Last Seen Blogs
jasabikinwebmanokwari
Jasa Bikin Web Manokwari
opendrugs
brooks
one-leg
Untitled
david45x83-blog
Untitled
lindembergsouza
Alphamondo Hotel – Empreendimentos em Rio das Ostr
Text
Hydrosfera
Hydrosfera – jedna z geosfer, ogół wód na Ziemi obejmujący wody podziemne i powierzchniowe: rzeki, jeziora, morza, oceany, lodowce i lądolody oraz bagna, a także zawarta w atmosferze i biosferze.
Hydrosferę można podzielić na dwie części: oceanosferę i wody na lądach.
Jej zasoby wodne to około 1,4 mld km³. Corocznie przybywa około 0,3 km³ wody na skutek procesów naturalnych, takich jak gazowa synteza wody oraz wydzielanie wód juwenilnych. Rekompensowane jest to fotodysocjacją wody w górnych warstwach atmosfery, chemicznym wiązaniem wody w skałach oraz innymi procesami. Również człowiek wpływa na zmiany ilości wody w hydrosferze, m.in. w procesach chemicznych i technologicznych. Ważną rolę odgrywa również spalanie paliw kopalnianych, które wydziela rocznie około 5 km³ pary wodnej. Hydrosferę w większości tworzą wody słone, bo aż ok. 97,5%. Woda słodka to nieco ponad 2,5%. 69% wody słodkiej skoncentrowane jest w lodowcach, stałej pokrywie śnieżnej i wiecznej zmarzlinie w Antarktyce i Arktyce oraz w wysokich partiach gór (zobacz: linia wiecznego śniegu). Pozostała część wód słodkich przypada na wody podziemne, część jezior, rzeki oraz bagna. Udział wód bezpośrednio wykorzystywanych przez człowieka to zaledwie 0,4% objętości wód słodkich.
Obieg wody w przyrodzie
Hydrosfera nieodłącznie związana jest z ruchem wody pomiędzy nią a poszczególnymi środowiskami, jak: pedosfera, atmosfera, litosfera i biosfera wywoływany jest głównie przez energię promieniowania słonecznego i siłę grawitacji. Ogranicza się on do przestrzeni o zasięgu pionowym kilkunastu kilometrów. W ciągu roku w procesie bierze udział jedynie około 525 tys. km3, tj. 0,038% całkowitej wody w hydrosferze. Promieniowanie słoneczne powoduje nieustanne parowanie i sublimację wody z powierzchni zbiorników wodnych, biosfery (transpiracja) oraz gleby. Uwalniana jest również woda w procesach wulkanicznych (wody juwenilne). Przekroczenie poziomu kondensacji powoduje skroplenie pary wodnej i powstawanie chmur. Powietrze z wodą w postaci gazowej, ciekłej lub stałej może być przenoszone na różne odległości. W zależności od temperatury w dolnej warstwie troposfery następuje opad deszczu, śniegu, gradu lub powstawanie osadów atmosferycznych. Aż 80% opadów występuje nad oceanami, pozostała część na obszarach kontynentów. Na lądzie woda opadowa w znacznej części bezpośrednio odparowuje do atmosfery i odpływa ciekami powierzchniowymi, trafiając często poprzez rzeki do mórz i oceanów lub na obszary bezodpływowe, skąd odparowuje. Część wsiąka do wód podziemnych, które często zasilają rzeki oraz spływają bezpośrednio do morza (odpływ podziemny). Pobierana jest również przez biosferę, która następnie oddaje ją w procesie transpiracji z powrotem do atmosfery. Pewna ilość wody może zostać wyłączona z obiegu poprzez retencję. Przyjmuje się, że przeciętna ilość wody biorącej udział w rocznym obiegu nie ulega zmianie, a zestawienie przychodów i ubytków wody (bilans wodny) dla Ziemi jest zerowy.
Zobacz też
woda
kriosfera
Wybrzeże
Bibliografia
Piotr Czubla: Rozdział VIII. Hydrosfera. W: Piotr Czubla, Elżbieta Papińska: Geografia fizyczna. Podręcznik liceum ogólnokształcące. Zakres rozszerzony.. Wyd. siódme. Cz. 1: Geografia fizyczna. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne PWN, lipiec 2007, s. 344, seria: Poziom rozszerzony. Numer dopuszczenia: 121/03. ISBN 978-83-7446-125-2. (pol.)
0 notes
Text
Twierdzenie Menelaosa
Twierdzenie Menelaosa (Menelausa) – twierdzenie geometrii płaskiej pochodzące od Menelaosa z Aleksandrii, choć znane było już przed nim. Jest przydatne przy wykazywaniu współliniowości punktów (tzn. że leżą one na wspólnej prostej).
Treść
Dowolna poprzeczna wyznacza na dwóch bokach trójkąta i przedłużeniu trzeciego boku (lub na przedłużeniach wszystkich boków) punkty w ten sposób, że iloczyn długości trzech do siebie nieprzyległych odcinków jest równy iloczynowi długości trzech pozostałych, czyli
.
Zapamiętanie twierdzenia ułatwia również sztuczka mnemotechniczna polecająca kolejnym przechodzeniu od wierzchołka trójkąta (poczynając od dowolnie ustalonego) do punktu przecięcia poprzecznej na boku (przedłużeniu) zawierającym ten punkt do kolejnego wierzchołka i wróceniu w ten sposób do punktu wyjścia:
skrótowo zapisywane zwykle jako ,
co pomaga w zapamiętaniu, które z odcinków winny znaleźć się w liczniku, a które w mianowniku:
.
Ostatnia równość jest inną postacią twierdzenia.
Dowód
Niech będzie przecięciem prostej równoległej do przechodzącej przez punkt z poprzeczną. Trójkąty i są podobne. Z twierdzenia Talesa:
czyli
Trójkąty i są podobne. Zatem jest:
czyli
Po pomnożeniu stronami otrzymanych równości prawdziwa jest równość
,
co kończy dowód. W przypadku, gdy wszystkie punkty leżą na przedłużeniach boków trójkąta, rozumowanie jest analogiczne.
Twierdzenie odwrotne
Twierdzenie odwrotne do twierdzenia Menelaosa również jest prawdziwe:
Jeżeli na bokach i trójkąta dane są punkty i , a na przedłużeniu boku punkt tak, że:
,
to punkty są współliniowe.
Analogicznie, gdy wszystkie punkty leżą na przedłużeniach odpowiednich boków.
Dowód
Dowód nie wprost: niech dla pewnych niewspółliniowych punktów zachodzi
(1)
oraz leżą na bokach trójkąta, zaś na prostej poza bokiem.
Wtedy można wybrać taki punkt , że są współliniowe. Wtedy z twierdzenia Menelaosa zachodzi
.
Zatem dla dwóch różnych punktów leżących na prostej poza odcinkiem zachodzi
,
co jest sprzeczne.
Dlatego jeżeli punkty spełniają równość (1), to są współliniowe. Gdy wszystkie trzy punkty leżą poza bokami trójkąta, to dowód jest analogiczny.
Twierdzenie Menelaosa dla czworościanu
Niech A', B', C', D' oznaczają punkty przecięcia pewnej płaszczyzny z krawędziami czworościanu ABCD leżące odpowiednio na odcinkach AB, BC, CD, DA. Wówczas zachodzi równość:
Dowód polega na zrzutowaniu wierzchołków czworościanu na przecinającą go płaszczyznę, skorzystania z podobieństwa par trójkątów prostokątnych złożonych z wierzchołków leżących na danej krawędzi, ich rzutów i punktu przecięcia krawędzi i płaszczyzny, a następnie pomnożenia uzyskanych równości tak by po jednej stronie uzyskać wyrażenie z tezy.
Twierdzenie odwrotne, mówiące że jeśli spełniona jest równość
,
to punkty A', B', C', D' leżą na jednej płaszczyźnie, jest również prawdziwe.
Zobacz też
twierdzenie Cevy
twierdzenie van Aubela
0 notes
Text
Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki Uniwersytetu Opolskiego
Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki Uniwersytetu Opolskiego (WMFiI UO) - jeden z 8 wydziałów Uniwersytetu Opolskiego powstały 1 września 2008 roku w wyniku reorganizacji Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii poprzez wydzielenie z jego struktur Instytutu Chemii i przekształcenia go w samodzielny Wydział Chemii. Kształci studentów na trzech podstawowych kierunkach zaliczanych do nauk ścisłych matematycznych, na studiach stacjonarnych oraz niestacjonarnych.
Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki jest jednostką interdyscyplinarną. W jego ramach znajdują się 2 instytuty. Aktualnie zatrudnionych jest 72 pracowników naukowo-dydaktycznych (z czego 8 na stanowisku profesora zwyczajnego, 12 na stanowisku profesora nadzwyczajnego ze stopniem doktora habilitowanego, 3 na stanowisku adiunkta ze stopniem doktora habilitowanego, 33 na stanowisku adiunkta ze stopniem doktora oraz 16 asystentów z tytułem magistra).
Najliczniejszą grupą pracowników naukowo-dydaktycznych jest 36 adiunktów. Wydział współpracuje również z emerytowanymi profesorami, których autorytet wspiera zarówno proces dydaktyczny, jak i przede wszystkim wymianę międzynarodową.
Według stanu na 2012 rok na wydziale studenci odbywają studia w ramach studiów pierwszego stopnia (licencjackich, a następnie studiów drugiego stopnia (magisterskich uzupełniających). Łącznie na wydziale studiuje 537 studentów, z czego 439 osób w ramach studiów dziennych i 98 osób w ramach studiów zaocznych. Kilkanaście osób odbywa studia doktoranckie w ramach Wydziałowego Studium Doktoranckiego.
Władze (2012-2016)
Dziekan: dr hab. Jacek Nikiel, prof. UO
Prodziekan ds. naukowych: dr hab. Wiesław Olchawa
Prodziekan ds. studentów: dr Jerzy Michael
Poczet dziekanów
Wydział Matematyczno-Fizyczny
1954-1961: dr doc. Rościsław Oniszczyk - matematyk
1961-1963: prof. dr hab. Andrzej Zięba - matematyk
Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii
1963-1967: prof. dr hab. Bogdan Sujak - fizyk (fizyka ciała stałego)
1967-1968: dr hab. Jan Biernat, prof. WSP w Opolu - chemik (polarografia)
1968-1972: dr doc. Adam Myślicki - fizyk (fizyka teoretyczna)
1972-1975: dr Mieczysław Piróg, prof. WSP w Opolu - fizyk (fizyki ciała stałego)
1976-1984: dr inż. Józef Pietrzykowski - technolog drewna
1984-1987: dr Mieczysław Piróg, prof. WSP w Opolu - fizyk (fizyki ciała stałego)
1987-1990: dr inż. Józef Pietrzykowski - technolog drewna
1990-1996: prof. dr hab. inż. Andrzej Gawdzik - chemik (inżynieria chemiczna)
1996-1999: prof. dr hab. inż. Witold Wacławek - chemik (monitoring środowiska)
1999-2002; dr hab. Józef Kusz, prof. UO - fizyk (fizyka doświadczalna)
2002-2008: prof. dr hab. Katarzyna Hałkowska - matematyk (algebra, logika)
Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki
od 2008 r.: dr hab. Jacek Nikiel, prof. UO - matematyk (topologia)
Kierunki kształcenia
Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UO prowadzi następujące kierunki i specjalności studiów:
Studia licencjackie i inżynierskie (3-letnie lub 3,5-letnie, pierwszego stopnia):
matematyka
matematyka finansowa
matematyka z zastosowaniami
modelowanie matematyczne i analiza danych
specjalność nauczycielska
informatyka
bazy danych
grafika komputerowa
fizyka
fizyka medyczna i biocybernetyka
nauczycielska: fizyka i matematyka
techniki i technologie informacyjne
Po ukończeniu studiów pierwszego stopnia studenci mogą kontynuować naukę na studiach magisterskich uzupełniających (1,5-letnie lub 2-letnie, drugiego stopnia):
matematyka
matematyka finansowa
matematyka stosowana
matematyka teoretyczna
modelowanie matematyczne i analiza danych
specjalność nauczycielska
informatyka
inżynieria internetowa
statystyka obliczeniowa
fizyka
fizyka medyczna
nauczycielska: fizyka i matematyka
Wydział prowadzi także studia doktoranckie (trzeciego stopnia) w następujących dziedzinach:
fizyka
matematyka
Ponadto Wydział oferuje studia podyplomowe w zakresie fizyki, matematyki i informatyki.
Wydział ma uprawnienia do nadawania następujących stopni naukowych
doktora nauk fizycznych w zakresie fizyki
doktora nauk matematycznych w zakresie matematyki
Główne kierunki działalności
Instytut Fizyki UO
spektroskopia atomowa
fizyka plazmy i astrofizyka
struktura elektronowa i atomowa fazy skondensowanej
fizyka teoretyczna; biofizyka
dydaktyka fizyki
Instytut Matematyki i Informatyki
ogólne systemy algebraiczne
logika matematyczna
zastosowania matematyki w fizyce i naukach technicznych
topologia ogólna
informatyka teoretyczna
teoria procesów stochastycznych
teoria grafów
zastosowania informatyki
Struktura organizacyjna
Instytut Matematyki i Informatyki
Dyrektor: dr hab. Wiesław Szwast, prof. UO
Zastępca: dr Zbigniew Lipiński
Zastępca: dr Piotr Urbaniec
Kontakt:
ul. Oleska 48, 45-052 Opole
www: www.math.uni.opole.pl
Instytut Matematyki i Informatyki UO dzieli się na 2 pracownie, 2 katedry, 5 zakłady:
Katedra Analizy Matematycznej
Kierownik: prof. dr hab. Tadeusz Nadzieja
Katedra Podstaw Matematyki
Kierownik: prof. dr hab. Janusz Czelakowski
Pracownia Dydaktyki
Kierownik: dr Jerzy Krawczyk
Pracownia Systemów Komputerowych
Kierownik: dr inż. Adam Czubak
Zakład Algebry
Kierownik: dr hab. Piotr Wojtylak, prof. UO
Zakład Informatyki
Kierownik: dr hab. Lidia Tendera, prof. UO
Zakład Matematyki Finansowej
Kierownik: dr hab. Zdzisław Suchanecki, prof. UO
Zakład Metod Stochastycznych
Kierownik: dr hab. Mariusz Michta, prof. UO
Zakład Topologii
Kierownik: dr hab. Jacek Nikiel, prof. UO
Instytut Fizyki
Dyrektor: prof. dr hab. Piotr Garbaczewski
Zastępca Dyrektora ds. kształcenia: dr Dariusz Man
Pełnomocnik Dyrektora ds. ogólnych: dr Roman Szatanik
Kontakt:
ul. Oleska 48, 45-052 Opole
www: www.fizyka.uni.opole.pl
Instytut Fizyki UO dzieli się na 3 katedry, 1 zakład i 8 pracowni::
Katedra Astrofizyki i Fizyki Teoretycznej
Kierownik: prof. dr hab. Piotr Garbaczewski
Zakład Fizyki Fazy Skondensowanej
Kierownik: dr hab. Kazimierz Biedrzycki, prof. UO
Katedra Spektroskopii Plazmy
Kierownik: prof. dr hab. Józef Musielok
Katedra Zastosowań Fizyki Jądrowej
Kierownik: prof. dr hab. inż. Jerzy Dryzek
Pracownia Dydaktyki Fizyki
Kierownik: dr Agnieszka Bartecka
I pracownia fizyczna
Koordynator dydaktyczny: dr Agnieszka Bartecka
II pracowania fizyczna
Koordynator dydaktyczny: dr Adam Bacławski
Pracownia specjalistyczna
Kierownik: dr Ewa Pawelec
Pracownia elektroniki
Kierownik: dr Ryszard Olchawa
Pracownia komputerowa
Koordynator dydaktyczny: dr Henryk Janus
Pracownia radioizotopowa
Koordynator dydaktyczny: prof. dr hab. inż. Jerzy Dryzek
Pracownia dydaktyki astronomii
Koordynator dydaktyczny: dr Włodzimierz Godłowski
Pracownia EPR
Kierownik: dr Dariusz Man
Adres
Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki
Uniwersytetu Opolskiego
ul. Oleska 48
45-052 Opole
Linki zewnętrzne
Oficjalna strona Wydziału Matematyki,Fizyki i Informatyki Uniwersytetu Opolskiego
Profil wydziału na stronie "Nauka Polska"
0 notes
Text
Burza magnetyczna
Oddziaływanie wiatru słonecznego na ziemskie pole magnetyczne
Burza magnetyczna – nagłe i intensywne zmiany pola magnetycznego Ziemi (magnetosfery). Zaburzenia te powodowane przez koronalne wyrzuty masy ze Słońca, powstające w czasie trwania rozbłysków (burz słonecznych), wywołują gwałtowne zmiany parametrów fizycznych wiatru słonecznego. Te z obłoków cząstek naładowanych, które przemieszczają sie w kierunku Ziemi, docierają tam przeważnie po 20-70 godzinach i natrafiają na ziemską magnetosferę. Powodują także istotne zmiany w jonosferze w czasie burzy magnetycznej, która może trwać około dwóch dni. Rozróżnia się początkową fazę dodatnią i następującą potem bardziej długotrwałą ujemną.
Największe odnotowane burze
Między 28 sierpnia a 2 września 1859 obserwowano na Słońcu liczne plamy, zaś 1 września - rozbłysk, który potem, jako pierwszą taką obserwację, opisano w czasopiśmie naukowym. Olbrzymi koronalny wyrzut masy (CME) skierowany w stronę Ziemi dotarł wtedy do naszej planety po zaledwie 18 godzinach, podczas gdy zwykle pojawia się w tej okolicy po 3 lub 4 dniach. 1 i 2 września zarejestrowano burzę magnetyczną, w czasie której zmiana składowej poziomej pola magnetycznego sięgnęła chwilowo 1600 nT (pomiary w obserwatorium Colaba w pobliżu Bombaju w Indiach); taki sam wynik uzyskano też rok przed początkiem ostatniej wojny w jednym z obserwatoriów europejskich.
Zmiany pola magnetycznego w czasie tej burzy indukowały napięcie elektryczne w liniach telegraficznych w Ameryce i Europie. Spowodowały one m.in. zapalenie się nasączonego substancją chemiczną papieru w telegrafie. Natomiast zorze polarne, zwykle widywane tylko w pobliżu biegunów, obserwowano wtedy daleko na południu (Hawaje, Meksyk, Kuba, Włochy).
Wydarzenie to przeszło do historii jako burza magnetyczna roku 1859, zaś na podstawie badań zmian obfitości związków chemicznych w rdzeniach lodowych wydobywanych w obszarach polarnych wiadomo także, że takie burze mogły zdarzać się również wcześniej.
Po roku 1859 podobne lub nieco mniej intensywne zaburzenia magnetyzmu zarejestrowano w latach 1921 i 1960. Zakłóciły one m.in. odbiór transmisji i audycji radiowych na całym świecie.
13 marca 1989 burza magnetyczna spowodowała wyłączenie sieci energetycznej w Quebec w Kanadzie w efekcie kaskadowego zadziałania zabezpieczeń. Awaria ta przez 9 godzin uniemożlwiała korzystanie z energii elektrycznej 6 milionom mieszkańców regionu i miała poważne skutki ekonomiczne. Burzy tej towarzyszyły zorze widoczne daleko na południu, na przykład w Teksasie. Koronalny wyrzut masy, będący przyczyną tych zaburzeń, zarejestrowano 9 marca 1989 roku.
W sierpniu 1989 inna burza zakłóciła działanie komputerów, powodując wstrzymanie handlu na giełdzie w Toronto.
Potencjalne zagrożenie
W raporcie National Research Council of the National Academies of Sciences (Amerykańska Akademia Nauk) naukowcy ostrzegają, iż podobna burza, jak ta z roku 1859, dzisiaj mogłaby spowodować globalną katastrofę. W marcu 1989 roku wytworzony w początkowej fazie burzy impuls w sieci energetycznej spowodował np. zniszczenie transformatora wysokiego napięcia i jak do tej pory było to jedno z dwóch takich zdarzeń.
Według analizy, która odbyła się w 2008 roku, nieco większa burza od tej z maja 1921 roku, zniszczyłaby w samych Stanach Zjednoczonych ok. 350 transformatorów i lokalnych stacji elektroenergetycznych, dostarczających energii dla 130 milionów osób, co jednak nie wydarzyło się w roku 1989. Zjawiska te miały podobne natężenie; porównaj dane współczesne z.
Sieci energetyczne w Europie są ze sobą mocno powiązane, a mimo to podobne awarie w tej części świata się nie zdarzają. Obawy przed przeciążeniem jakiegoś "oczka" sieci powodującego kolejne usterki są jednak wciąż duże. Koszty związane z brakiem reakcji operatorów systemu energetycznego mogłyby być ogromne, ponieważ jeden spalony transformator powoduje przerwę w funkcjonowaniu systemu, zaś czas produkcji nowego (na zamówienie) wynosi ok. 12 miesięcy. Pisanie w podobnym kontekście o burzy o tak dużym natężeniu, jak tej z 1859 roku, która mogłaby zniszczyć cały system energetyczny krajów uprzemysłowionych, jest kwestią kontrowersyjną, jakkolwiek funkcjonowanie systemu nie powinno być beztrosko pozostawiane działaniu promieni kosmicznych.
Obecnie istnieje globalny system wczesnego ostrzegania przed rozbłyskami słonecznymi (np. satelity SOHO, SDO, GOES). Przed skutkami tych emisji można sieci chronić głównie wyłączeniami oraz zmieniając napięcie przez podłączenie w miarę możliwości sfazowanej zawady w postaci kondensatora; . Z systemu korzystają np. amerykańskie badania geologiczne i energetyka. Zupełnie inną kwestią jest sprawność działania służb miejskich w czasie zaciemnień i możliwość korzystania z własnych źródeł energii (takie generatory są w każdym warszawskim wysokościowcu), jak również sprawność administracji w dużych osiedlach, w których budynki nie mają własnych mini-elektrowni.
Zobacz też
Burza magnetyczna roku 1859
Nagłe zakłócenia jonosferyczne
0 notes
Text
Enceladus (księżyc)
Enceladus (Saturn II) – jeden z księżyców Saturna, odkryty w 1789 roku przez Williama Herschela. Jego nazwa pochodzi od Enkeladosa, jednego z gigantów w mitologii greckiej, który został przygnieciony przez Zeusa wyspą Sycylią.
Odkrycie
Został odkryty wraz z Mimasem w 1789 roku przez W. Herschela, słynnego odkrywcę Urana. Nastąpiło to aż 105 lat po odkryciu Tetydy i Dione.
Kształt i rozmiary
Porównanie wielkości Enceladusa i Wysp Brytyjskich
Enceladus jest stosunkowo niewielkim satelitą. Jego średnica wynosi około 500 kilometrów, czyli siedem razy mniej niż średnica ziemskiego Księżyca. Jego powierzchnia całkowita przekracza 800 tysięcy km², czyli jest ponad dwa razy większa niż powierzchnia Polski.
Pod względem masy i średnicy Enceladus jest szóstym co do wielkości satelitą Saturna po Tytanie, Rei, Japecie, Dione i Tetydzie. Z drugiej strony, jest jednym z najmniejszych satelitów Saturna o regularnym, sferycznym kształcie, ponieważ wszystkie mniejsze księżyce z wyjątkiem Mimasa mają nieregularny kształt. Dokładniej, Enceladus ma kształt spłaszczonej elipsoidy o rozmiarach, obliczonych na podstawie zdjęć wykonanych przez sondę Cassini, 513 na 503 na 497 km.
Budowa i powierzchnia
Enceladus jest księżycem lodowym, zbudowanym w znacznym stopniu z lodu. Jego powierzchnia jest stosunkowo młoda, bogata w twory takie jak kratery, gładkie równiny oraz rozległe szczeliny i grzbiety. Przypuszcza się, że ukształtowała się ok. 100 milionów lat temu wskutek wydobywania się wody z wnętrza księżyca. Pokrywający ją świeży, czysty lód sprawia, że Enceladus ma największe albedo ze wszystkich obiektów w Układzie Słonecznym - odbija on ponad 99% padającego nań światła. Niewielka ilość pochłanianej energii słonecznej powoduje, że temperatura powierzchni tego księżyca wynosi w południe zaledwie -198°C. Mimo to na tym niewielkim księżycu występują aktywne lodowe wulkany lub gejzery.
Rozmiary Enceladusa nie są na tyle duże, by zachodzące w jego wnętrzu reakcje rozpadu pierwiastków promieniotwórczych mogły obecnie dostarczać znaczące ilości energii. Jednak występujące na powierzchni księżyca pęknięcia, szczeliny i inne deformacje terenu świadczą, że zachodzą na nim złożone zjawiska tektoniczne, pomimo że jego wnętrze powinno ostygnąć już dawno temu. Źródłem ciepła może być tutaj grzanie pływowe, wynikające z istnienia rezonansu orbitalnego Enceladusa z innym księżycem, Dione, w stosunku 1:2.
Badania Enceladusa
Zdjęcie z sondy Cassini 14 lipca 2005. Zdjęcie zostało sztucznie pokolorowane, żeby uwidocznić aktywny obszar tzw. tygrysich pasów na południowej półkuli
Przeloty sondy Cassini 17 lutego i 9 marca 2005 pozwoliły zbliżyć się odpowiednio na 1167 i 500 km, odkrywając jednocześnie cienką atmosferę w rejonie bieguna południowego i rejestrując tysiące cząsteczek kosmicznego pyłu wokół satelity. Podczas bliskiego przelotu sondy 9 marca 2005, wykonano bardzo szczegółowe zdjęcia, pokazujące wielką różnorodność jego powierzchni. Było to jak do tej pory największe zbliżenie podczas czteroletniej misji Cassiniego. Zdjęcia te mogą pomóc w odtworzeniu sekwencji procesów geologicznych, które zachodziły na powierzchni księżyca przez miliony lat. Enceladus tak zainteresował naukowców, że zdecydowali się skorygować trasę Cassiniego w taki sposób, aby także podczas następnego przelotu (14 lipca 2005) sonda zbliżyła się do księżyca na odległość zaledwie 175 km.
W trakcie lipcowego zbliżenia sonda wykryła na południowym biegunie księżyca miejsce cieplejsze aż o kilkadziesiąt stopni od obszarów okołorównikowych. Analiza zdjęć uzyskanych z sondy Cassini potwierdziła istnienie w tym miejscu lodowego wulkanu. Modele wnętrza księżyca, wyjaśniające jego aktywność sugerują, że na Enceladusie płynna woda może znajdować się zaledwie kilka metrów pod powierzchnią lodu w postaci niewielkich zbiorników, które uwalniają swą zawartość podobnie jak ziemskie gejzery. W związku z tym niektórzy uczeni uważają, że na tym księżycu mogą istnieć warunki do powstania organizmów żywych.
Inna hipoteza sugerowała, że źródłem wyrzucanej z powierzchni księżyca pary i kryształków lodu może być tarcie o siebie bloków lodowych, wywołane przez siły pływowe pochodzące od Saturna. Lotny materiał miał sublimować, kiedy siły pływowe otwierają szczeliny w obszarze "tygrysich pasów". Jeżeli hipoteza ta byłaby prawdziwa, oznaczałoby to, że lodowa skorupa Enceladusa ma wszędzie grubość kilku kilometrów, ale pod nią musi znajdować się ocean wody umożliwiający na tyle silne ruchy skorupy, by wywołać jej pęknięcia. Okazało się jednak, że aktywność kriowulkaniczna nie zmienia się zgodnie z tym modelem.
Gejzery
Zjawisko kriowulkanizmu. Widoczne smugi to materia wyrzucana ponad powierzchnię satelity.
Gejzery na Enceladusie są źródłem co najmniej większości materii pierścienia E Saturna. Materia taka opada na planetę w ciągu najwyżej kilku tysięcy lat, co dowodzi aktywności księżyca, choć możliwe jest też, że pierścień jest zasilany również odłamkami powstałymi podczas zderzeń księżyców z niewielkimi meteoroidami. Gejzery wyrzucają cząsteczki lodu z prędkością ok. 400 m/s, 1500 km ponad powierzchnię Enceladusa. Ich rozmiary są bardzo niewielkie, porównywalne z grubością ludzkiego włosa. Sonda Cassini stwierdziła istnienie dwóch rodzajów tych cząsteczek. Jeden to czysty lód wodny, a drugi to lód wymieszany z innymi substancjami (w tym z solami). Z obserwacji struktury księżyca wynika, że czysty lód pochodzi z powierzchni, a ten zabrudzony z wnętrza satelity.
W 2011 roku badania prowadzone przez Kosmiczne Obserwatorium Herschela dowiodły, że woda wyrzucana z powierzchni księżyca tworzy olbrzymi pierścień pary wodnej wokół Saturna. Odkrycie to identyfikuje źródło wody górnych warstw atmosfery Saturna. W ten sposób Enceladus stał się jedynym znanym księżycem w Układzie Słonecznym, o którym wiadomo, że wpływa na skład chemiczny planety, wokół której krąży. Para wodna jest wrzucana poprzez sieć dżetów zlokalizowanych wokół południowego bieguna księżyca. Jej ilość szacuje się na około 250 kg/s.
Tektonika
Dokładniejsze obserwacje obszaru "tygrysich pasów" ukazały, że są to struktury zaskakująco podobne do grzbietów oceanicznych na Ziemi. Oprócz charakterystycznej "schodkowej" struktury, tworzonej przez strefy spreadingu i uskoki transformujące zaobserowano także porzucone ryfty i pasujące do siebie części struktur powierzchniowych, rozdzielone przez "tygrysie pasy". Te obserwacje sugerują, że na księżycu zachodzą procesy rozrostu lodowej skorupy, jednak w odróżnieniu od ziemskiego spreadingu, jest to proces asymetryczny.
Zobacz też
ukształtowanie powierzchni Enceladusa
chronologiczny wykaz odkryć planet, planet karłowatych i ich księżyców w Układzie Słonecznym
Linki zewnętrzne
Nineplanets.pl - Enceladus (ang.)
Scientific American - Enceladus: Secrets of Saturn's Strangest Moon (Świat Nauki, 2009/1 (209), Carolyn Porco "Niespokojny świat Enceladusa", s. 26-35)
Księżyce Saturna - Enceladus
APOD 2009 November 24 - Cassini Flyby Shows Enceladus Venting (ang.)
0 notes
Text
Naturalny satelita
Naturalny satelita (księżyc) – ciało niebieskie pochodzenia naturalnego, obiegające planetę, planetę karłowatą lub planetoidę. Słowo „Księżyc” pisane wielką literą oznacza naturalnego satelitę Ziemi.
Ściśle rzecz biorąc planeta i jej księżyce krążą wokół wspólnego środka masy. Tradycyjnie tylko największy obiekt z takiego układu jest nazywany planetą, lecz w przypadku planety i księżyca o zbliżonych rozmiarach mówi się czasem o planetach podwójnych (układ Ziemia-Księżyc) lub podwójnych planetoidach. Analogicznie układ Pluton−Charon może być określany jako podwójna planeta karłowata.
W Układzie Słonecznym dotychczas odkryto 176 naturalnych satelitów planet (wliczając ziemski Księżyc). Duże gazowe olbrzymy posiadają rozbudowane systemy satelitów, Merkury i Wenus nie mają księżyców, Mars ma dwa niewielkie księżyce, Ziemia ma jeden duży księżyc. Najprawdopodobniej wiele innych krąży wokół planet w układach pozasłonecznych. Księżyce planet pozasłonecznych nazywane są egzoksiężycami.
Księżyce mają również trzy z pięciu planet karłowatych: Pluton ma pięć księżyców – jeden duży i cztery znacznie mniejsze, Haumea – dwa księżyce, Eris – jeden księżyc.
Pochodzenie księżyców
Ze względu na orbitę księżyce dzieli się na regularne i nieregularne. Podział ten ma przypuszczalnie związek z pochodzeniem tych obiektów. Księżyce regularne krążą w tę samą stronę, w którą planeta obiega Słońce, po orbitach prawie kołowych, położonych blisko płaszczyzny równika planety. Przeważa pogląd, że powstały w wyniku kondensacji tego samego dysku protoplanetarnego, z którego uformowała się planeta, wokół której krąży dany księżyc.
Księżyce nieregularne krążą po orbitach nie leżących w płaszczyźnie obrotu planety. Ich orbity są wydłużone i zazwyczaj są znacznie oddalone od planety. Orbity te określane są czasami jako chaotyczne. Satelity te są przeważnie niewielkie. Istotnym wyjątkiem jest bardzo duży księżyc Neptuna, Tryton, który krąży przeciwnie do ruchu obrotowego planety. Przypuszcza się, że księżyce te są przechwyconymi przez planetę obcymi obiektami. Istnieje kilka hipotez opisujących różne mechanizmy przechwytywania. Podczas przechwytywania musi nastąpić utrata części energii przechwytywanego ciała. Może to nastąpić w wyniku oporu aerodynamicznego w atmosferze planety, szczególnie, gdy jest ona młoda i otoczka gazowa ma duże rozmiary. Utrata energii może nastąpić także w dysku protoplanetarnym, na skutek zderzeń z drobnymi obiektami, zderzenia z większym ciałem i rozbicia, lub wskutek oddziaływania grawitacyjnego trzech ciał, z których jedno przejmuje nadmiar pędu drugiego i opuszcza otoczenie planety (trzeciego ciała).
Jedna z hipotez powstania Księżyca Ziemi, obecnie uważana za najpewniejszą, głosi, że powstał on w wyniku uderzenia w proto-Ziemię innej protoplanety. Księżyc utworzyła materia obu obiektów, wyrzucona na orbitę dookoła Ziemi.
Ponieważ większość księżyców jest znana tylko z obserwacji z dużej odległości (z Ziemi), hipotezy dotyczące ich pochodzenia zwykle trudno zweryfikować.
Charakterystyka fizyczna
Większość księżyców Układu Słonecznego charakteryzuje obrót synchroniczny względem ich planet macierzystych; wyjątkiem jest satelita Saturna − Hyperion, który obraca się chaotycznie z powodu mnogości zewnętrznych obiektów wpływających na jego ruch. Żaden z księżyców nie ma swoich własnych księżyców; siły pływowe planety powodują, że orbity wokół księżyców są niestabilne. Dwa księżyce mają jednak towarzyszy w dwóch punktach Lagrange'a położonych na orbicie (satelity Saturna: Tetyda i Dione).
Odkrycie księżyca planetoidy (243) Ida, Daktyla, zapoczątkowało serię coraz częstszych odkryć księżyców planetoid. Niektóre z nich, jak na przykład Antiope, to podwójne planetoidy, z dwoma składnikami porównywalnej wielkości. Natomiast 2001 SN263 okazała się być planetoidą potrójną.
Budowa wewnętrzna
Księżyc Ziemi oraz dwa księżyce Jowisza – Io i Europa są ciałami o budowie podobnej do planet skalistych, złożonymi głównie z krzemianów. Pozostałe duże i średniej wielkości księżyce planet zewnętrznych określa się jako księżyce lodowe, ponieważ lód stanowi znaczną część ich masy. Duże księżyce mają kształt bliski kulistemu (są w równowadze hydrostatycznej) i mogą -nie muszą- mieć wnętrze podzielone na warstwy o różnej gęstości: skorupę, płaszcz i jądro. Tylko jeden księżyc, Ganimedes, posiada własne dipolowe pole magnetyczne i małą magnetosferę, "zanurzoną" w magnetosferze Jowisza.
Najmniejsze księżyce planet mają ukształtowanie powierzchni podobne do planetoid. Przypuszczalnie dotyczy to również budowy wewnętrznej.
Księżyce w Układzie Słonecznym
Największe księżyce w naszym układzie planetarnym to satelita Ziemi – Księżyc, księżyce galileuszowe Jowisza: Io, Europa, Ganimedes i Kallisto, satelita Saturna – Tytan oraz księżyc Neptuna – Tryton; wszystkie one mają powyżej 2500 km średnicy.
Tabela poniżej wymienia księżyce Układu Słonecznego w kolejności rosnącej średnicy; w dodatkowej kolumnie dla porównania przedstawione są też ważniejsze planetoidy, planety i obiekty pasa Kuipera.
Ciekawostki
Nazwa księżyc w języku polskim wzięła się od „syna księcia”. W dawnych czasach, w średniowiecznej Polsce, nazywano syna imieniem ojca i dodawano przyrostek „yc”, np. syn Kazimierza, Kazimierzyc. Ziemię uważano za księcia, a księżyc był jego „synem”.
Poza księżycami planet znanych jest ok. 230 księżyców planetoid, czyli planetoid krążących wokół innych planetoid.
Zobacz też
księżyce planet w Układzie Słonecznym
lista ciał planetarnych w Układzie Słonecznym
księżyce Marsa
księżyce Jowisza
księżyce Saturna
księżyce Urana
księżyce Neptuna
księżyce Plutona
obiekt koorbitalny
Linki zewnętrzne
Księżyce Jowisza
Dane dotyczące księżyców Jowisza
Nowe księżyce Jowisza (odkryte w 2000)
Nowe księżyce Jowisza (odkryte w 2002)
Nowe księżyce Jowisza (odkryte w 2003)
Księżyce Saturna
Nowe księżyce Saturna (odkryte w 2000)
Nowe księżyce Saturna (odkryte w 2003)
Nowe księżyce Saturna (odkryte w 2005)
Księżyce Urana
Nowe księżyce Urana (odkryte w 2003)
Księżyce Neptuna
Nowy księżyc Neptuna (odkryty w 2003)
Księżyce Plutona
Nowe księżyce Plutona (odkryte w 2005)
Nazwy nowych księżyców Plutona
Wszystkie księżyce
Strona Scotta Shepparda
JPL's Solar System Dynamics
janus.astro.umd.edu
Nine Planets
0 notes
Text
Biegun magnetyczny
Wskazania igły kompasu w pobliżu biegunów magnesu
Biegun magnetyczny - pojęcie używane w dwojakim znaczeniu:
w geografii, dla określenia miejsca na powierzchni Ziemi, w którym linie pola magnetycznego Ziemi tworzą kąt 90° z powierzchnią;
w początkowym etapie nauczania fizyki, w celu wyjaśnienia oddziaływania magnesów. Pojęcie to nie jest w fizyce sprecyzowane dokładnie.
Biegun magnetyczny w fizyce
Najpowszechniej używana jest następująca definicja:
Biegun magnetyczny to miejsce igły magnetycznej, magnesu trwałego lub elektromagnesu, w którym natężenie pola magnetycznego ma największą wartość.
Igła magnetyczna ma dwa bieguny. Umieszczona w stałym polu magnetycznym ustawia się zgodnie z kierunkiem linii pola. W polu magnetycznym Ziemi jest to w przybliżeniu (na większości powierzchni Ziemi) kierunek zgodny z kierunkiem południków. W związku z tym końce igły nazywa się północnym (N) i południowym (S) – północnym jest koniec wskazujący geograficzny kierunek północny, południowym zaś koniec wskazujący geograficzne południe. Nazwy te w oczywisty sposób rozciągnięto na wszelkie magnesy, określając odpowiednio ich bieguny jako północne i południowe.
Analogicznie do prawa elektrostatyki, można sformułować prawo Coulomba dla magnetostatyki, opisujące oddziaływanie dwóch biegunów, jednak między tymi dwiema dziedzinami zachodzi istotna różnica. Wszystkie znane źródła pola magnetycznego posiadają parę biegunów magnetycznych - północny i południowy (dipol magnetyczny). Nie jest możliwe ich fizyczne rozdzielenie; przecięcie magnesu o dwóch biegunach tworzy dwa nowe magnesy, każdy o dwóch biegunach.
Monopol magnetyczny (pojedynczy biegun N lub S) pojawia się jako cząstka w niektórych teoriach fizycznych, jednak nie został on nigdy zaobserwowany.
Biegun magnetyczny w geografii
Podobnie jak w przypadku ładunków elektrycznych, bieguny magnetyczne jednoimienne odpychają się, a różnoimienne przyciągają. Wynika stąd na pozór paradoksalny wniosek - skoro igła ustawia się swym biegunem północnym na północ, to w rejonie północnego bieguna geograficznego Ziemi znajduje się południowy biegun "ziemskiego magnesu" (i odwrotnie, koło południowego bieguna geograficznego - magnetyczny "biegun północny").
Aby uniknąć nieporozumień i mieszania pojęć, w geografii i geofizyce nie określa się biegunów ziemskiego pola magnetycznego nazwami fizycznymi, a tylko geograficznymi. Tak więc biegun magnetyczny półkuli północnej nazywa się północnym, a biegun magnetyczny półkuli południowej południowym, mimo że "fizycznie" winny być nazywane akurat odwrotnie.
Zobacz też
Ziemskie pole magnetyczne
Biegun geomagnetyczny
Biegun geograficzny
Monopol magnetyczny
0 notes
Text
Planetoida podwójna
Planetoida podwójna – ciało niebieskie, składające się z dwóch związanych ze sobą siłami grawitacyjnymi planetoid o porównywalnych rozmiarach. Obiegają one wspólny środek masy układu. Jeśli któryś ze składników układu jest znacznie mniejszy od drugiego, należy określać go raczej mianem księżyca planetoidy.
Na podstawie obserwacji prawie stu planetoid podwójnych, grupa astronomów pod kierownictwem Petra Praveca z Instytutu Astronomicznego w Ondrejovie wykazała, że głównym procesem prowadzącym do powstawania planetoid podwójnych jest efekt YORP. Efekt ten w pewnych okolicznościach może prowadzić do rozpędzenia prędkości rotacji do dużej wartości. W zależności od gęstości planetoidy, gdy jej prędkość rotacji dojdzie do około 2 do 4 godzin ciało to może ulec podziałowi. W przypadku planetoid o średnicy około 10 kilometrów efekt YORP może doprowadzić do podziału w czasie kilku bądź kilkunastu milionów lat.
Po podziale orbity nowych ciał są chaotyczne. Z czasem jednak mniejszy obiekt zaczyna podbierać energię rotacyjną większego ciała. Powoduje to wolniejszą rotację większego obiektu oraz poszerzenie orbity mniejszego obiektu. W efekcie w niektórych wypadkach dochodzi do rozerwania takiego układu i podziału na dwie niezależne planetoidy.
Z tych samych obserwacji wynika, że część układów podwójnych zawiera jeszcze trzecie, małe ciało. Obecnie nie wiadomo jeszcze czy powstaje ono drogą kolejnych podziałów, czy też jest przechwytywane z zewnątrz.
Planetoidy podwójne można znaleźć właściwie w każdej grupie planetoid w Układzie Słonecznym:
planetoidy pasa głównego: (90) Antiope i S/2000 (90) 1,
trojańczycy: (617) Patroclus i Menoetius,
obiekty dysku rozproszonego: (48639) 1995 TL8 i S/2002 (48639) 1,
planetoidy bliskie Ziemi: (69230) Hermes.
Zobacz też
lista ponumerowanych planetoid
lista planetoid z księżycami
planeta podwójna
Bibliografia
Arkadiusz Olech. Skąd się biorą planetoidy podwójne?. „Cyrqlarz”. 201, s. 4, 3 listopada 2010. Warszawa: PKiM.
0 notes
Text
Tryton (księżyc)
Tryton (Neptun I, gr. Τρίτων) – największy księżyc Neptuna. Został odkryty przez Williama Lassella 10 października 1846 roku, zaledwie 17 dni po odkryciu samej planety. Jest siódmym księżycem Neptuna licząc od powierzchni planety macierzystej. Nazwa pochodzi z mitologii greckiej. Tryton był synem Posejdona, greckiego odpowiednika rzymskiego Neptuna.
Orbita
Tryton jest jedynym dużym księżycem w Układzie Słonecznym, który porusza się ruchem wstecznym wokół swojej planety (nachylenie orbity do równika planety wynosi 157°). Taki ruch wyklucza powstanie księżyca w tym samym rejonie dysku planetarnego, co planeta, wokół której krąży. Tryton musiał więc być obiektem przechwyconym przez pole grawitacyjne Neptuna, najprawdopodobniej z pasa Kuipera. Średnia odległość od planety wynosi 354,8 tys. km i jest bardzo podobna do odległości Księżyca od Ziemi. Tryton powoli zbliża się do Neptuna i za 1,4 do 3,6 miliarda lat najprawdopodobniej zderzy się z planetą bądź rozpadnie się na niewielkie fragmenty, tworząc system pierścieni o wielkości porównywalnej z tymi posiadanymi przez Saturna.
Konsekwencje przechwycenia
Przechwycenie Trytona może tłumaczyć kształt orbity Nereidy, krążącej dalej od planety niż sam Tryton, po orbicie o największym mimośrodzie spośród wszystkich znanych księżyców w Układzie Słonecznym. Sam Tryton obecnie porusza się po orbicie prawie idealnie kołowej, ale tak zapewne nie było w przeszłości. Po przechwyceniu jego orbita przecinała orbity regularnych księżyców i oddziaływał z nimi grawitacyjnie, wytrącając Nereidę na obecną orbitę i przypuszczalnie powodując także zmiany orbit księżyców krążących bliżej Neptuna.
Charakterystyka fizyczna
Powierzchnia i cienka atmosfera Trytona - wizja artystyczna (ESO)
Średnia gęstość Trytona wynosi ok. 2,07 g/cm³; składa się on prawdopodobnie w 25% z wody (w postaci lodu) i w 75% z materiału skalnego. Tak duża zawartość lodu pozwala zaliczyć go do księżyców lodowych. Na powierzchni Trytona panują jedne z najniższych temperatur ze wszystkich zaobserwowanych na powierzchni ciał Układu Słonecznego: temperatura w okolicach południowego bieguna tego księżyca wynosi 35,6 K. Mimo to Tryton jest aktywny geologicznie. Voyager 2 zaobserwował kriowulkany, wyrzucające 8 km ponad powierzchnię płynny azot, pył i metan. Za aktywność kriowulkaniczną odpowiedzialne są prawdopodobnie zmiany pór roku. Gdy zwiększa się kąt, pod jakim powierzchnia Trytona jest oświetlana przez Słońce, więcej światła przenika warstwę azotowego lodu i jest absorbowane przez materię leżącą poniżej. Część azotu przechodzi ze stanu stałego w ciekły i zostaje wyrzucona ponad powierzchnię. Satelita posiada także cienką atmosferę zbudowaną przede wszystkim z azotu, z niewielką domieszką metanu. Ciśnienie atmosferyczne wynosi zaledwie ok. 1 Pa.
Pory roku
Ponieważ oś obrotu Trytona jest ustawiona pod kątem 157° w stosunku do osi obrotu Neptuna i pod kątem 130° stopni do płaszczyzny orbity Neptuna, jeden z biegunów jest zwrócony cały czas w stronę Słońca. Gdy Neptun porusza się wokół Słońca co 82 lata bieguny zamieniają się pozycjami, co skutkuje radykalnymi sezonowymi zmianami, za każdym razem gdy zmienia się biegun oświetlany przez promienie słoneczne. Nakładając na to zmiany orbity i osi obrotu co 700 lat spotykamy wyjątkowo ciepłe okresy. Ostatnie takie „wielkie lato” nastąpiło w 2007 roku. W czasie przelotu Voyagera 2 w kierunku Słońca zwrócony był południowy biegun Trytona. Zdjęcia z tego przelotu pokazały czapę polarną złożoną z zamarzniętego azotu i metanu, pokrywającą prawie całą południową półkulę. Ciśnienie atmosferyczne było równe ok. 1,4 Pa. W 1998 roku, wykorzystując zakrycie przez Trytona odległej gwiazdy, stwierdzono, że gęstość atmosfery podwoiła się, co może sugerować, że czapa polarna powoli sublimuje. Pomiary wykonane w 2010 roku dzięki teleskopowi VLT wskazują, że ciśnienie wzrosło do wartości 4,0-6,5 Pa. Z innych badań wynika, że azotowy lód nie wyparowuje, tylko z bieguna może migrować w kierunku równika[potrzebne źródło">.
Geologia
Tryton jest bardzo podobny pod względem wielkości do Plutona. Przypuszcza się, że także pod względem budowy i składu chemicznego są podobne do siebie. Ponieważ Tryton został przechwycony przez Neptuna sugeruje się, że oba ciała powstały w tych samych rejonach Układu Słonecznego. Badania trajektorii lotu sondy Voyager 2 pokazują, że wnętrze Trytona musi być zbudowane w dużej części z materiału skalnego, najprawdopodobniej z dużym metalicznym jądrem. Skupione jest w nim 2/3 całej masy satelity, co jest rzadko spotykane wśród innych księżyców; tak duże jądro posiadają tylko Io i Europa. Powierzchnia jest pokryta w większości zestalonym azotem z domieszkami suchego lodu, lodu wodnego, a także tlenku węgla i metanu w stanie stałym. Dzięki temu powierzchnia bardzo dobrze odbija światło słoneczne, od 60 do 95%.
Topografia
Powierzchnia Trytona jest równa 4,5% powierzchni Ziemi (liczonej wraz z oceanami). Na powierzchni występują obszary o różnej gęstości, od 2,07 do 2,3 g/cm³. Charakterystyczne dla Trytona są tereny kantalupowe, przypominające swym wyglądem skórkę melona. Struktury te można dostrzec na szerokości np. 0°-30°N. Tę cechę posiadają m.in. tereny noszące nazwę Bubembe Regio oraz Monad Regio położone na północy Trytona. Innymi charakterystycznymi formacjami są bruzdy liczące sobie kilkaset kilometrów. Na powierzchni Trytona sklasyfikowano ich 12. Przykładem takiej struktury jest Yasu Sulci czy Lo Sulci.
Bruzdy są charakterystycznymi strukturami geologicznymi Trytona. Oprócz Lo Sulci sklasyfikowano ich jeszcze 11.
Atmosfera
Tryton jest jednym z niewielu aktywnych geologicznie księżyców w Układzie Słonecznym. Skutkiem tej aktywności jest obecność w atmosferze Trytona takich gazów jak amoniak, metan i dwutlenek węgla. Pierwszy raz atmosfera księżyca została zbadana w 1989 roku przez sondę Voyager 2. Wykonane w 2010 roku pomiary z wykorzystaniem spektrografu pasma podczerwonego CRIRES pozwoliły na dokładny wgląd w aktualny stan atmosfery Trytona.
Choć otrzymane wyniki istotnie się różnią nie oznacza to błędu w poprzednich pomiarach. Różnice te mogą wynikać z występujących na Trytonie pór roku, trwających po 40 lat ziemskich. Obecne pomiary miały miejsce, gdy na południowej półkuli księżyca panuje lato, natomiast przelot Voyagera miał miejsce późną wiosną. Wyniki nowych badań wskazują, że ciśnienie atmosferyczne wynosi obecnie na Trytonie 4,0-6,5 Pa, a nie 1,4 Pa jak zmierzył tę wartość Voyager. Potwierdza to hipotezę, zgodnie z którą latem dodatkowo zasila atmosferę sublimacja gazów takich, jak dwutlenek węgla czy metan, których w 2001 roku wykryto znacznie więcej niż przed 20 laty. Z przeprowadzonych badań wynika też, że stężenie dwutlenku węgla jest wyższe w górnych warstwach atmosfery niż przy powierzchni. Obecność pór roku potwierdziły w kwietniu 2010 roku badania preprowadzone przy użyciu teleskopu VLT. W momencie obserwacji na księżycu panowało lato, które rozpoczęło się w roku 2000.
Badania Trytona
Jedyną sondą, która dotarła do Neptuna i Trytona, był Voyager 2. Trajektorię sondy zaplanowano tak, by przeleciała blisko księżyca, co w konsekwencji doprowadziło do wyrzucenia sondy poza płaszczyznę ekliptyki. W efekcie przelotu uzyskano wiele fascynujących zdjęć, zwłaszcza południowej półkuli Trytona. Do dziś nie mamy prawie żadnych informacji o północnych rejonach tego fascynującego świata.
Istniały plany wysłania przez NASA w 2016 roku sondy kosmicznej w kierunku Neptuna, z lądownikiem który wylądowałby na Trytonie. Projekt sondy był bardzo ambitny i zakładał wykorzystanie napędu nuklearnego, z którym i tak dotarcie do celu trwałoby 8-12 lat. Został jednak wykreślony z listy misji planowanych przez NASA do roku 2035.
Zobacz też
księżyce Neptuna – zestawienie podstawowych danych
ukształtowanie powierzchni Trytona
chronologiczny wykaz odkryć planet, planet karłowatych i ich księżyców w Układzie Słonecznym
Linki zewnętrzne
Astronomia dla każdego – Tryton
0 notes
Text
Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
Budynek Wydziału
Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej działa pod tą nazwą od 1 października 2001 r, po przemianowaniu Wydziału Matematyki i Fizyki, który został utworzony 1 lutego 1989 roku w wyniku przekształcenia się Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii w dwa odrębne Wydziały. Jednak zarówno matematyka jak i fizyka rozwijały się, od momentu powstania Uniwersytetu, w ramach Wydziału Przyrodniczego.
Dorobek naukowy
W ciągu 54 lat istnienia Wydziału dyplomy ukończenia studiów otrzymało ponad 3500 osób z matematyki i ponad 1800 osób z fizyki, obronionych zostało ponad 350 prac doktorskich, przeprowadzono 50 przewodów habilitacyjnych (22 z matematyki i 28 z fizyki). Badania naukowe prowadzone na Wydziale realizowane są w ramach 18 grantów indywidualnych (14 na fizyce i 4 na matematyce), badań statutowych oraz badań własnych.
W minionym 54-leciu Wydział Matematyki i Fizyki wzbogacał się o obiekty dydaktyczne i pracownie naukowe. Obecnie wydział mieści się w czterech budynkach. Jeden z najstarszych budynków na miasteczku akademickim tzw. Stara Fizyka został wybudowany w latach 1952-54, pozostałe trzy budynki są młodsze. Fizykę Średnią wybudowano w 1972, a wieżowiec w 1975. Budynek Instytutu Informatyki oddano do użytku w 2012.
Na Wydziale Matematyki, Fizyki i Informatyki zatrudnionych jest 25 profesorów tytularnych (16 w IF i 9 w IM ), 8 profesorów UMCS (3 w IF i 5 w IM), 10 doktorów habilitowanych (8 w IF i 2 w IM), 58 adiunktów (35 w IF i 23 w IM), 8 wykładowców lub starszych wykładowców, 43 asystentów, 75 pracowników inżynieryjno-technicznych i 7 prac. administracyjnych.
Historia
Na Wydziale Przyrodniczym zajęcia prowadzone były w siedmiu sekcjach:
matematyczno-fizycznej
biologicznej
chemicznej
geograficznej
filozoficzno-psychologicznej
antropologiczno-etnograficznej
pedagogicznej
9 lutego 1945 roku odbyło się pierwsze uroczyste ślubowanie studentów, a 27 lipca 1945 roku uroczyste zakończenie pierwszego roku akademickiego. Wydział Przyrodniczy wówczas posiadał już 17 katedr w tym 8 o charakterze matematyczno-fizyczno-chemicznym. Były to:
dwie katedry matematyki
statystyki matematycznej
fizyki doświadczalnej
fizyki teoretycznej
chemii nieorganicznej
chemii organicznej
geofizyki z meteorologią i klimatologią
astronomii
Wydział Przyrodniczy przechodził w ciągu lat przeobrażenia. W dniu 3 grudnia 1946 roku został przemianowany na Wydział Matematyczno-Przyrodniczy co podyktowane było bardziej dominującą i rozwijającą się dziedziną - matematyką. W tej strukturze organizacyjnej funkcjonował do 31 grudnia 1951 roku.
1 stycznia 1952 roku Wydział Matematyczno-Przyrodniczy podzielił się na dwa wydziały: Wydział Biologii i Nauk o Ziemi oraz Wydział Matematyczno-Fizyczno-Chemiczny.
W roku akademickim 1969/1970 wprowadzono ogólną reorganizację we wszystkich szkołach wyższych, w tym również w UMCS. W miejsce dotychczasowych katedr powstały zakłady. Utworzono także instytuty grupujące zakłady o tym samym lub podobnym profilu działalności. Utworzono więc na Wydziale Mat-Fiz-Chem 3 instytuty, a mianowicie: Instytut Matematyki, Instytut Fizyki i Instytut Chemii. Pierwszymi dyrektorami instytutów zostali: Instytutu Matematyki - prof. dr hab. Jan Krzyż, Instytutu Fizyki - prof. dr hab. Stanisław Szpikowski, Instytutu Chemii - prof. dr hab. Jarosław Ościk.
1 lutego 1989 roku Wydział Mat-Fiz-Chem podzielił się: Instytut Chemii utworzył samodzielnie Wydział Chemii, pozostałe zaś Instytuty: Matematyki i Fizyki utworzyły Wydział Matematyczno-Fizyczny.
Program studiów
Fizyka
3 letnie studia stacjonarne I stopnia (z możliwością uzyskania uprawnień pedagogicznych)
3 letnie nauczycielskie zawodowe studia stacjonarne licencjackie „Fizyka z matematyką
2 letnie magisterskie studia uzupełniające (policencjackie), w ramach których są możliwości wyboru specjalizacji:
astrofizyka
bezpieczeństwo jądrowe i ochrona radiologiczna
biofizyka molekularna i medyczna
fizyka doświadczalna i stosowana
fizyka informatyczna
fizyka środowiska
fizyka teoretyczna
nanotechnologia
2-semestralne podyplomowe studia zaoczne z „Fizyki”
3-semestralne kwalifikacyjne podyplomowe studia zaoczne z „Fizyki z informatyką”
Studia podyplomowe EFS dla nauczycieli w zakresie drugiego przedmiotu: Fizyka
Informatyka
5-letnie magisterskie studia stacjonarne, wieczorowe i zaoczne - specjalności:
projektowanie i programowanie systemów informatycznych
technologie informatyczne
3 letnie nauczycielskie zawodowe studia stacjonarne licencjackie „Informatyka z fizyką” (z możliwością kontynuowania nauki na 2-letnich studiach magisterskich)
2 letnie magisterskie studia uzupełniające wieczorowe i zaoczne (policencjackie)
Matematyka
5-letnie magisterskie studia stacjonarne (z możliwością uzyskania uprawnień pedagogicznych, licencjatu po trzech latach studiów)), w ramach których są możliwości wyboru specjalizacji:
nauczycielska
zastosowanie matematyki
informatyczna
3-letnie nauczycielskie zawodowe studia stacjonarne licencjackie „Matematyka z informatyką”
5-letnie magisterskie studia zaoczne (z możliwością uzyskania uprawnień pedagogicznych)
2-letnie magisterskie studia zaoczne (dla absolwentów legitymujących się tytułem licencjata matematyki)
3-letnie nauczycielskie zawodowe studia wieczorowe licencjackie „Matematyka z informatyką” w Kolegim UMCS w Biłgoraju
3-semestralne podyplomowe studia zaoczne „Matematyka z informatyką”
3-semestralne podyplomowe studia zaoczne „Informatyka w szkole”
4 letnie stacjonarne studia doktoranckie
Władze, kadencja: 2005/2008
Wydziałem kieruje i reprezentuje go na zewnątrz Dziekan we współpracy z Prodziekanami. Na wydziale analogiczną do Senatu funkcję pełni Rada Wydziału obejmująca wszystkich pracowników nauki i reprezentację pozostałych grup pracowniczych i studentów.
dziekan - prof. dr hab. Krzysztof Pomorski
prodziekan ds. studenckich - dr hab. Wiesława Kaczor, prof. UMCS
prodziekan ds. finansowych wydziału - dr hab. Zbigniew Korczak, prof. UMCS
Struktura wydziału
Instytut Matematyki
Zakład Algebry i Analizy Funkcjonalnej
Zakład Dydaktyki Matematyki
Zakład Funkcji Analitycznych
Zakład Geometrii
Zakład Informatyki
Zakład Rachunku Prawdopodobieństwa
Zakład Równań Różniczkowych
Zakład Statystyki Matematycznej
Zakład Topologii
Zakład Zastosowań Matematyki
Instytut Fizyki
Katedra Fizyki Teoretycznej (w tym 4 Zakłady):
Zakład Fizyki Matematycznej
Zakład Astrofizyki i Teorii Grawitacji
Zakład Teorii Fazy Skondensowanej
Zakład Teorii Jądra Atomu
Zakład Biofizyki
Zakład Fizyki Jonów i Implantacji
Zakład Fizyki Molekularnej
Pracownia Dydaktyki Fizyki
Zakład Fizyki Powierzchni i Nanostruktur
Zakład Metod Jądrowych
Zakład Spektrometrii Mas
Instytut Informatyki
Zakład Informatyki Stosowanej
Zakład Modelowania i Symulacji Komputerowych
Zakład Technologii Informatycznych
Zakład Układów Złożonych i Neurodynamiki
Pracownia Biocybernetyki
Linki zewnętrzne
Strona domowa UMCS w Lublinie
Strona domowa Wydziału Matematyki, Fizyki i Informatyki UMCS w Lublinie
0 notes
Text
Wydział Informatyki i Matematyki Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu
Wydział Informatyki i Matematyki Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu (WIiM) - jeden z 8 wydziałów Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu kształcący informatyków i matematyków (w tym w specjalnościach nauczycielskich).
Historia
1 października 1983 r. w strukturze Wydziału Ekonomicznego Wyższej Szkoły Inżynierskiej im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu powołano Zakład Kształcenia Pedagogicznego, który prowadził fakultatywne studia pedagogiczne. Kilka miesięcy później, 1 marca 1984 r. powołano Studium Doskonalenia Dydaktyczno-Pedagogicznego, jako jednostkę ogólnouczelnianą. Od roku akademickiego 1987/1988 utworzono studia magisterskie na kierunku wychowanie techniczne, oferowane również w specjalności informatyka. Ze względu na poszerzanie działalności w zakresie nauk technicznych, Zakład Kształcenia Pedagogicznego został przeniesiony z Wydziału Ekonomicznego do Wydziału Mechanicznego, a 1 września 1991 r. został przekształcony w Instytut Kształcenia Pedagogicznego. Na bazie Intytutu, rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 lipca 1992 r., został utworzony Wydział Nauczycielski. Pierwszym dziekanem Wydziału był dr inż. Grzegorz Kiedrowicz. Wydział posiadał sześć katedr: Fizyki, Informatyki, Matematyki, Pedagogiki i Psychologii, Wychowania Fizycznego oraz Wychowania Technicznego. Oferowano trzy kierunki studiów na poziomie licencjackim: fizyka, matematyka i wychowanie fizyczne oraz jeden kierunek na poziomie magisterskim - wychowanie techniczne. W 1993 r. na Wydziale utworzono Katedrę Wychowania Plastycznego, przekształconą kolejno w Katedrę Sztuki i Instytut Sztuki. W 2007 r. ze struktury Wydziału został zniesiony Instytut Sztuki, na bazie którego utworzono Wydział Sztuki. Kolejna reorganizacja Wydziału przeprowadzona w 2012 r. polegała na przeniesieniu Katedry Pedagogiki i Psychologii do nowo powstałego Wydziału Filologiczno-Pedagogicznego. Z pozostałych jednostek organizacyjnych Wydziału został utworzony Wydział Informatyki i Matematyki (Wydział Nauczycielski został formalnie zlikwidowany). 7 lutego 2013 r. Senat Uczelni podjął decyzję o likwidacji od roku akademickiego 2013/2014 studiów I i II stopnia na kierunku edukacja techniczno-informatyczna.
Poczet dziekanów
dr inż. Grzegorz Kiedrowicz (1992-1993)
dr Longin Pietrasik (1993-1999)
prof. dr hab. Aleksander Olszewski (1999-2005)
dr hab. Janusz Walasek (od 2005)
Kierunki studiów
Edukacja techniczno-informatyczna - studia stacjonarne i niestacjonarna I (inżynier) i II (magister) stopnia, specjalności:
Zastosowania informatyki (I stopnia)
Informatyka stosowana (II stopnia)
Informatyka - studia stacjonarne i niestacjonarne I stopnia (inżynier), specjalności:
Informatyka stosowana
Matematyka - studia stacjonarne i niestacjonarne I (licencjat) i II (magister) stopnia; specjalności:
nauczycielska: matematyka z informatyką (I stopnia)
nauczycielska (II stopnia)
matematyka finansowa i komputerowa (I stopnia)
zastosowania matematyki i informatyki (II stopnia)
Władze Wydziału
Dziekan - dr hab. Janusz Walasek, prof. nadzw.
Prodziekan ds. Dydaktycznych i Studenckich - dr Maria Raczyńska
Prodziekan ds. Nauki, Studiów Niestacjonarnych i Spraw Ogólnych - dr Henryk Jedynak
Jednostki Organizacyjne Wydziału
Instytut Informatyczno-Techniczny
Zakład Edukacji Techniczno-Informatycznej
Zakład Fizyki Technicznej
Zakład Informatyki
Katedra Matematyki
Laboratorium Komputerowe Zastosowań Matematyki
Linki zewnętrzne
Oficjalna strona internetowa Wydziału
Oferta edukacyjna Wydziału
0 notes
Text
Wydział Matematyki Stosowanej Politechniki Śląskiej
Wydział Matematyki Stosowanej Politechniki Śląskiej rozpoczął działalność pod obecną nazwą 1 września 2011 roku po zmianie nazwy Wydziału Matematyczno-Fizycznego, utworzonego w 1969 roku z połączenia istniejących na różnych wydziałach katedr: fizyki, matematyki i geometrii wykreślnej. W tamtym okresie był to jedyny tego typu wydział w polskich uczelniach technicznych.
Historia Wydziału
Po utworzeniu Wydziału Matematyczno-Fizycznego, działalność naukowa, dydaktyczna i organizacyjna skupiała się w następujących katedrach: Katedrze Fizyki Technicznej, kierowanej przez doc. Franciszka Kuczerę; Katedrze Matematyki Stosowanej, kierowanej przez prof. Mirosława Mochnackiego; Katedrze Geometrii Wykreślnej, kierowanej przez prof. Mariana Paleja. W chwili założenia Wydział prowadził kierunki studiów: Fizyka Techniczna i Matematyka Stosowana. Organizatorem i pierwszym Dziekanem Wydziału był prof. Aleksander Opilski, a Prodziekanem doc. Jerzy Leś. W wyniku zmian organizacyjnych w roku akademickim 1971/1972 została wprowadzona nowa struktura Wydziału. Powołano Instytut Fizyki, którego dyrektorem został prof. Aleksander Opilski oraz Instytut Matematyki z dyrektorem prof. Czesławem Klucznym. W roku 1973 Wydział rozpoczął kształcenie na nowoutworzonym kierunku studiów Podstawowe Problemy Techniki, ze specjalnościami Fizyka Techniczna, Matematyka Stosowana oraz Mechanika Stosowana. W roku 1974 na Wydziale został powołany Instytut Mechaniki Teoretycznej, którego dyrektorem był prof. Bogdan Skalmierski, a w 1981 Instytut Geometrii Wykreślnej, którego dyrektorem został prof. Marian Palej. Prawa doktoryzowania z zakresu matematyki Wydział uzyskał w 1978 roku na ponad 10 lat, a prawa doktoryzowania z fizyki posiadał w latach 1991-2009 . Po decyzjach odgórnych od 1992 roku na Wydziale rozpoczęto kształcenie na kierunkach: Fizyka Techniczna, Matematyka. Instytut Mechaniki Teoretycznej w 1992 roku został przeniesiony na Wydział Budownictwa, zaś w 1995 roku były Instytut Geometrii Wykreślnej przekształcony został w samodzielny Ośrodek Geometrii Wykreślnej i Grafiki Inżynierskiej. W roku 2001 utworzono kierunek Elektronika i Telekomunikacja prowadzony do roku akademickiego 2010/2011. Kierunek Matematyka z uwagi na innowacyjny program kształcenia cieszył się znaczną popularnością i na przełomie wieków Wydział kształcił najliczniejszą grupę matematyków w Polsce, a łączna liczba studentów przekroczyła 1400. W 2008 roku na Wydziale uruchomiono kierunek Informatyka. Z dniem 1 września 2010 roku Instytut Fizyki, wchodzący przez lata w skład Wydziału, przekształcił się w jednostkę pozawydziałową: Instytut Fizyki – Centrum Naukowo-Dydaktyczne Politechniki Śląskiej, co całkowicie zmieniło profil Wydziału. Rozwój Wydziału Matematyczno-Fizycznego, a w konsekwencji i Wydziału Matematyki Stosowanej, był możliwy dzięki szczególnemu poświęceniu nieżyjących już: doc. Stanisławy Boguckiej-Kamińskiej, prof. Szczepana Borkowskiego, prof. Zygmunta Kleszczewskiego, prof. Czesława Klucznego, prof. Mieczysława Kucharzewskiego, doc. Franciszka Kuczery, doc. Jerzego Lesia, prof. Włodzimierza Mościckiego, prof. Mariana Paleja, prof. Mieczysława Pazdura, doc. Kazimierza Szałajki, prof. Antoniego Wakulicza, prof. Zygmunta Zahorskiego, prof. Andrzeja Zastawnego. Dyplomy ukończenia studiów na Wydziale uzyskało ponad 3600 absolwentów, w tym 2700 absolwentów kierunku matematyka.
Władze Wydziału
Dziekan - prof. dr hab. inż. Radosław Grzymkowski
Prodziekan ds. Nauki - dr hab. inż. Waldemar Hołubowski
Prodziekan ds. Studenckich - dr inż. Piotr Gawron
Poczet Dziekanów Wydziału
Struktura Wydziału
Instytut Matematyki:
Zakład Algebry
Zakład Analizy Matematycznej
Zakład Matematyki Dyskretnej i Informatyki
Zakład Metod Probabiycznych i Teorii Systemów
Zakład Zastosowań Matematyki
Działalność naukowa
Badania naukowe aktualnie prowadzone na Wydziale mają charakter badań podstawowych i dotyczą różnych dziedzin matematyki i jej zastosowań oraz informatyki. Podstawowe kierunki badań to: algebra (teoria grup), metody numeryczne, równania różniczkowe i funkcyjne, modelowanie matematyczne, informatyka (teoria automatów i teoria algorytmów), analiza matematyczna i funkcjonalna, probabilistyka (teoria kolejek), ekonomia. Obecnie wydział zatrudnia 14 profesorów i doktorów habilitowanych oraz 49 doktorów. Wydział ma podpisane umowy o współpracy naukowej i dydaktycznej w dziedzinie nauk matematycznych z wieloma uczelniami zagranicznymi, m. In. Mc Gill University i York University w Kanadzie, City College of New York w USA, Uniwersytetem Kijowskim, Czernowieckim i Instytutem Matematyki Akademii Nauk Ukrainy. W Polsce współpracuje z Uniwersytetami: Białostockim, Śląskim, Warszawskim, Wrocławskim i Instytutem Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN w Gliwicach. Pracownicy Wydziału wyjeżdżają na staże jako visiting professor do takich Uniwersytetów jak Texas A&M (USA), York University, University of Manitoba (Kanada), Uniwersytet Moskiewski, Uniwersytet w Sankt Petersburgu (Rosja), Uniwersytet w Sewilli (Hiszpania). Instytut Matematyki współorganizował dwie cykliczne konferencje międzynarodowe „Groups and Group Rings” — 2001, 2003, 2005 oraz „Groups and Their Actions” — 2007, 2010 we współpracy z Centrum Banacha, Uniwersytetem Warszawskim i Uniwersytetem Białostockim. W 2012 roku Instytut Matematyki będzie współorganizatorem kolejnej konferencji „Groups and Their Actions” w Będlewie, szczególną wagę tej konferencji podkreśla fakt, że uzyskała ona, jako jedna z nielicznych w Polsce, cenny status konferencji satelitarnej 6-tego Europejskiego Kongresu Matematyków, który odbędzie się w Krakowie.
Działalność dydaktyczna
Wydział prowadzi kierunki studiów: Matematyka (studia I i II stopnia), Informatyka (studia I stopnia), Fizyka Techniczna (kierunek wygaszany). Od 2007 roku Wydział prowadzi wspólnie z Wydziałem Inżynierii Środowiska i Energetyki środowiskowe studia doktoranckie o nazwie „Podstawowe Problemy Techniki”. Wydział prowadzi też studia podyplomowe dla nauczycieli: Nauczanie matematyki w szkołach i Nauczanie informatyki w szkołach. Aktywnie działają studenckie koła naukowe: Koło Naukowe Studentów Matematyki, Studenckie Koło Naukowo-Informatyczne „Link”, Studenckie Koło Naukowe χ2. Koło Naukowe Studentów Matematyki w latach 2005-2007 organizowało coroczną „Letnią Szkołę Algebry i Topologii” z udziałem studentów z Polski i zagranicy. Od 2007 roku koło organizuje sesje naukowo-popularyzatorskie dla studentów i uczniów szkół średnich (Dzień Eulera — 2007, Dzień Hilberta — 2008, Dzień geometrii — 2009, Dzień francuski — 2010, Dzień niemiecki — 2011). Studenckie Koło Naukowe Informatyków „Link” jest również organizatorem ogólnopolskiego konkursu „Algorytmion’. W ostatnim czasie powstały również nowe studenckie koła naukowe: „Koło Informatyków Lubiących Otwarte Formy” oraz „Koło Miłośników Historii Matematyki i Informatyki”. W ostatniej dekadzie w ramach programu LLP Erasmus wyjechało do uczelni zagranicznych 34 studentów, 8 doktorantów oraz 7 pracowników Wydziału. W ramach tego programu 2 studentów z uczelni zagranicznych studiowało na naszym Wydziale. Instytut Matematyki współpracuje w ramach tego programu z uniwersytetami w: Würzburgu, Atenach, Barcelonie, Oulu, Marsylii oraz politechnikami w Kopenhadze i Grenoble.
Linki zewnętrzne
Wydział Matematyki Stosowanej Politechniki Śląskiej
list
0 notes
Text
Heliosfera
Struktura heliosfery; w 2012 roku wykazano, że łukowa fala uderzeniowa (bow shock) ukazana w tym modelu w rzeczywistości nie istnieje
Heliosfera – obszar wokół Słońca, w którym ciśnienie wiatru słonecznego przeważa nad ciśnieniem wiatrów galaktycznych, tworząc "bąbel" wyrzucanej przez Słońce materii w otaczającym ośrodku międzygwiazdowym. Heliosfera zawiera w sobie Słońce, wszystkie planety i większość mniejszych ciał Układu Słonecznego, chociaż hipotetyczny obłok Oorta rozciąga się daleko poza jej granice.
Wiatr słoneczny
Strumień naładowanych cząstek tworzących wiatr słoneczny, głównie protonów i elektronów, jest emitowany przez Słońce mniej więcej równomiernie we wszystkich kierunkach. W pobliżu Ziemi porusza się on ze średnią prędkością ok. 400 km/s i w obszarze, w którym krążą planety, zwalnia nieznacznie wskutek oddziaływania z polem magnetycznym Słońca. Prędkość ta znacznie przekracza prędkość dźwięku w ośrodku międzygwiazdowym, równą około 100 km/s. Zmiany intensywności wiatru słonecznego, spowodowane zmienną aktywnością gwiazdy, wywołują burze magnetyczne w magnetosferach planet.
Wraz z oddalaniem od Słońca, wzrasta wpływ materii międzygwiazdowej na wiatr słoneczny. Ich wzajemne oddziaływanie stale kształtuje heliosferę, ochraniającą Układ Słoneczny przed promieniowaniem kosmicznym. W jakim stopniu chroni ona Ziemię przed wysokoenergetycznymi cząstkami materii międzygwiezdnej – tego jeszcze nie wiadomo.
Struktura heliosfery
Zachowanie się wiatru słonecznego kształtuje heliosferę, tworzy jej granice i dzieli ją na dwa oddzielne obszary, w zależności od prędkości cząstek wiatru. W jej wewnętrznej części jest ona naddźwiękowa.
Szok końcowy to miejsce w którym prędkość wiatru słonecznego staje się poddźwiękowa. Część heliosfery poza tą granicą nazywa się płaszczem Układu Słonecznego (ang. heliosheath).
Heliopauza to granica płaszcza i całej heliosfery, za którą ciśnienie materii międzygwiezdnej zaczyna dominować.
Hipoteza, że poza heliopauzą istnieje jeszcze jedna granica, łukowa fala uderzeniowa (ang. bow shock), została obalona na podstawie obserwacji sondy IBEX (Interstellar Boundary Explorer). Miałby to być obszar silnych turbulencji w ośrodku międzygwiazdowym, tworzony przez Układ Słoneczny poruszający się wokół centrum Galaktyki.
Szok końcowy
Ciśnienie wiatru słonecznego spada z kwadratem odległości od gwiazdy. Na skutek oddziaływania z ośrodkiem międzygwiazdowym, w odległości ok. 75 – 90 j.a. od Słońca wiatr zwalnia do prędkości poddźwiękowych, tworząc stojącą falę uderzeniową. W obszarze tym skokowo wzrasta jego ciśnienie i temperatura, zmienia się także jego pole magnetyczne.
Do tej granicy dotarły jak dotąd dwie sondy kosmiczne zbudowane przez człowieka, sondy Voyager. Voyager 1 w grudniu 2004 r. przekroczył szok końcowy w odległości 85 j.a. od Słońca, rejestrując zmiany ciśnienia, temperatury i pola magnetycznego, podczas gdy Voyager 2 w maju 2006 r. napotkał tę granicę w odległości 76 j.a. Sugeruje to że szok końcowy nie ma kształtu sferycznego, ale jest w pewnym stopniu nieregularny, rozszerza się w północnej części, a jest przesunięty bliżej Słońca w południowej.
Wpływ na kształt i wielkość szoku końcowego ma zarówno Słońce, jak też pole magnetyczne całej Galaktyki. Przypuszczalnie zjawiska takie jak koronalne wyrzuty masy są w stanie przesunąć jego granicę o kilka j.a. Ze względu na dynamiczną naturę tej struktury, przyszłe misje mogą stwierdzić zupełnie inny jej kształt.
Płaszcz Układu Słonecznego
Część heliosfery poza szokiem końcowym, w której wiatr słoneczny nadal dominuje, lecz porusza się z prędkością poddźwiękową, nazywa się płaszczem Układu Słonecznego. Tutaj jest on gęstszy i znacznie bardziej podatny na oddziaływanie z ośrodkiem międzygwiazdowym. Do niedawna uważano iż opór ośrodka, w którym porusza się Układ Słoneczny, powoduje ściśnięcie płaszcza do około 40 j.a. w kierunku ruchu Układu (apeksu Słońca) i rozciągnięcie go wielokrotnie dalej w przeciwną stronę, na kształt warkocza komety. Jednak najnowsze dane dostarczone przez sondę NASA IBEX oraz Cassini wykazały, że przyjęty do tej pory model, w którym głównym czynnikiem odpowiedzialnym za kształt heliosfery i płaszcza było oddziaływanie cząstek wiatru słonecznego z cząstkami medium międzygwiezdnego jest niepoprawny. Nowe wyniki wskazują, że ważniejszy wpływ ma ciśnienie cząstek oraz ich oddziaływanie z polem magnetycznym medium międzygwiezdnego a płaszcz nie przypomina komety ale dość symetryczny bąbel .
Obecnie obie sondy Voyager badają warunki panujące w obszarze płaszcza.
Heliopauza
W pewnej odległości od Słońca wiatr słoneczny nie jest już w stanie przeciwstawić się ciśnieniu materii międzygwiezdnej i zatrzymuje się, tworząc granicę heliosfery – heliopauzę. Poza nią znajduje się już przestrzeń międzygwiezdna, chociaż strefa Hilla, czyli obszar grawitacyjnej dominacji Słońca rozciąga się wielokrotnie dalej, na odległość ok. półtora roku świetlnego i poza heliopauzą przypuszczalnie krąży wiele ciał utrzymywanych przez jego przyciąganie, tworząc zewnętrzny obłok Oorta. Kształt heliopauzy jest nieznany, ale można modelować ją, stosując prawa mechaniki płynów.
Warunki panujące na granicy heliosfery i poza nią są nieznane, jako że nie dotarł tam jeszcze żaden statek kosmiczny. Naukowcy przewidują, że Voyager 1 przekroczy heliopauzę około roku 2015, przesyłając dane o tym obszarze.
Hipotetyczna łukowa fala uderzeniowa
Łukowa fala uderzeniowa wokół gwiazdy LL Orionis
Przez około 25 lat naukowcy uznawali, że ruch heliosfery w lokalnym ośrodku międzygwiazdowym jest dostatecznie szybki, aby spowodować powstanie przed nią fali uderzeniowej w plazmie tworzącej ośrodek międzygwiazdowy. Podejrzewano, że znajduje się ona ok. 230 j.a. od Słońca. Według jednej z hipotez, pomiędzy heliopauzą a łukową falą uderzeniową miał tworzyć się obszar wypełniony gorącym wodorem.
Weryfikacja tej i innych hipotez jest celem badań sondy IBEX, mającej sporządzić mapę heliosfery z orbity okołoziemskiej. Jej obserwacje wykazały, że naszej heliosferze nie towarzyszy łukowa fala uderzeniowa. Ruch Słońca względem lokalnego ośrodka międzygwiezdnego tworzy w nim zafalowanie, analogicznie do fali czołowej przed łodzią płynącą po wodzie, jednak nie jest dosyć szybki, żeby miała ona charakter fali uderzeniowej. Prędkość heliosfery względem Lokalnego Obłoku Międzygwiazdowego to 80 tysięcy km/h, a nie 95 tysięcy km/h, jak dotychczas oceniano, co przekłada się na o 25% mniejsze ciśnienie wywierane na granice heliosfery. Powstanie łukowej fali uderzeniowej dodatkowo utrudnia większe niż wcześniej zakładano natężenie pola magnetycznego w ośrodku międzygwiezdnym.
Łukowe fale uderzeniowe zaobserwowano natomiast w pobliżu kilku innych gwiazd, m.in. Miry Ceti, R Hydrae i LL Orionis w Wielkiej Mgławicy w Orionie.
0 notes
Text
Aktywność słoneczna
Aktywność słoneczna w ostatnich 30 latach. Oznaczenia wykresów: Irradiancja (dzienna/roczna), Plamy słoneczne, Rozbłysk słoneczny, Strumień radiowy 10,7 cm
Aktywność słoneczna – zmiany zachodzące na powierzchni i atmosferze Słońca. Zmiany te powodują fluktuacje promieniowania, które dociera do Ziemi (zobacz stała słoneczna) w postaci fal elektromagnetycznych, w tym i światła oraz strumienia cząstek emitowanych przez Słońce (wiatr słoneczny). Do aktywności słonecznej zalicza się też zmiany w liczbie i rozmieszczeniu plam słonecznych oraz koronalnych wyrzutów masy.
Z polami magnetycznymi Słońca wiążą się liczne zjawiska i to one właśnie stanowią o aktywności słonecznej. Przejawia się ona w fotosferze w postaci plam i pochodni; w chromosferze jako rozbłyski i protuberancje; w koronie słonecznej jako rozbłyski i wyrzuty materii.
Jasność Słońca monitorowane jest w wielu programach wykorzystujących satelity. Solar Radiation and Climate Experiment (SORCE) oraz Thermosphere Ionosphere Mesosphere Energetics and Dynamics (TIMED) mierzą całkowitą irradiancję Słońca (stałą słoneczną) jednocześnie z pomiarami spektralnego rozkładu promieniowania (irradiancja spektralna). Pomiary te pokazują, że emisja przez Słońce promieniowania w ultrafiolecie (o długości fali krótszej niż 315 nm) zmienia się znacząco w czasie cyklu jedenastoletniego. Całkowite zmiany irradiancji wynoszą około 0,1% (od wartości średniej 1366,1 W/m2).
Cykl aktywności słonecznej
Podstawowy okres zmian aktywności słonecznej wynosi około 11 lat. W jednym takim cyklu Słońce zmienia poziom aktywności od minimum do następnego minimum.
Miarą aktywności jest tzw. liczba Wolfa, którą opisuje wzór:
gdzie:
R – liczba Wolfa,
g – obserwowana liczba grup plam,
p – łączna liczba plam widocznych na Słońcu,
k – współczynnik zależny od użytego instrumentu, służy do porównywania wyników różnych obserwatoriów.
Miejsce występowania plam (szerokość heliograficzną) przedstawia się na tzw. diagramie motylkowym. Zasięg obszaru występowania plam pozwala ocenić fazę cyklu.
Wnioskiem z badań zmian obfitości izotopu węgla 14C jest hipoteza o występowaniu absolutnych minimów, kiedy liczba plam słonecznych spada prawie do zera. Przedostatnie takie minimum miało miejsce od około roku 1650 do 1715, było tzw. minimum Maundera, zaś ostatnie to minimum Daltona, ale wówczas stwierdzono jedynie mniej plam w maksimach, a nie zupełny brak.
W czasie maksymalnej aktywności jasność Słońca wzrasta. Wzrasta również temperatura atmosfery Ziemi, na skutek zwiększonej absorpcji promieniowania. W troposferze jest to wzrost o około 0,1 K, 50 km wyżej wrasta o około 1 K, a na wysokości 500 km wzrasta o 400 K. Rudolf Wolf zrekonstruował cykle słoneczne wstecz do roku 1610. Na podstawie tych wyników nazwano lata 1755–1766 cyklem słonecznym 1.
W fazie dużej aktywności Słońca podczas cyklu całkowita koncentracja ozonu zmniejsza się o kilka procent wskutek aktywności rozbłyskowej. Porozbłyskowe zaburzenia magnetyzmu ziemskiego, które są wówczas znacznie częstsze, mogą istotnie zmieniać koncentrację elektronów, jak i całkowitą liczbę tych cząstek w jonosferze, czyli do wysokości 1000 km. Może to wprowadzać znaczny błąd gdyby używać jedynie jednej częstotliwości w urządzeniach typu GPS. Taki jednowiązkowy pomiar to jednocześnie metoda wyznaczania kolumnowej gęstości elektronów w jonosferze.
Aktywność słoneczna wykrywalna jest we wszystkich pasmach długości fal elektromagnetycznych dostępnych obserwacji. Astronom amator Samuel Heinrich Schwabe wykazał w 1844 roku fakt zmieniającej się cyklicznie, mniej więcej co 10 lat, łącznej liczby grup plam. Prowadzone przez Szwajcara Rudolfa Wolfa systematyczne obserwacje potwierdziły istnienie jedenastoletniego cyklu zmiany liczby plam na powierzchni Słońca.
W przybliżeniu co jedenaście lat Słońce wchodzi w nową fazę, kiedy jego aktywność magnetyczna zwiększa się i osiąga maksimum 3-5 lat po okresie minimum. Następnie aktywność maleje przez około 6-7 lat i wraca do małej aktywności. W czasie cyklu na Słońcu pojawia się duża liczba plam w maksimum słonecznym.
Aktualny cykl słoneczny
Zgodnie z jedenastoletnim cyklem liczba plam słonecznych powinna zacząć rosnąć w 2005 roku, zapoczątkowując 24. cykl aktywności słonecznej. Pomimo kolejnych doniesień:
W drugiej połowie 2006 roku przy pomocy satelity SOHO zaobserwowano plamę o innej niż w poprzednim cyklu biegunowości, zapoczątkowującą nowy cykl jedenastoletni. Jej wielkość była bardzo mała, ale niedługo potem ukazała się kolejna, o wiele większa plama, w której, kilka tygodni po zaobserwowaniu, rejestrowano częste rozbłyski słoneczne i wyrzuty masy.
W styczniu 2008 aktywność magnetyczna Słońca zaczęła wzrastać.
Aktywność Słońca, która jeszcze w pierwszej połowie 2010 roku utrzymywała się na niskim poziomie, wzrosła znacznie w czasie kilkunastu ostatnich miesięcy, zaś dobowa liczba Wolfa przekroczyła w drugiej połowie 2011 roku wartość równą 200.
Na podstawie zmian wartości uciąglonej liczby Wolfa oraz skorelowanych z aktywnością słoneczną zmian w wielkości strumienia promieniowania radiowego rejestrowanego na długości fali 10,7 cm, początek 24 cyklu można wyznaczyć na styczeń 2009 roku. Korzystając z zestawień statystycznych parametrów heliogeofizycznych, osiągniętych w poprzednich cyklach, przewiduje się natomiast, że maksimum obecnego cyklu może nastąpić w grudniu 2012 roku. Bardzo duże liczby plamowe rejestrowano już w drugiej połowie 2011 roku, po czym liczba plamowa zaczęły się zmniejszać, uzyskując wartość niższe niż z uśrednionego przebiegu, oczekuje się powtórnego zwiększenia aktywności w niezbyt odległym czasie do wartości uśrednionego przebiegu.
Bibliografia
Woods, T. N. i J.Lean, Anticipating the next decade of Sun-Earth system variations, EOS, 88, 30 października 2007.
Backward Sunspot, NASA.gov, 15 sierpnia 2006.
NOAA Predicts Solar Cycle 24, 8 maja 2009.
Deep Solar Minimum, 1 kwietnia 2009.
"Niebo na weekend." Przemysław Rudź
Linki zewnętrzne
The Ten Centimetre Solar Radio Flux
Aktualne zdjęcie z satelity SOHO
Space weather
Wykres motylkowy
Solar activity graph over the last 400 years
0 notes
Text
Elementarz kredytowy
Wiedza statystycznego Polaka w przedmiocie kredytów, jest bardzo słaba. Wiele osób w ciągu całego swego życia nie brało i nie będzie brało kredytu, więc im wiedza o kredytach i pożyczkach nie jest potrzebna, chociaż w ramach ogólnego nazwijmy, obycia, też powinny orientować w podstawach finansów.
Najgorsze jest jednak to, że wiele osób którym przydałby się kredyt, nie ma zielonego pojęcia o tym, jakie mamy rodzaje kredytów, na co można je przeznaczyć i jakie są warunki otrzymania kredytu.
Zacznijmy więc od kredytów gotówkowych. Są to po prostu pożyczki, czyli kredytobiorca otrzymuje gotówkę do rąk własnych albo na konto bankowe i bank nie pyta o to, na co taki kredyt zostanie przeznaczony. Kredytobiorca ma pełną swobodę w wyborze celu przeznaczenia gotówki otrzymanej od banku w ramach gotówkowego kredytu. W tym miejscu należy wskazać, że nie tylko banki uprawnione są do udzielania pożyczek. Pożyczki może też więc udzielić zarówno pozabankowa firma jak też i osoba prywatna. O ile jednak pożyczka od osoby prywatnej może nie być droższa niż pożyczka z banku a nawet przeciwnie – może być tańsza, o tyle pożyczka z firmy pozabankowej zapewne będzie znacznie droższa. Takie pozabankowe firmy pożyczkowe specjalizują się bowiem w udzielaniu pożyczek bez BIK czyli bez sprawdzania kredytobiorcy w Biurze Informacji Kredytowej.
I w tym momencie muszę wspomnieć o zdolności kredytowej. Banki przykładają dużą wagę do oceny zdolności kredytowej. Osoba albo firma z zaległościami kredytowymi uwidocznionymi w Biurze Informacji Kredytowej, nie ma szans na uzyskanie kredytu w banku, bez względu na rodzaj kredytu. Drugim istotnym elementem oceny zdolności kredytowej są dochody klienta starającego się o kredyt. Muszą to być stałe, udokumentowane dochody w odpowiedniej wysokości. Gdy kredytobiorcą jest firma, to dodatkowo nie może mieć zaległości publicznoprawnych a więc wobec Zakładu Ubezpieczeń Społecznych i podatkowych wobec Urzędu Skarbowego. Kredyty dla firm właśnie, to kolejny rodzaj kredytu, ale i w tym wypadku firma otrzymuje gotówkę na konto do swobodnego obracania nią w przypadku kredytu obrotowego.
Inny rodzaj kredytu, to kredyt hipoteczny, wzbudzający ostatnimi laty chyba najwięcej emocji. W przypadku tego kredytu, kredytobiorca nie otrzymuje gotówki. Kredyt hipoteczny finansuje zakup bądź budowę nieruchomości. Kredytu hipotecznego nie należy mylić z pożyczką hipoteczną, chociaż zarówno ten pierwszy jak i ta druga, są zabezpieczone na hipotece. Pożyczka hipoteczna bowiem, to rodzaj kredytu gotówkowego, tyle że z zabezpieczeniem hipotecznym właśnie i zwykle udzielana na wyższe kwoty niż kredyt gotówkowy bez zabezpieczeń.
Zabezpieczony hipotecznie jest też kredyt konsolidacyjny – kolejny rodzaj kredytu. Kredyt ten, jak sama nazwa sugeruje, jest zaciągany w celu skonsolidowania innego kredytu / innych kredytów których kredytobiorca już nie daje rady spłacać, ale jeszcze nie ma zaległości w spłacie rat. Bank udzielający kredytu konsolidacyjnego, spłaca za kredytobiorcę te inne kredyty, a sam kredyt konsolidacyjny ma niższe raty po to, aby kredytobiorca był w stanie je spłacać bez popadania w zwłokę.
I mamy też kredyty samochodowe, czyli na kupno samochodu. Jeżeli chodzi o firmy, to z kredytem samochodowym skutecznie konkuruje leasing. Jednak i osoby fizyczne mogą mieć dylemat, czy zakup samochodu sfinansować kredytem samochodowym, czy może pożyczką hipoteczną. Pożyczka ta bowiem, z racji tego że jest zabezpieczona hipotecznie, ma stosunkowo niskie oprocentowanie rzeczywiste.
I to byłoby na tyle.
0 notes
Text
Jak poprawić pamięć?
Każdy z nas chciałby mieć doskonałą pamięć, zapamiętywać setki informacji po jednokrotnym usłyszeniu. Czy jest to możliwe? Wielu ludzi twierdzi, że ma świetną pamięć i zapamiętują wszystko co jest im niezbędne, są jednak i tacy, którzy mają z tym niemały problem. Skąd ta różnica?
Moim zdaniem do tego stanu rzeczy przyczynia się wiele różnych czynników. Niektórzy ludzie wyćwiczyli lub po prostu odziedziczyli odpowiednie nawyki, wiedzą co trzeba robić, aby ich umysł zawsze był w dobrej kondycji.
Zanim przejdziemy do sposobów usprawniania naszej pamięci, zdolności zapamiętywania wyjaśnimy sobie co to jest pamięć, jak ją zdefiniować?
Jak podaje Wikipedia pamięć to zdolność do rejestrowania i ponownego przywoływania wrażeń zmysłowych, skojarzeń czy informacji. Pamięć posiadają ludzie, niektóre zwierzęta oraz komputery.
Pierwsza część definicji dotyczy rejestrowania. Wyobraźmy sobie, że jesteśmy kamerą i nagrywamy wszystko to co widzimy. To właśnie jest proces rejestrowania informacji. Ludzki umysł jest jednak dużo bardziej skomplikowany niż kamera. Aby sprawnie coś zapamiętać musimy skojarzyć to z czymś lub kimś kogo już znamy. Np. gdy poznajemy nową osobę i podaje nam ona swoje imię, skojarzmy to imię z osobą, którą już znamy. Łączymy w ten sposób informację, to bardzo pomaga w skutecznym zapamiętywaniu.
Druga część definicji pamięci dotyczy zdolności do przywoływania wrażeń, skojarzeń czy informacji. Mówiąc jeszcze prostszym językiem chodzi po prostu o przypominanie sobie tego, co już wiemy. Dzieje się to świadomie bądź nieświadomie, w zależności od sytuacji, np. spacerujemy, wychodzi słońce i nagle robi się bardzo ciepło. Nasz umysł czasem bez naszej świadomej decyzji podsuwa nam obrazy np. z wakacji, kiedy leżeliśmy na plaży i opalaliśmy się. Natomiast świadome odtwarzanie informacji ma miejsce wówczas, gdy np. ktoś zadaje nam pytanie, a my musimy na nie odpowiedzieć. Świadomie kojarzymy pytanie z odpowiedzią, którą gdzieś tam w głowie mamy.
Jak widzimy pamięć jest to zdolność, którą możemy ćwiczyć. Trening czyni mistrza, kto więcej ćwiczy ten jest lepszy, kto więcej ćwiczy ten ma lepszą pamięć. Ale żeby ćwiczyć skutecznie należy także wziąć pod uwagę kilka dodatkowych czynników. Mówi się, że dobry muzyk zagra na byle czym, prawda, ale o ile piękniejsza jest jego muzyka gdy zagra na porządnym sprzęcie.
Przejdźmy do sedna sprawy, oto kilka podstawowych sposobów na to, aby pomóc naszej pamięci:
Odżywiajmy się odpowiednio
Odpowiednie odżywianie jest bardzo ważne, usprawnia nie tylko kondycję fizyczną, ale i psychiczną. Jeśli przesadzimy np. z ilością zjedzonych słodyczy, nasz organizm będzie ociężały, ospały, ciężko będzie zmusić nasz umysł do pracy. W takim stanie trudno jest rejestrować nowe informacje. Ktoś może sobie pomyśleć, że przecież słodycze to glukoza, dodaje nam ona energii. Zgoda, ale glukoza spożyta w rozsądnych ilościach.
Jedzmy dużo warzyw, owoców, pijmy wodę mineralną, nie nadużywajmy kawy. Są to naturalne źródła energii, niezbędne naszemu organizmowi do prawidłowego funkcjonowania.
Wykonujmy ćwiczenia fizyczne
Mówi się, że w zdrowym ciele zdrowy duch. Jest to bardzo stare stwierdzenie, ale i bardzo prawdziwe. Ćwicząc, pocimy się, pocąc się uwalniamy z naszego organizmu wraz z potem toksyny. Nasz organizm oczyszcza się, czujemy się lepiej, uwalniane są endorfiny czyli hormony szczęścia. Ale jaki to ma związek ze skutecznym zapamiętywaniem. Otóż ogromny! Udowodniono naukowo, że organizm zrelaksowany działa dużo sprawniej, zrelaksowany umysł znacznie "chętniej” się uczy oraz przywołuje zapamiętane wcześniej informacje.
Wykonujmy ćwiczenia relaksacyjne
Ćwiczenia relaksacyjne w pewnym sensie łączą się z ćwiczeniami fizycznymi. Otóż, ćwiczenia relaksacyjne jak sama nazwa wskazuje wprowadzają nas w stan relaksu. Nasz umysł bardzo lubi taki stan, zapominamy wtedy o troskach, zmartwieniach, przykrościach. Zaczynamy cieszyć się chwilą, mamy nową energię, którą możemy spożytkować w dowolny sposób, np. z chęcią uczymy się wtedy nowych rzeczy. Istnieje wiele kursów multimedialnych np. nauki języków obcych, które przed każdą lekcją wprowadzają ucznia w stan relaksu tylko po to, aby lepiej zapamiętywał nowe słówka.
Zapewnijmy sobie zdrowy sen
Przeprowadzono kiedyś eksperyment naukowy, który polegał na tym, że nie pozwolono wybranej grupie osób spać przez kilka dni. Chciano się dowiedzieć jaki wpływ ma brak snu na stan umysłu. Okazało się, że wiele osób po kilka dniach bezsenności nie było w stanie odpowiedzieć na pytanie jak się nazywają. Byli po prostu tak zmęczeni, ich umysł był tak zmęczony, że nie był w stanie przywołać tak podstawowej informacji. Jeśli chcemy aby nasza pamięć była sprawna musimy spać odpowiednią ilość godzin. Tak naprawdę dla każdego człowieka jest to inna ilość, poeksperymentujmy, zobaczmy po jakiej ilości snu czujemy się naprawdę dobrze.
Używki
W kwestii używek trzeba bardzo uważać. Moim zdaniem pijąc kawę w rozsądnych ilościach jesteśmy w stanie usprawnić nasz proces zapamiętywania. Natomiast gdy przesadzimy możemy sobie zaszkodzić. Jak wiemy, kawa zawiera kofeinę, która skutecznie podnosi ciśnienie krwi. To tak jakbyśmy założyli turbo do auta. Jeśli będziemy go używać z głową, to nie zniszczy naszego silnika, jeśli będziemy przesadzać to czeka nas wizyta w serwisie.
Uczmy się technik zapamiętywania
Techniki zapamiętywania jest to bardzo rozległa dziedzina wiedzy. Powstało wiele szkół uczących tylko tego jak się skutecznie uczyć wykorzystując sprawdzone techniki zapamiętywania. Ogólnie rzecz biorąc polegają one na wzmocnieniu bodźców podczas rejestrowania nowych informacji. Np. nasz umysł dużo łatwiej zapamiętuje informacje śmieszne, komiczne. Wyobrażając sobie rzecz, którą chcemy zapamiętać w sposób śmieszny, niewiarygodny przyczyniamy się do znacznego zwiększenia prawdopodobieństwa zapamiętania tej rzeczy. To tak jak z ogniwami łańcuchów, są ogniwa słabsze i mocniejsze. Techniki zapamiętywania „budują” mocne ogniwa, które pozwalają nam szybko i na długo zapamiętać nowe informacje.
0 notes
Text
7 formuł, które na piewszy rzut oka pozwolą ci sprawdzić poprawność sprawozdania finansowego za rok 2010 w sektorze samorządowym
Jako skarbnik gminy czy powiatu, by szybko i sprawnie wykonać sprawozdania łączne dla jednostek budżetowych, zakładów i gospodarstw potrzebujesz je zweryfikować w chwili przyjmowania. Kiedy robisz to ręcznie bez wsparcia ze strony systemu informatycznego, to potrzebujesz algorytmu do takiej weryfikacji.
Przygotowałam dla ciebie listę podstawowych kroków, które możesz wykonać biorąc do ręki bilans jednostki (Bj), zestawienie zmian w funduszu (zzf) i rachunek zysków i strat (rzis).
Przyjmijmy typowe oznaczenia: BO dla początku roku oraz BZ dla jego końca. Dla typów jednostek użyję skrótów: JB – jednostka budżetowa, ZB – zakład, GP – gospodarstwo.
Formuła 1. Sumy bilansowe
W bilansie musi być spełniona formuła
Aktywa BO = Pasywa BO
Aktywa BZ = Pasywa BZ
Poprawność sporządzenia bilansu wiąże się również z zasadą równości sald Wn=Ma w zestawieniu sald na początek i koniec roku. Kwoty aktywów i pasywów nie pokrywają się z sumami sald Wn i Ma.
Formuła 2. Fundusz
Sprawdzasz zgodność kwot wpisanych w pasywach bilansu w wierszu A Fundusz i w zzf w wierszach VII Fundusz (IV.+V.-VI.)
Bj-BZ-A = zzf-BZ-VII
Bj-BZ-A = zzf-BZ-VII
Jak czytać symboliczny zapis?
Np. : Bj-BZ-A: pierwszy członwskazuje na dokument: Bj - bilans jednostki, drugi człon wskazuje na kolumnę początek lub koniec okresu - BZoznacza stan na koniec roku, trzeci człon wskazuje na symbol wiersza dokumentu z pierwszego członu A.
Formuła 3. Fundusz jednostki
Sprawdzasz zgodność kwot wpisanych w pasywach bilansu w wierszu A.I Fundusz jednostki na początek i koniec odpowiednio do kwot w zzf w wierszach I Fundusz jednostki na początek okresu (BO)orazIV Fundusz jednostki na koniec okresu (BZ) (I.+II.-III.)
Bj-BO-A.I = zzf-BZ-I
Bj-BZ-A.I = zzf-BZ-IV
Formuła 4. Wynik finansowy netto
Sprawdzasz zgodność kwot wpisanych w pasywach bilansu w wierszu A.II Wynik finansowy netto na koniec roku odpowiednio do kwot w zzf w wierszu V Wynik finansowy netto za rok bieżący (+,-) orazw rzis N.Zysk (strata) netto (K-L-M) na koniec roku
Bj-BZ-A.II = zzf-BZ-V = rzis-BZ-N.
Formuła 5. Zysk/strata
Sprawdzasz zgodność kwot wpisanych w pasywach bilansu w wierszu A.II.1.1 Zysk netto (+) na początek roku (albo A.II.1.2 Strata netto (-)) ze stanem na koniec roku odpowiednio do kwot w zzf w wierszach II.1 Zysk bilansowy za rok ubiegłylub III.1 Strata za rok ubiegły i kwoty wpisanej do rzis N.Zysk (strata) netto (K-L-M) na początek roku. Ponieważ strata wpisywana jest ze znakiem + w zzf w pozycji III.1 Strata za rok ubiegły, to formule porównujesz ją z wartością bezwzględną strat zapisanych w bilansie i rzis. Symbolicznie zapis tych formuł przedstawia się więc następująco:
dla straty: |Bj-BO-A.II.1.2| = zzf-BK-III.1 = |rzis-BO-N.|
dla zysku: Bj-BO-A.II.1.1 = zzf-BK-II.1 = rzis-BO-N.
Jeszcze uwaga dotycząca JB, które posiadały rachunek dochodów własnych. W sprawozdaniu finansowym pokazuje się jego elementy razem dla JB i rachunku jako sumę. To oznacza, że nie może pojawić się w sprawozdaniach JB jednocześnie zysk i strata. Taka sytuacja może pojawić ci się dopiero w sprawozdaniach łącznych (urząd wykazuje zysk a inne jednostki stratę)
Formuła 6. Nadwyżka środków obrotowych (-)
Sprawdzasz zgodność kwot wpisanych w pasywach bilansu w wierszu A.III Nadwyżka środków obrotowych (-) na początek roku do kwoty w zzf w wierszu III.3 Rozliczenie wyniku finansowego i środków obrotowych za rok ubiegły. Ta formuła dotyczy JB, ZB, GP.
Bj-BO-A.III = zzf-BZ-III.3
Na koniec roku już sprawdzasz zgodność tylko dla JB i ZB kwot wpisanych w pasywach bilansu w wierszu A.III Nadwyżka środków obrotowych (-) do kwoty w zzf w wierszu VI Nadwyżka dochodów własnych jednostek budżetowych, nadwyżka środków obrotowych zakładów budżetowych, odpisy z wyniku finansowego gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych
Bj-BZ-A.III = zzf-BZ-VI
Formuła 7. Odpisy z wyniku finansowego (-)
Sprawdzasz zgodność kwot wpisanych w pasywach bilansu w wierszu A.IV Odpisy z wyniku finansowego (-) na koniec roku (mogą wystąpić ze względu na likwidacje GP) do kwoty w zzf VI Nadwyżka dochodów własnych jednostek budżetowych, nadwyżka środków obrotowych zakładów budżetowych, odpisy z wyniku finansowego gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych
Bj-BZ-A.IV = zzf-BZ-VI
Ta formuła dotyczy GP.
Jeśli chcesz zobaczyć te formuły w postaci graficznej, to zapraszam na stronę, której adres znajdziesz poniżej. Na obrazach pola oznaczone odpowiednio takim samym kolorem powinny zawierać identyczne kwoty (z dokładnością do znaku + i – dla straty, o której pisałam wyżej w punkcie 5).
Jak najszybciej sporządzić łączne sprawozdania finansowe swojej jednostki samorządu terytorialnego?
0 notes