af te stappen, waardoor een winnende samenwerking ontstond die leidde tot tal van nieuwe inzichten in chemisch ongewone sterren. In een welbepaald onderzoek voerden ze de eerste gedetailleerde spectrale analyse uit van Alpha2 Canum Venaticorum, nu beschouwd als het prototype van een klasse van variabele sterren die sterke magnetische velden herbergen. Onder de vele baanbrekende resultaten in het artikel, gepubliceerd in 1955, toonden ze ook aan dat de ster een gemiddelde overvloed bezat aan zeldzame aardmetalen van ongeveer 800 keer die van de zon. Deze bevinding wekte de interesse van de vooraanstaande experimentele kernfysicus William (Willy) Fowler. Destijds bracht Fowler een jaar door in Cambridge, VK waar hij samenwerkte met Fred Hoyle. In 1946 en 1954 publiceerde Hoyle de allereerste verhandelingen waarin hij theoretiseerde hoe sterren waterstof en helium zouden kunnen binden tot zwaardere elementen van het universum, een concept dat nu bekend staat als stellaire nucleosynthese. Dit druiste in tegen het gevestigde idee dat alle elementen afkomstig waren van de Big Bang.

Toen hij zag hoe het onderzoek en de expertise van de Burbidges konden helpen bij het bewijzen van het idee van Hoyle voor stellaire nucleosynthese, nodigde Fowler Geoff en een zwangere Margaret uit om zich bij hen aan te sluiten in Cambridge. Het klikte meteen: "Je kunt je niet voorstellen hoeveel plezier ze allemaal hadden samen te werken", zegt Sarah Burbidge. Het volgende anderhalf jaar was een vlaag van intense activiteit.

Hoewel Margaret zo ver was in haar zwangerschap dat "Willy zei dat hij zich zorgen maakte dat ze zou 'knallen’,” zegt Sarah, weerhield het haar niet om belangrijke observaties te doen die hielpen bij het identificeren van alle processen in sterren die de elementen vormen van het periodiek systeem (behalve de allerlichtste). Dit omvatte een uitbreiding van Hoyle's eerdere werk om te laten zien hoe elementen tot ijzer kunnen worden gecreëerd door opeenvolgende fasen van kernfusie, terwijl een ster zich ontwikkelt. Ze hebben ook belicht hoe snelle en langzame neutronenvangst, de r- en s-processen, de waargenomen overvloed aan elementen die zwaarder zijn dan ijzer kunnen verklaren.

Het resultaat van al deze inspanningen was een verhandeling van 108 pagina's geschreven door Margaret en Geoff samen met Fowler en Hoyle, en gepubliceerd in Reviews of Modern Physics in oktober 1957. Het liet zien hoe elementen worden gevormd in verschillende stadia van de stellaire levenscyclus, en misschien nog belangrijker, hoe de meeste elementen waaruit alles om ons heen bestaat — én wijzelf inbegrepen — uit sterren komen. "Deze verhandeling legde gewoon de basis voor wat er aan de hand is met betrekking tot de vorming van de chemische elementen", vatte Miller samen.

"Synthese van de elementen in sterren", zoals het werd genoemd, maakte het idee van stellaire nucleosynthese snel populair in de wetenschappelijke gemeenschap. Er werd zo vaak naar het artikel verwezen dat het later eenvoudigweg B2FH werd genoemd (na de eerste letter van de achternaam van elke auteur). Het werd en blijft een belangrijke bijdrage aan de nucleaire astrofysica.

Toch was de verhandeling niet zonder controverse. Hoyle en Geoff waren belangrijke voorstanders van de Steady State-theorie van het universum. Anders dan de oerknaltheorie, waarin het waarneembare universum een duidelijk begin had, beweerde het Steady State-concept dat het universum heeft en altijd zal blijven bestaan. Belangrijk is dat het beweerde dat het universum nieuwe materie zou kunnen maken, wat B2FH heeft aangetoond. Deze overwinning voor de Steady State-gemeenschap zou echter snel worden verzwolgen door een tsunami van bewijs ten gunste van het beeld van de Big Bang, in het bijzonder de ontdekking van een vage gloed vanuit alle richtingen. Het werd al snel duidelijk dat deze straling overblijfsel was van de overblijfselen van het vroege universum die we tegenwoordig kennen als de kosmische microgolfachtergrond.

Vanuit een historisch perspectief, dat Hoyle en Geoff koppige aanhangers van de Steady State-kosmologie bleven — lang nadat de consensus vond dat het was weerlegd — overschaduwden ze enigszins het licht dat ze allebei lieten schijnen op talloze wetenschappelijke mysteries gedurende hun carrière. De herinnering aan Burbidge's bijdragen aan de astronomie blijft daarentegen onaangetast door de controverse.

Verstandigerwijs gaf ze zelden haar mening publiekelijk over theoretische zaken, ofwel liet ze het Geoff uitvechten of, als hij afwezig was, droeg ze scherpzinnig bij aan het debat door haar argument te beginnen met: “Als Geoff hier was, zou hij zeggen. . . Sarah vindt de reden hiervoor eenvoudig: ze was nooit een theoretica. "Ik denk niet dat mama zich ooit zorgen maakte over de theorieën van Fred", zegt ze. "Vergeet niet dat ze een observatie-astronome was, gericht op haar observaties en het verminderen van spectra."

Na deze formidabele observatievaardigheden in B2FH te hebben gebruikt, had Burbidge een nieuw wetenschappelijk mysterie nodig om haar tanden in vast te bijten. Na 10 jaar met Geoff te hebben gewerkt aan het meten van de rotatie van sterren en gas in schijf-sterrenstelsels en het bestuderen van bijzondere sterrenstelsels en cluster-sterrenstelsels, vond ze het uiteindelijk in de nieuw ontdekte raadselachtige objecten die we nu quasars noemen — of, zoals ze destijds werden genoemd, quasi-stellaire objecten.

De eerste positief geïdentificeerde quasar die als zodanig werd waargenomen en geïdentificeerd, 3C 273, veroorzaakte een enorme opschudding in de astronomische gemeenschap in 1963. Behoudens eventuele nieuwe fysica, scheen het 40 keer helderder dan de helderste bekende sterrenstelsels. Bovendien had het een roodverschuiving — wat betekent dat zijn licht naar het rode uiteinde van het spectrum is verschoven vanwege zijn beweging weg van de kijker — waardoor het ver voorbij onze eigen galaxie is geplaatst, ongeveer 2,5 miljard lichtjaar verwijderd.

Met slechts een paar telescopen over de hele wereld die spectra van quasars konden verkrijgen, was Burbidge ideaal geplaatst om mee te doen aan de race om meer quasars met nog grotere roodverschuivingen te vinden, gegeven haar toegang tot de Shane 3-meter telescoop van het Lick Observatory . Dit deed ze — met een reputatie als "eerder formidabele autobestuurster” zou ze letterlijk naar het observatorium koersen in hun Jaguar. Ze ontdekte tientallen voorbeelden, waaronder OQ 172 bij roodverschuiving 3.53 in 1973, een quasar die bijna een decennium lang de bekendste bleef.

Hoewel fascinerend vormden quasars een probleem voor Hoyle, Geoff en hun slinkende groep collegae steady-state universum-adepten. Tenzij sommige nieuwe fysica, eigen aan quasars, kon worden opgeroepen of waarnemingen van blauwverschoven quasars konden worden gedaan, waren deze roodverschuivingen kosmologisch, wat aangeeft dat het universum overal uitdijt en dat deze expansie uit de oerknal moest komen. Toen duidelijk werd dat geen van beide naar voor zou komen, bleken de quasar-observaties van Burbidge nog een spijker in de kist van het Steady State heelal. Burbidge zag het zelf echter nooit zo en hield 'altijd een open geest'.

De laatste jaren van haar wetenschappelijke carrière werden besteed aan het onderzoeken van de spectra van sterrenstelsels, het bepalen van de rotaties, massa's en chemische samenstelling van sterrenstelsels, en natuurlijk het onderzoeken van quasars. Ze speelde ook een belangrijke rol bij het verplaatsen van observatiespectroscopie naar de hemel, en hielp bij het ontwikkelen van de Faint Object Spectrograph (FOS) aan boord van de Hubble Space Telescope. De FOS was een van de originele Hubble-instrumenten, ontworpen om de fysieke toestand en chemische samenstelling van zeer zwakke objecten zoals quasars te detecteren. Haar laatste belangrijke wetenschappelijke bijdrage was het leiden van het FOS-data-analyse team. Dit team leverde onder andere bewijs voor de aanwezigheid van een enorm zwart gat in het midden van het nabijgelegen elliptische sterrenstelsel M87.

Terwijl de FOS van Hubble in 1995 nieuwe astronomische inzichten prijs gaf, stierf Fowler. Hoyle volgde in 2001, met Geoff helaas overleden in 2010 op 84-jarige leeftijd. Als gevolg daarvan is Margaret bijna een decennium het enige levende lid van B2FH gebleven. Ter gelegenheid van haar 100e verjaardag is het een goed moment om na te denken en te applaudisseren wat zij en de andere leden van B2FH hebben bereikt, evenals alle andere triomfen waarvan ze terecht mag beweren dat ze alleen van haar zijn.

"Je hebt me laten terugkijken op haar 100 jaar — beginnend met observaties van die kleine telescoop in Mill Hill in de jaren 1940 tot de ontwikkeling van de Faint Object Spectrograph op de Hubble Space Telescope — en het is echt heel opmerkelijk,” reflecteert Sarah. "Ze wilde gewoon heel goed zijn in haar werk als observationele astronome en ik zou zeggen dat ze waarschijnlijk de beste van haar generatie was."

— — —

Op haar grotendeels rustige en niet-demonstratieve manier inspireerde Burbidge andere vrouwelijke astronomen om hun eigen ambities na te streven en te bereiken.

1945 Met het einde van de Tweede Wereldoorlog zag Burbidge een kans om in de VS "toegang te krijgen tot grotere telescopen, betere instrumenten en klaardere luchten" via een advertentie voor een Carnegie Fellowship in het Mount Wilson Observatory. Haar hoop werd echter meteen de kop ingedrukt toen haar aanvraag werd afgewezen, eenvoudig vanwege haar geslacht. "Een leidend operationeel principe in mijn leven werd geactiveerd.”, zei ze in haar memoires uit 1994. “Als je gefrustreerd raakt door een muur. . . moet je een omweg vinden.” Tien jaar later diende Geoff een andere aanvraag in, die werd aanvaard. Het echtpaar verbleef in een apart zomerhuisje op de berg, weg van de exclusief mannelijke slaapzaal, en Margaret was daar officieel enkel als Geoffs assistente. In werkelijkheid voerde Geoff het donkere kamerwerk uit en rookte sigaren, terwijl Margaret eindelijk de hemel kon observeren vanaf Mount Wilson.

1971 De Annie Jump Cannon Award was de oudste prijs van de American Astronomical Society (AAS) en de enige, exclusief voor vrouwen. Het was toegekend aan prominenten zoals Cecilia Payne-Gaposchkin en Helen Sawyer Hogg, dus het was helemaal niet verrassend toen de AAS Burbidge de onderscheiding wilde toekennen. Wat verrassend was, was in plaats daarvan de afwijzingsbrief die Burbidge als antwoord schreef. Daarin zei ze: "het is de hoogste tijd dat discriminatie ten gunste van en tegen vrouwen in het beroepsleven wordt weggenomen, en een prijs die alleen voor vrouwen geldt zit in deze categorie." Haar weigering leidde tot de oprichting van de eerste werkende groep over de status van vrouwen in de astronomie, en een groter bewustzijn van discriminatie van vrouwen en andere minderheidsgroepen in de astronomie.

1972 Slechts een jaar later werd Burbidge de eerste vrouwelijke astronoom die lid werd van de National Academy of Sciences, en de eerste vrouwelijke directeur van de Royal Greenwich Observatory —, maar ze werd niet verkozen tot Astronomer Royal, de eerste en enige keer in de geschiedenis van de organisatie dat dit gebeurde. In plaats daarvan kreeg Martin Ryle de functie. Of dit pure genderdiscriminatie was of een symptoom van politieke capriolen in de Britse astronomische gemeenschap blijft onduidelijk. Wat duidelijk was, was dat Burbidge op dat moment niet betrokken wilde zijn bij de onrust binnen de Britse astronomie, en ze diende haar ontslag slechts anderhalf jaar later in.

1976 Ondanks of misschien juist vanwege de afwijzing van de Annie Jump Cannon Award werd Burbidge gekozen tot de eerste vrouwelijke president van de AAS. Destijds was het VS-amendement inzake gelijke rechten — dat dezelfde rechten garandeert voor alle Amerikaanse burgers ongeacht geslacht — door alle, behalve drie staten geratificeerd. Burbidge heeft bij het lidmaatschap de idee geopperd om jaarlijkse AAS-vergaderingen te verbieden in de drie dissidente staten. Ze ontving sterk gepolariseerde reacties, maar het ging er krap door, en de AAS bood hiermee een signaal van steun voor vrouwen in de wetenschap.

1983 B2FH was een transformerende verhandeling dat de hoogste onderscheidingen verdiende. En in 1983 werd dit erkend toen Fowler de Nobelprijs voor natuurkunde kreeg. Maar zelfs Fowler was geschokt door de weglating van zijn collega's. Hoyle had om verschillende redenen kunnen worden weggelaten: zijn standpunt over de Big Bang-theorie, de verschillende bizarre ideeën die hij in zijn latere leven naar voren bracht, of vanwege de zware kritiek op de commissie in 1974 voor het toekennen van Antony Hewish en het niet erkennen van de bijdragen van Jocelyn Bell Burnell bij het ontdekken van de eerste pulsar. Verschillende commentatoren hebben sindsdien gesteld dat de nalatigheden tegenover Bell Burnell en Burbidge slechts twee van de vele voorbeelden van seksisme in de astronomie waren. Burbidge blijft kenmerkend gereserveerd over het onderwerp.

[Bron: Ben Skuse — ed.: LDV]

(Het origineel artikel verscheen voor het eerst in het juli 2019-nummer van Sky & Telescope.)

#astrophysics #astronomy

1 note · View note